«Δεν ξεκίνησα με τη σκέψη ότι θα έγραφα ένα ελληνοαμερικανικό μυθιστόρημα. Ξεκίνησα με την ιδέα του ερμαφρόδιτου. Ο ερμαφροδιτισμός έφερε τον κλασικισμό, ο κλασικισμός τον ελληνισμό και ο ελληνισμός τον θείο μου τον Πιτ βασικά». Η χαλαρότητα της παρατήρησης του συγγραφέα των Αυτόχειρων παρθένων έρχεται σε αντίθεση με τα δέκα χρόνια και τις περισσότερες από 500 σελίδες του νέου μυθιστορήματός του Middlesex (σε ελεύθερη ελληνική απόδοση «Ημίφυλο»). Ωστόσο οι θετικές κριτικές και τα νούμερα των πωλήσεων στις ΗΠΑ δείχνουν ότι η προσπάθεια άξιζε τον κόπο. Ενας ερμαφρόδιτος, ένα πλάσμα που έχει γεννηθεί με ανδρικά και γυναικεία γεννητικά όργανα, αφηγείται μια ιστορία που μπλέκει τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη μετανάστευση στον Νέο Κόσμο, φυλετικές διακρίσεις και αυτοκίνητα Κάντιλακ. Ολοι μιλούν για επιτυχία ανάλογη με αυτήν της ταινίας «Γάμος α λα ελληνικά» και επικαλούνται παραλλαγές του κινηματογραφικού τίτλου στις λογοτεχνικές κριτικές.
Παρ’ όλα αυτά, οι αναλογίες σταματούν στην ελληνική καταγωγή των ηρώων και στην πνευματώδη αντιμετώπιση των γεγονότων. Γιατί ο Τζέφρι Ευγενίδης μπορεί να είχε ως αφετηρία την ιδέα του ερμαφρόδιτου αλλά έφτιαξε ένα βιβλίο-τέρας, ένα ψυχογράφημα πολλών και διαφορετικών ιστορικών διαστάσεων, μια ιστορία συμπτώσεων με ισχυρούς συμβολισμούς, ένα έργο πολύ πιο σοβαρό και φιλόδοξο από ό,τι υπαινίσσεται ο ίδιος στις ελαφρές συνεντεύξεις του. «Προσεγγίζω το σημείο της ανακάλυψης του μεταλλαγμένου γονιδίου που βρισκόταν θαμμένο στο αίμα μας για 250.000 χρόνια περνώντας την ώρα του περιμένοντας τον Ατατούρκ να επιτεθεί, ένα κλαρινέτο να παίζει στο πίσω παράθυρο, ώσπου να έρθει η στιγμή της ένωσής του με το συμπληρωματικό του δίδυμο, για να ξεκινήσει την αλυσίδα των γεγονότων που οδήγησαν εμένα, εδώ, να γράψω». Αφηγητής είναι ο 41χρονος Καλ Στεφανίδης, ο οποίος έζησε ως την εφηβεία του ως Καλλιόπη. Αιτία για την αμφιλεγόμενη γενετική ταυτότητά του είναι ότι ο παππούς του και η γιαγιά του ήταν αδέλφια ενώ οι γονείς του δεύτερα ξαδέλφια. Από μια άποψη, δεν μιλάει ο Καλ αλλά το ίδιο το γονίδιο. Το βιβλίο ξεκινά από τη Μικρασιατική Καταστροφή και την απόφαση της Δυσδεμόνας και του Λευτέρη Στεφανίδη να μεταναστεύσουν στην Αμερική και να παντρευτούν, αν και ήταν αδέλφια. Η αφήγηση συνεχίζεται εστιάζοντας στη μεταφορά του προβληματικού γονιδίου από γενιά σε γενιά ώσπου δημιουργεί έναν νέο, δισυπόστατο άνθρωπο.
Ο Ευγενίδης διατείνεται ότι ο ερμαφροδιτισμός τον ενδιέφερε λόγω των ισχυρών αναλογιών που φέρει με τη δύσκολη ηλικία της εφηβείας, ένα θέμα που τον γοήτευε από την εποχή των Αυτόχειρων παρθένων. Πράγματι στο Middlesex δημιουργεί έναν συμπαθητικό ήρωα ο οποίος αντιμετωπίζει με αμηχανία τις αλλαγές που βλέπει να γίνονται στο σώμα του κατά την περίοδο της εφηβείας. Ωστόσο η έρευνα για το θέμα του ερμαφροδιτισμού τον οδήγησε στις αιμομικτικές, απομονωμένες κοινωνίες της Μικράς Ασίας και του έδωσε την ιδέα να αξιοποιήσει στοιχεία της οικογενειακής του ιστορίας. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένα πανόραμα που υπερβαίνει το άθροισμα των επί μέρους στοιχείων: είναι η ιστορία των ανθρώπων της Μικρασιατικής Καταστροφής, των πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων που κρύβονται πίσω της, της Αμερικής των μεταναστών, του κραχ του 1929, του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου, των αυτοκινητοβιομηχανιών του Ντιτρόιτ, της σεξουαλικής επανάστασης αλλά και της εκλογικής αποτυχίας του Μάικλ Δουκάκη το 1998. «Κάποτε μπορούσες να μαντέψεις την εθνικότητα κάποιου από το πρόσωπό του. Η μετανάστευση το σταμάτησε αυτό. Υστερα μπορούσες να βρεις την εθνικότητα από τα παπούτσια του. Αυτό το σταμάτησε η παγκοσμιοποίηση. Τώρα υπάρχουν μόνο Nike σε πόδια Βάσκων, Ολλανδών, Σιβηριανών».
Μέσα σε ένα τέτοιο κράμα διαφορετικών συστατικών δύσκολα πείθεται κανείς ότι η έννοια του ερμαφρόδιτου δεν φέρει και έναν συμβολικότερο χαρακτήρα. Στη σύγχρονη Αμερική των αντιθέσεων αλλά και στον σύγχρονο κόσμο των διεθνών επαφών και της ελαχιστοποίησης των αποστάσεων ποιος μπορεί να είναι κάθετος όσον αφορά την καθαρότητα της ταυτότητάς του; Ποιος μπορεί να κατηγορηθεί για γεγονότα και επιλογές που έγιναν ερήμην του, πολλά χρόνια πριν από τη γέννησή του; Η προκατάληψη απέναντι σε κάποιον που έχει γεννηθεί διαφορετικός είναι φαιδρή αν αναλογισθεί κανείς τις στατιστικές: «Το πρώτο βήμα είναι να πείσει κανείς τον κόσμο (και κυρίως τους ενδοκρινολόγους – παιδιάτρους) ότι τα γεννητικά όργανα των ερμαφρόδιτων δεν αποτελούν κάποιου είδους ασθένεια. Ενα μωρό στα δύο χιλιάδες γεννιέται με αμφιλεγόμενα γεννητικά όργανα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, με πληθυσμό 275 εκατομμυρίων ψυχών, μιλάμε για 137.000 ερμαφρόδιτα εν ζωή».
