Αν το 2000 ήταν η χρονιά «απογείωσης» των βάσεων, το 2001 και το 2002 ήταν οι χρονιές της «ελεύθερης» και «κάθετης» πτώσης τους. Οπως εξηγεί ο εκπαιδευτικός κ. Χρ. Κάτσικας, τη χρονιά που πέρασε, σε σχέση με το 2001, μόνο 13 τμήματα απαίτησαν υψηλότερες βάσεις ενώ πάνω από 400 τις έριξαν. Στα τμήματα ΑΕΙ χωρίς ειδικό μάθημα η πτώση κυμάνθηκε από τα 232 μόρια (στην κλίμακα του 20.000) στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών Θεσσαλίας ως τα 2.225 μόρια στο Τμήμα Γεωγραφίας Αιγαίου. Στα τμήματα ΑΕΙ με ειδικό μάθημα η διολίσθηση των βάσεων έφτασε ως τα 4.651 μόρια στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Θεσσαλονίκης. Στα ΤΕΙ η πτώση των βάσεων έφτασε τα 1.653 μόρια (Τμήμα Οδοντοτεχνικής Αθήνας). Στην πτώση των βάσεων διαδραμάτισε ρόλο και η μείωση της διαφοράς προσαρμογής του προφορικού με τον γραπτό βαθμό από τις τρεις στις δύο μονάδες, η οποία μείωσε ακόμη περισσότερο την ισχύ των προφορικών βαθμών του σχολείου. Η χαμηλότερη βάση για τις σχολές όλων των επιστημονικών πεδίων ήταν τα 10.351 μόρια της Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας Θεσσαλονίκης.
Πώς θα κυμανθούν εφέτος οι βάσεις
Οπως είναι γνωστό, η ανίχνευση της φετινής κίνησης των βάσεων στηρίζεται στην εξέταση τριών κρίσιμων παραγόντων που αποτελούν και τις συντεταγμένες της διαμόρφωσης των βάσεων (βαθμός δυσκολίας – ευκολίας των θεμάτων, αριθμός των υποψηφίων σε σχέση με τον αριθμό των εισακτέων, σχέση ζήτησης – προσφοράς θέσεων). Οπως εξηγεί ο κ. Κάτσικας, οι δύο πρώτοι παράγοντες προδιαγράφουν, κυρίως, το φόντο των γενικών βάσεων εισαγωγής στα πέντε επιστημονικά πεδία, ενώ ο τρίτος παράγοντας «ξεναγεί» τους υποψηφίους στην εικόνα των βάσεων κάθε τμήματος AEI ή TEI στα όρια των επιστημονικών πεδίων. Ο ίδιος, αναλύοντας τα δεδομένα της φετινής εξεταστικής διαδικασίας, εξηγεί:
1. Ο βαθμός ευκολίας – δυσκολίας των περυσινών θεμάτων. Στην κινητικότητα των βάσεων, ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι ο βαθμός ευκολίας – δυσκολίας των θεμάτων. Βεβαίως, όπως τονίζει ο κ. Κάτσικας, «οφείλουμε να επισημάνουμε ότι ο δημόσιος λόγος περί εύκολων ή δύσκολων θεμάτων έχει κάποια αξία μόνο σαν συγκριτικό στοιχείο καθώς για τη διαμόρφωση των βάσεων (άνοδος ή κάθοδος σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά) έχει σημασία όχι το “τι” έγραψαν γενικά οι υποψήφιοι, αλλά το “τι” έγραψαν σε σχέση με τους υποψηφίους της προηγούμενης χρονιάς».
Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ο βαθμός ευκολίας – δυσκολίας δεν μπορεί να διαφέρει σημαντικά από πέρυσι. Και αυτό κυρίως διότι τόσο το 2002 όσο και το 2001 με τα διαβαθμισμένα θέματα (απλά, εύκολα, δύσκολα, δυσκολότερα) βρέθηκε ένας τρόπος βαθμολογικής διασποράς και κατανομής των υποψηφίων τέτοιος που να μην επαναλαμβάνει το φαινόμενο αφενός των αυξημένων ποσοστών απόρριψης του 1999 (πάνω από το 30% των μαθητών της B’ Λυκείου) και της «βιομηχανίας» αριστούχων του 2000 (1 στους 6 υποψηφίους της Γ’ τάξης του Λυκείου έγραψε άριστα με αποτέλεσμα χιλιάδες υποψήφιοι με βαθμολογία πάνω από 18,5 να μην μπορούν να περάσουν στο τμήμα της προτίμησής τους καθώς δεν έφταναν οι θέσεις). Από αυτή την άποψη είναι εύλογο να περιμένει κανείς ελάχιστες διαφοροποιήσεις στον βαθμό ευκολίας – δυσκολίας των φετινών θεμάτων. Και αν ένα μάθημα έχει πιο αυξημένο βαθμό δυσκολίας από τον περυσινό, ένα άλλο θα έχει σίγουρα μικρότερο με αποτέλεσμα να έχουμε ένα στατιστικό ισοδύναμο.
Το 2002 τα μαθήματα που συγκέντρωσαν το υψηλότερο ποσοστό άριστων γραπτών (18-20) ήταν η χημεία θετικής κατεύθυνσης (29,35%), η ηλεκτρολογία τεχνολογικής κατεύθυνσης 1 (27,52%), η φυσική γενικής παιδείας (24,06%) και θετικής κατεύθυνσης (24%), η χημεία – βιοχημεία τεχνολογικής κατεύθυνσης 1 (14,21%), οι αρχές οικονομικής θεωρίας (13,05) και τα μαθηματικά και στοιχεία στατιστικής γενικής παιδείας (12,92%).
Αντίθετα, τα μαθήματα με το μεγαλύτερο ποσοστό γραπτών κάτω από τη βάση ήταν τα μαθηματικά τεχνολογικής κατεύθυνσης 2 (80,25%), η ανάπτυξη εφαρμογών σε προγρ. περιβάλλον τεχνολογικής κατεύθυνσης 2 (66,91%), τα μαθηματικά τεχνολογικής κατεύθυνσης 1 (65,05%), η ιστορία θετικής κατεύθυνσης (59,33%), η φυσική τεχνολογικής κατεύθυνσης 2 (53,06%), η βιολογία γενικής παιδείας (51,31%) και τα αρχαία ελληνικά θεωρητικής κατεύθυνσης (50,65%).
Ο αριθμός υποψηφίων και εισακτέων
Φέτος έχουμε ελαφρά μείωση υποψηφίων και των θέσεων εισακτέων σε σχέση με το 2002. Πέρυσι οι εν δυνάμει υποψήφιοι ήταν 98.000 – μηχανογραφικό υπέβαλαν 85.715 άτομα. Φέτος από τους εν δυνάμει 94.000 υποψηφίους εκτιμάται ότι θα υποβάλει μηχανογραφικό περίπου ίδιος αριθμός με τον περυσινό και ίσως ελαφρώς υψηλότερος (85.000-87.000) λόγω της συμμετοχής μεγαλύτερου αριθμού αποφοίτων και των νέων ρυθμίσεων στις διαφορές προφορικής και γραπτής βαθμολογίας. Παράλληλα μειώνονται, σε σχέση πάντα με την προηγούμενη χρονιά (2002), κατά 1.655 οι θέσεις εισακτέων του Ενιαίου Λυκείου στα AEI και τα TEI. Να θυμίσουμε ότι πέρυσι είχαμε 64.025 θέσεις εισακτέων (33.389 AEI και 30.636 TEI) ενώ φέτος έχουμε 62.370 θέσεις εισακτέων (32.206 AEI και 30.164 TEI). Οπως γίνεται φανερό, η μείωση των θέσεων αφορά κατά κύριο λόγο τα AEI που έχουν και τη μεγαλύτερη ζήτηση από τη μεριά των υποψηφίων.
Οι «top» σχολές στην προτίμηση των υποψηφίων
Το ποσοστό των υποψηφίων που σημειώνουν ως πρώτη τους προτίμηση κάποιο τμήμα AEI ή TEI υφίσταται μικρές διαφοροποιήσεις από χρόνο σε χρόνο. Τα τελευταία δύο χρόνια σημειώνονται τάσεις αποσυγκέντρωσης πρώτων προτιμήσεων σε ορισμένα τμήματα των AEI και τάσεις μεγάλης αύξησης πρώτων προτιμήσεων σε ορισμένα τμήματα των TEI. Το στοιχείο αυτό είναι σοβαρό και συμβάλλει στην κινητικότητα των βάσεων εισαγωγής στα διάφορα τμήματα. Βεβαίως πέρα από την αύξηση ή τη μείωση των πρώτων προτιμήσεων σε κάθε τμήμα έχει μεγάλη σημασία ο ίδιος ο συγκεκριμένος αριθμός των πρώτων προτιμήσεων που συγκεντρώνει ένα τμήμα σε σχέση με τον αριθμό των θέσεων που προσφέρει.
* Το 1ο Επιστημονικό Πεδίο συγκεντρώνει 21.918 πρώτες προτιμήσεις στα AEI, 1.503 στα TEI και 106 στις στρατιωτικές σχολές.
Στα AEI τις περισσότερες πρώτες προτιμήσεις συγκεντρώνουν: Νομική Αθήνας (2.066 ), Επιστ. Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Αθήνας (1.073), Ψυχολογία Παντείου (1.019), Νομική Θεσ/νίκης (997), Φιλολογία Αθήνας Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Αθήνας (910), Παιδ/γικό Δημοτικής Εκπ/σης Αθήνας (874). Στα TEI προηγούνται: Βρεφονηπιοκομίας TEI Αθήνας (337) και Κοινωνικής Εργασίας TEI Αθήνας (301).
* Στο 2ο Επιστημονικό Πεδίο τα AEI συγκεντρώνουν 7.219 πρώτες προτιμήσεις, τα TEI 1.316 και οι στρατιωτικές/αστυνομικές σχολές 1.719. Στην κούρσα των πρώτων προτιμήσεων προηγούνται το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλ/νιών Αθήνας (764), Επιστ. και Τεχνολογίας Υπολογιστών Πελοποννήσου (Τρίπολη) (576), Ικάρων (ΣΙ) Μηχανικοί (ΣΜΑ) / γεν. σειρά (420), Φυσικής Αθήνας (411), Πληροφορικής Θεσ/νίκης (401), Εφαρμ. Πληροφορικής Μακεδ. (Θεσ/νίκη) (395). Στα TEI το Τμήμα Φυτικής Παραγωγής TEI Θεσ/νίκης (182), Θερμ. Καλλ. και Ανθοκομίας TEI Καλαμάτας (136) και Δασοπονίας TEI Καβάλας (Δράμα) (103).
* Στο 3ο Επιστημονικό Πεδίο τα AEI συγκεντρώνουν 3.405 πρώτες προτιμήσεις, τα TEI 4.639 και οι στρατιωτικές/αστυνομικές σχολές 370. Εδώ οι «ναυαρχίδες» των πρώτων προτιμήσεων είναι οι Ιατρικές Αθήνας (929) και Θεσ/νίκης (466), Νοσηλευτικής Αθήνας (290), Επιστήμης Διαιτολογίας και Διατροφής Χαροκοπείου (Αθήνα) (272) και Ιατρικού (ΣΣΑΣ) Θεσ/νίκης γεν. σειρά (236). Στα TEI προηγείται το Τμήμα Αισθητικής TEI Αθήνας (το οποίο με τις 531 πρώτες προτιμήσεις έρχεται δεύτερο στη γενική σειρά κατάταξης όλων των τμημάτων του 3ου Πεδίου) και ακολουθούν τα Τμήματα Φυσικoθεραπείας TEI και Αθήνας Noσηλευτικής TEI Αθήνας που συγκεντρώνουν αξιοζήλευτο αριθμό πρώτων προτιμήσεων (489 και 430 αντίστοιχα).
* Στο 4ο Επιστημονικό Πεδίο τα AEI συγκεντρώνουν 10.147 πρώτες προτιμήσεις, τα TEI 9.996 και οι στρατιωτικές/αστυνομικές σχολές 1.654. Στην κορυφή των πρώτων προτιμήσεων των υποψηφίων βρίσκονται τα Τμήματα Hλεκτρoλόγων Μηχανικών και Μηχανικών Yπoλoγιστών ΕΜΠ (2.464), Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ (1.037), Πoλιτικών Μηχανικών ΕΜΠ (1.033), Hλεκτρoλόγων Μηχανικών και Μηχανικών Yπoλoγιστών Θεσσαλoνίκης (854), Πoλιτικών Μηχανικών Θεσσαλoνίκης (606), Μονίμων Υπαξιωματικών Nαυτικoύ ΣΜΥΝ / γεν. σειρά (453) και Mηχανoλόγων Μηχανικών ΕΜΠ (433). Στα TEI προηγούνται τα τμήματα Πληροφορικής TEI Αθήνας (1.064), Πληροφορικής TEI Θεσσαλονίκης (590), Μηχανολογίας TEI Πειραιά (410) και Ηλεκτρονικής TEI Αθήνας (294).
* Στο 5ο Επιστημονικό Πεδίο τα AEI συγκεντρώνουν 9.579 πρώτες προτιμήσεις, τα TEI 8.267 και οι στρατιωτικές/αστυνομικές σχολές 5.547. Τις πρώτες θέσεις κατέλαβαν από τα AEI τα Τμήματα Χρηματοοικον. – Τραπεζ. Διοικητικ. Πειραιά (1.435), Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας Οικονομικού Παν. Αθήνας (1.304), Αστυφυλάκων γεν. σειρά (1.299), Αξιωματικών Ελλ. Αστυνομίας γεν. σειρά (1.132), Οργάνωσης και Διοικ. Επιχειρήσεων Οικονομικού Παν. Αθήνας (782), Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μακεδονίας (Θεσ/νίκη) (676) και Αξιωματικών Ελλ. Αστυνομίας (γυναικών) γεν. σειρά (605). Στα TEI τις πρώτες θέσεις στις «μηχανογραφικές καρδιές» των υποψηφίων καταλαμβάνουν τα Τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων TEI Αθήνας (815), Λογιστικής TEI Πειραιά (747), Εμπορίας και Διαφήμισης TEI Αθήνας (599), Λογιστικής TEI Θεσσαλονίκης (425) και Τουριστικών Επιχειρήσεων TEI Αθήνας (360).
Πώς υπολογίζεται η βαθμολογία στα προφορικά
Στην περυσινή πτώση των βάσεων σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και η μείωση της διαφοράς προσαρμογής του προφορικού με τον γραπτό βαθμό από τις τρεις στις δύο μονάδες, η οποία μείωσε ακόμη περισσότερο την ισχύ των προφορικών βαθμών του σχολείου. Σύμφωνα με τροποποίηση που άρχισε να ισχύει από τις εξετάσεις του 2002, αν ένας μαθητής έχει προφορικό βαθμό 20 σε ένα μάθημα και γράψει 17, τότε ο προφορικός διορθώνεται και γίνεται 19 (γραπτός + 2) και ο τελικός βαθμός του μαθήματος διαμορφώνεται, με βάση τους συντελεστές (19 X 0,3 + 17 X 0,7), στο 17,6. Ο ίδιος μαθητής, το 2001, θα είχε τελικό βαθμό μαθήματος 17,9 (20 X 0,3 + 17 X 0,7 = 17,9) αφού η προσαρμογή του προφορικού ήταν στο ±3.
H παραπάνω ρύθμιση ισχύει και φέτος, οπότε δεν προβλέπονται στο σημείο αυτό διαφοροποιήσεις στην κίνηση των βάσεων σε σχέση πάντα με το 2002.
Ωστόσο από φέτος δεν θα γίνεται προσαρμογή του προφορικού βαθμού στον γραπτό όσον αφορά την προαγωγή από τη B’ στη Γ’ Λυκείου και τη χορήγηση του απολυτηρίου του Ενιαίου Λυκείου. Ετσι από το σχολικό έτος 2002-2003 διαχωρίζονται τα χαρακτηριστικά των πανελληνίων εξετάσεων στη B’ και Γ’ τάξη του Ενιαίου Λυκείου, όπου διατηρείται η προσαρμογή του προφορικού στον γραπτό βαθμό για τη βεβαίωση πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά παραμένει ο προφορικός βαθμός σε πλήρη ισχύ, χωρίς προσαρμογή, και κατά την προαγωγή από τη B’ στη Γ’ Λυκείου και κατά τη διαδικασία χορήγησης του απολυτηρίου στη Γ’ τάξη. Προφανώς η ρύθμιση αυτή θα μειώσει (ίσως εκμηδενίσει) τον αριθμό των υποψηφίων που θα απορρίπτονται ή θα μένουν ανεξεταστέοι στη Γ’ Λυκείου και αυτόματα θα μεγαλώσει τον αριθμό των υποψηφίων που θα καταθέτουν μηχανογραφικό δελτίο.
Ποια τμήματα θα διεκδικήσουν οι αριστούχοι
Οπως εξηγεί ο κ. Κάτσικας, περίπου 50 από τα 239 τμήματα AEI, δηλαδή μόνο το 21% των τμημάτων, επιλέχθηκαν πέρυσι από υποψηφίους που συγκέντρωσαν βαθμολογία από 19.000 ως 20.000 μόρια. Στην κορυφή βρίσκεται η Ιατρική Αθηνών, στην οποία ο πρώτος των πρώτων εισήχθη με 19.836 μόρια. Ακολουθεί το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Θεσσαλονίκης με 19.832 μόρια, η Ιατρική Θεσσαλονίκης και Πάτρας με 19.808 και 19.783 μόρια αντίστοιχα, το τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών H/Y του ΕΜΠ με 19.776 μόρια κτλ.
Μια καλύτερη ματιά στον πίνακα που δείχνει τα τμήματα που συγκέντρωσαν πέρυσι τους περισσότερους αριστούχους φανερώνει μια άλλη διάσταση των επιλογών αυτής της κατηγορίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο πρώτος από τον τελευταίο εισαχθέντα που διαμορφώνει και τη βάση εισαγωγής του τμήματος δεν απέχει περισσότερο από 2.000-3.000 μόρια, καθώς συνήθως οι αριστούχοι συγκεντρώνονται σε τμήματα με βαθμολογία πάνω από 17.000 μόρια. Ωστόσο βλέπουμε ότι τμήματα με βάση εισαγωγής ακόμη και κάτω από 15.500 μόρια, όπως το Τμήμα Μαθηματικών Αθηνών (βάση εισαγωγής 15.152 μόρια), το Τμήμα Φυσικής Ιωαννίνων (βάση εισαγωγής 14.452 μόρια), το Μαθηματικών Θεσσαλονίκης (βάση εισαγωγής 15.092 μόρια), το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης Αθήνας (βάση εισαγωγής 14.292 μόρια), επιλέγηκαν από αριστούχους προφανώς με αποκλειστικό κριτήριο το ιδιαίτερο αυξημένο ενδιαφέρον των τελευταίων για το αντικείμενο σπουδών τους.
