Ιδεολόγος, αδέκαστος και υπέρ το δέον επίμονος και διερευνητικός. Κάπως έτσι συνοψίζεται από τα ισπανικά ΜΜΕ το προφίλ του δικαστή Μπαλτάσαρ Γκαρθόν που καταδικάστηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο της Μαδρίτης σε 11 χρόνια απαγόρευσης άσκησης του επαγγέλματός του για υπόθεση παράνομων τηλεφωνικών υποκλοπών.

Όπως τονίζουν πολλά Μέσα της πατρίδας του, ο 56χρονος δικαστής ουσιαστικά «πλήρωσε το μάρμαρο» για τα τόσα χρόνια επίμονων ερευνών του με ζητήματα που θεωρούνται, μέχρι και σήμερα, «ταμπού» για την ισπανική κοινή γνώμη, όπως τα εγκλήματα κατά τον ισπανικό εμφύλιο, η αιμοσταγής δικτατορία του στρατηγού Φρανθίσκο Φράνκο και η δίωξη του Χιλιανού δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ.

Η σε «δονκιχωτικό» βαθμό εμμονή του κ. Γκαρθόν να κυνηγάει θέματα που θεωρούνται «ταμπού» στη χώρα του έκανε τους συναδέλφους του να τον παρομοιάζουν συχνά με τον ομώνυμο ήρωα του Μιχαήλ Θερβάντες – με τη διαφορά πως οι δικοί του ανεμόμυλοι δεν ήταν τόσο γραφικοί και ανώδυνοι.

Τον Οκτώβριο του 2008 ο δικαστής ξεκίνησε μια έρευνα για την τύχη των 114.000 ανθρώπων που εξαφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου και της δικτατορίας του Φράνκο (1939-75) και τους οποίους χαρακτήριζε, ανοικτά, «θύματα εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας».

Αναγκάστηκε όμως να σταματήσει την έρευνα καθώς οι εισαγγελικές Αρχές του επισήμαναν ότι το 1977 δόθηκε γενική αμνηστία στους πρωταίτιους των εγκλημάτων αυτών και επομένως δεν είναι δυνατόν να διωχθούν οι δράστες για πράξεις που διεπράχθησαν πριν από το 1975, απόδειξη πως στην Ισπανία δεν έχουν επουλωθεί ακόμα οι οδυνηρές πληγές του Φρανκισμού. Ωστόσο ο κ. Γκαρθόν επέμενε και το ζήτημα της δικαίωσης των θυμάτων του φρανκισμού παραμένει ανοικτό.

Επίσης έγινε παγκόσμια γνωστός όταν το 1998, κατάφερε να πετύχει την έκδοση από τη Βρετανία του στρατηγού Πινοσέτ, ενώ πριν από τρία χρόνια προσπάθησε να κινήσει μια έρευνα για πιθανούς βασανισμού κρατουμένων στη φυλακή της βάσης του Γκουαντάναμο, υπόθεση για την οποία Αμερικανοί και Ισπανοί αξιωματούχοι τον ανάγκασαν να σταματήσει τις έρευνες, όπως αποκάλυψε κατόπιν το WikiLeaks.

Ακόμη, με δικές του ενέργειες στα μέσα της δεκαετίας του ’90, καταδικάστηκε ένας ισπανός υπουργός ως επικεφαλής της GAL (Grupos Antiterroristas de Liberation / Αντιτρομοκρατικές Ομάδες Απελευθέρωσης), μιας παρακρατικής τρομοκρατικής ομάδας που ενεργούσε για λογαριασμό της τότε κυβέρνησης του Φελίπε Γκονζάλες εναντίον της βασκικής ΕΤΑ.

Ο δικαστής, που έχει τεθεί σε διαθεσιμότητα από τον Μάιο του 2010, καταδικάστηκε επειδή οργάνωσε την υποκλοπή των συνομιλιών μεταξύ κρατούμενων υπόπτων και των δικηγόρων τους, σε μία έρευνα το 2009 για ένα σκάνδαλο διαφθοράς στο οποίο εμπλεκόταν το Λαϊκό Κόμμα (PP) της Ισπανίας.

Ο κ. Γκαρθόν, που υπήρξε για λίγο διάστημα, στη δεκαετία του 1990, υπουργός σε κυβέρνηση των Σοσιαλιστών, τόνισε πως έχει «ήσυχη τη συνείδησή του διότι ό,τι έπραξε ήταν για να μη καταπέσει η ιστορική μνήμη στη λήθη».

Δεν μπορεί να ασκήσει έφεση στην απόφαση, η οποία μάλλον βάζει τέλος στην καριέρα του ως δικαστικού, παρ’ ότι πιθανώς θα συνεχίσει να εργάζεται ως σύμβουλος στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης.