Για όσους το θυμούνται, το Μέτωπο Πολισάριο για την Απελευθέρωση της Δυτικής Σαχάρας είναι ένα από τα απελευθερωτικά κινήματα της δεκαετίας του 1970 που ενέπνεαν τους αριστερούς νέους της Ευρώπης. Το «ξεχασμένο» Μέτωπο Πολισάριο ήρθε με δραματικό τρόπο στην επικαιρότητα στις 18 Μαΐου, όταν το Μαρόκο άνοιξε τα σύνορά του με τους δύο ισπανικούς θύλακες στο έδαφός του, τις πόλεις Θέουτα και Μελίγια, επιτρέποντας, σε μια μέρα, να εισέλθουν στην Ισπανία – και άρα στην ΕΕ – 8.000 μετανάστες. Η κίνηση του Μαρόκου ήταν η απάντηση στο ότι η Ισπανία δέχθηκε, τον Απρίλιο, να νοσηλευθεί σε νοσοκομείο της πόλης Λογρόνιο ο ηγέτης του Μετώπου Πολισάριο Μπραχίμ Γκάλι, ο οποίος είχε προσβληθεί από κορωνοϊό. Το δράμα των ανηλίκων Η είσοδος τόσων χιλιάδων μεταναστών στην Ισπανία εξελίχθηκε σε μείζον ζήτημα. Ο ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ μετέβη ο ίδιος στη Θέουτα και με τη βοήθεια του ισπανικού στρατού 7.000 μετανάστες έχουν ήδη επιστρέψει στο Μαρόκο. Ωστόσο εξακολουθεί να παραμένει άλυτο το ζήτημα των 438 ανηλίκων, ακόμη και επτάχρονων παιδιών, τα οποία παραμένουν στη Θέουτα και οι γονείς τους στο Μαρόκο τα αναζητούν απεγνωσμένοι. Πολυτάραχο παρελθόν Εκ πρώτης όψεως η κίνηση του Μαρόκου μοιάζει δυσεξήγητη. Η Δυτική Σαχάρα, το 80% του εδάφους της οποίας ελέγχει το Ραμπάτ, είναι μια αχανής, κυρίως αμμώδης περιοχή, χωρίς πλουτοπαραγωγικές πηγές, αραιοκατοικημένη, με πληθυσμό 545.000 κατοίκους που ζουν κυρίως από την αλιεία και τον τουρισμό. Το ζήτημα της ανεξαρτησίας της, στην οποία αντιτίθεται το Μαρόκο, είναι κατάλοιπο της αποικιοκρατίας. Μέχρι το 1975, η Δυτική Σαχάρα ήταν αποικία της Ισπανίας. Με τον θάνατο του Φράνκο την ίδια χρονιά, το Μαρόκο προσάρτησε τη Δυτική Σαχάρα. Το 1976 το Μέτωπο Πολισάριο ανακήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία της Αραβικής Δημοκρατίας της Δυτικής Σαχάρας και έκτοτε οι δύο πλευρές βρίσκονται σε διαμάχη. Οι μεταξύ τους πολεμικές συγκρούσεις έπαψαν το 1991. Η στάση του ΟΗΕ Στα ψηφίσματα του ΟΗΕ η Δυτική Σαχάρα δεν αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητο κράτος, αναφέρεται ωστόσο ρητά ότι η διένεξη πρέπει να διευθετηθεί μεταξύ των εξής δύο πλευρών: του Μαρόκου και του Μετώπου Πολισάριο. Με αυτά τα δεδομένα το Μαρόκο θεώρησε προσβολή τη μεταφορά και νοσηλεία του ηγέτη του Πολισάριο στην Ισπανία, κίνηση στην οποία η Μαδρίτη προέβη για ανθρωπιστικούς λόγους μετά και από επίσημο αίτημα της Αλγερίας. Το Ραμπάτ απάντησε στην «προσβολή» με άνοιγμα των συνόρων στέλνοντας χιλιάδες μετανάστες στη Θέουτα και στη Μελίγια, ισπανικές πόλεις με συνολικό πληθυσμό 170.000 κατοίκων, οι οποίες αποτελούν τα μοναδικά χερσαία σύνορα της ΕΕ με την Αφρική. Η επιλογή του χρόνου Εντύπωση προκαλεί και η χρονική στιγμή που το Μαρόκο επέλεξε να κλιμακώσει τη μεταναστευτική κρίση: ήταν οι μέρες που το Ισραήλ επιχειρούσε κατά των Παλαιστινίων μετά τα επεισόδια που είχαν ξεσπάσει νωρίτερα στην Ανατολική Ιερουασαλήμ. Ο ευρωπαϊκός Τύπος – η γαλλική εφημερίδα «Le Monde», ο βρετανικός «Economist» – σημείωνε ότι το Μαρόκο εργαλειοποιεί το Μεταναστευτικό προς όφελός του. Πώς ο Τραμπ άναψε το φιτίλι στην περιοχή Ο θυμός του Μαρόκου έναντι του Μετώπου Πολισάριο δεν επαρκεί ως δικαιολογία για αντίδραση τέτοιας εμβέλειας. Οπως τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» ο Χαϊζάμ Αμίρα Φερνάντεθ, πολιτικός επιστήμων στο think tank της Μαδρίτης Real Instituto Elcano, «το Ραμπάτ θέλει να στρέψει την προσοχή από τα εσωτερικά του προβλήματα, οικονομικά και πολιτικά, τα οποία όξυνε ιδιαιτέρως η πανδημία. Τα ισπανικά τηλεοπτικά δίκτυα μετέδωσαν εικόνες από τη Θέουτα όπου νεαροί μετανάστες – κυρίως Μαροκινοί – πανηγύριζαν με συνθήματα όπως “Ζήτω η Ισπανία”, λέγοντας ότι έφυγαν από το Μαρόκο γιατί δεν υπάρχουν ούτε δουλειές ούτε δικαιοσύνη». Ωστόσο, ο κ. Φερνάντεθ υπογραμμίζει και τη διεθνή διάσταση της κρίσης. {ERT}Το Μαρόκο λαμβάνει την τρίτη σε μέγεθος βοήθεια από την ΕΕ προς τρίτη χώρα. Από το 2014, μόνο για τη φύλαξη των συνόρων με την ΕΕ έχει λάβει 343 εκατ. ευρώ. Δεν φοβάται ότι διαταράσσει τις σχέσεις του με την ΕΕ; {ERT} «Στο επίκεντρο του ζητήματος βρίσκεται το Ισραήλ. Μη σεβόμενος το διεθνές δίκαιο, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, αναγνώρισε τον Δεκέμβριο του 2020 την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, με αντάλλαγμα την εξομάλυνση των σχέσεων Μαρόκου – Ισραήλ. Ο Τραμπ δεν γνώριζε καν που βρίσκεται η Δυτική Σαχάρα, το δήλωσε ο Τζον Μπόλτον, πρώην σύμβουλος Ασφαλείας. Η αναγνώριση ήταν έμπρακτη στήριξη των ΗΠΑ στον Νετανιάχου, τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, που είχε τότε μπροστά του μια ακόμη εκλογική αναμέτρηση, την τέταρτη σε δύο χρόνια [Σημ.: οι τελευταίες εκλογές στο Ισραήλ έγιναν στις 23 Μαρτίου]. Η πρωτοβουλία του Τραμπ είχε ως συνέπεια να αυξηθούν οι εντάσεις στις χώρες του Μαγκρέμπ (Αλγερία, Μαρόκο, Tυνησία, Λιβύη, Μαυριτανία) και οι εντάσεις μεταξύ Μαρόκου και ΕΕ και μεμονωμένων ευρωπαϊκών χωρών. Το Μαρόκο έχει πλέον δύο ανοιχτά μέτωπα, με την Ισπανία και τη Γερμανία, επειδή το Βερολίνο δεν προσυπόγραψε την πρωτοβουλία Τραμπ. Παίζει σκληρό παιχνίδι επειδή θεώρησε ότι μετά τις ΗΠΑ, πολλές ευρωπαϊκές χώρες χώρες θα αναγνώριζαν την κυριαρχία του στη Δυτική Σαχάρα. Αυτό δεν συνέβη. Το Μαρόκο δεν περίμενε τόσο σκληρή απάντηση από την ΕΕ, η οποία έκανε λόγο για “εκβιασμό” του Ραμπάτ και συντάχθηκε απολύτως με την Ισπανία». {ERT}Συμφωνείτε με την άποψη ότι το Μαρόκο συμπεριφέρεται όπως η Τουρκία του Ερντογάν; {ERT} «Υπάρχουν αναλογίες, και οι δύο χώρες χρησιμοποιούν το Μεταναστευτικό για να ασκήσουν πιέσεις στους ευρωπαίους γείτονές τους. Με τη διαφορά ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που έφευγαν από την Τουρκία δεν ήταν Τούρκοι, αλλά Σύροι, Αφγανοί κ.ά. Στο Μαρόκο, οι περισσότεροι άνθρωποι που βρέθηκαν στη Θέουτα και στη Μελίγια είναι Μαροκινοί. Οι τηλεοπτικές εικόνες δεν είναι διόλου κολακευτικές για τη διεθνή εικόνα του Μαρόκου, ούτε για τον τρόπο που η χώρα συστήνεται στη νέα αμερικανική κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει να αντιμετωπίσει μεταναστευτικό ζήτημα στα νότια σύνορά της με το Μεξικό».