Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention – CDC), η ομοσπονδιακή δηλαδή υπηρεσία του υπουργείου Υγείας των ΗΠΑ, είχαν κάνει τον περασμένο Ιούλιο μια πρόβλεψη: ότι το 2025 περισσότεροι από 100.000 Αμερικανοί τον χρόνο θα πέθαιναν από υπερβολική δόση ναρκωτικών, ανεβάζοντας το σύνολο των θανάτων από οπιούχες ουσίες πάνω από ένα εκατομμύριο από το 1999. Η πρόβλεψη επαληθεύτηκε πολύ νωρίτερα από την αναμενόμενη ημερομηνία. Δεν πέρασαν ούτε λίγοι μήνες και το τρομακτικό αριθμητικό ορόσημο καταρρίφθηκε, με τον δρα Ραούλ Γκούπτα, επικεφαλής του γραφείου για την εθνική πολιτική ελέγχου των ναρκωτικών στον Λευκό Οίκο, να δίνει τον αριθμό στις πραγματικές του διαστάσεις: «Κάθε πέντε λεπτά ένας Αμερικανός πέθαινε (στη διάρκεια της τελευταίας χρονιάς) από υπερβολική δόση ναρκωτικών». Το ένοχο φάρμακο Αλλά οι 100.000 θάνατοι που καταγράφηκαν μεταξύ του Μαΐου 2020 και του Απριλίου 2021 (αύξηση σχεδόν 30% από τους 78.000 θανάτους το προηγούμενο έτος) είχαν και μια ιδιαιτερότητα. Αποδόθηκαν όχι μόνο στα οπιούχα παυσίπονα που στις ΗΠΑ συνταγογραφούνται ακόμα και για απονεύρωση δοντιού, αλλά πρωτίστως σε ένα φάρμακο, το Fentanyl, το οποίο εξαπλώθηκε ραγδαία στη διάρκεια της πανδημίας. Αλλιώς η φαιντανύλη είναι ένα συνθετικό οπιοειδές φάρμακο που χρησιμοποιείται ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 ως αναλγητικό στη διάρκεια αναισθησίας, λόγου χάρη στον τοκετό, ενώ υπάρχουν και σκευάσματα στα οποία περιέχεται για την αντιμετώπιση του πόνου σε καρκινοπαθείς. Είναι φθηνότερο σε σύγκριση με άλλες ναρκωτικές ουσίες, συνεπώς πολύ πιο κερδοφόρο για τους ναρκοεμπόρους και κατά 50 με 100 φορές ισχυρότερο από τη μορφίνη. «Πολλές συνέπειες» «Πρόκειται για αριθμούς που δεν έχουμε ξαναδεί» υπογραμμίζει στους «New York Times» η δρ Νόρα Βόλκοβ, ψυχίατρος και διευθύντρια του Εθνικού Ινστιτούτου για την Κατάχρηση Ναρκωτικών (NIDA) στις ΗΠΑ, τονίζοντας ότι οι θάνατοι έχουν τεράστιες επιπτώσεις, καθώς στην πλειονότητά τους έχουν συμβεί σε άτομα ηλικίας 25 έως 55 ετών: «Αφήνουν πίσω φίλους, οικογένεια και παιδιά, εάν έχουν παιδιά, επομένως υπάρχουν πολλές συνέπειες. Είναι μια μεγάλη πρόκληση για την κοινωνία μας» προσθέτει. Είναι γεγονός ότι οι ρίζες του προβλήματος πάνε πολύ πίσω. Ηδη από τη δεκαετία του ’80 τα ποσοστά θανάτων από υπερβολική δόση ναρκωτικών στην Αμερική αυξάνονταν τρομακτικά, κατά 7,6% τον χρόνο, σύμφωνα με ρεπορτάζ του «Economist». Το 2018, το ποσοστό θνησιμότητας μειώθηκε για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια και η κυβέρνηση Τραμπ έσπευσε πρόωρα να διαφημίσει την επιτυχία των πολιτικών της. Χρήστες χωρίς στήριξη Ομως ήρθε η πανδημία, και τα ποσοστά εκτινάχθηκαν σπάζοντας κάθε αρνητικό ρεκόρ. Οι χρήστες έμειναν απομονωμένοι και ανήμποροι εξαιτίας των lockdowns να λάβουν θεραπεία ή άλλου είδους στήριξη και ταυτόχρονα τα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως το στρες και η κατάθλιψη, επέτειναν το πρόβλημα. Η συγκεκριμένη ουσία μέσα σε αυτό το περιβάλλον κατάφερε να κάνει θραύση, επικρατώντας στην παράνομη αγορά και οι έμποροι έκαναν χρυσές δουλειές διακινώντας περισσότερα ναρκωτικά με φαιντανύλη. Με πρώτες ύλες από την Κίνα Η φαιντανύλη κατασκευάζεται κυρίως στην Κίνα, η οποία στέλνει τις πρώτες ύλες, που ονομάζονται πρόδρομες ουσίες, με φορτηγά πλοία στο Μεξικό, όπου εκεί ολοκληρώνεται από τα καρτέλ. Πολλές φορές είναι αναμεμειγμένη και με άλλα ναρκωτικά όπως η κοκαΐνη, ή ακόμη και μέσα σε πλαστά χάπια, χωρίς φυσικά οι χρήστες να το γνωρίζουν. Καθώς δεν υπάρχει ποιοτικός έλεγχος, ακόμη και ένα χάπι μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρο. Είναι δε εξαιρετικά επικίνδυνο το ότι μπορεί οποιοσδήποτε να την προμηθευτεί ταχυδρομικά μέσα από το σκοτεινό Διαδίκτυο. Είναι χαρακτηριστικό ότι περισσότερες από 40 Πολιτείες κατέγραψαν το τελευταίο έτος αύξηση στους θανάτους που σχετίζονται με τα οπιοειδή σύμφωνα με την Αμερικανική Ιατρική Ενωση. Στο Αρκανσο η χρήση του Narcan, ενός φαρμάκου που περιέχει την ουσία ναλοξόνη που αναστρέφει την επίδραση της υπερβολικής δόσης, έχει τριπλασιαστεί. Το Τζάκσονβιλ της Φλόριντα έχει δει αύξηση 40% στις κλήσεις που σχετίζονται με υπερβολική δόση. Μόνο τον Μάρτιο, η κομητεία Γιορκ στην Πενσιλβάνια κατέγραψε τρεις φορές περισσότερους θανάτους από υπερβολική δόση από το συνηθισμένο.