«Η Ευρώπη έχει πλέον τη βούληση να αλλάξει τη φιλοσοφία της αναφορικά με την άμυνά της και να κινηθεί χωρίς την Αμερική. Υπολείπεται στην άμυνα, στην οικονομία και στην τεχνολογία. Στο τομέα της άμυνας πρωτίστως, και αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Χρειαζόμαστε μεγάλες επενδύσεις για να βάλουμε αμέσως μπρος για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα.
Είναι μονόδρομος» τονίζει στο «Βήμα» η Mαρία Δεμερτζή, ανώτατη ερευνήτρια στην ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης Bruegel, με έδρα τις Βρυξέλλες, και επίκουρη καθηγήτρια στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο στη Φλωρεντία.
Αναμένετε να τροχοδρομηθούν οι διαδικασίες για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα με τον Φρίντριχ Μερτς στο «τιμόνι» της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης;
«Θέλω να πιστεύω ότι ο Μερτς μπορεί και τα δείγματα είναι θετικά. Ο νέος καγκελάριος πρέπει να έρθει το συντομότερο σε μια συνεννόηση με τον γάλλο πρόεδρο Μακρόν, ώστε να εξετάσουν από κοινού το ευρωπαϊκό σχέδιο και να το υλοποιήσουν. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι μολονότι οι Χριστιανοδημοκράτες είχαν παραδοσιακά την πιο φιλοαμερικανική στάση από τα υπόλοιπα γερμανικά κόμματα, τα τελευταία μηνύματα του Μερτς, σύμφωνα με τα οποία η Ευρώπη πρέπει να αντισταθεί στις ΗΠΑ αναπτύσσοντας τις δικές της πολιτικές, είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Με άλλα λόγια, ο Μερτς αναπτύσσει μια ρητορική εξαιρετικά χρήσιμη για την Ευρώπη».
Ποιο πρέπει να είναι το πρώτο βήμα για τη χάραξη κοινής αμυντικής πολιτικής;
«Περιμένουμε να δούμε τι θα πει, κατ’ αρχάς, για τα δημοσιονομικά ο Μερτς. Αν ξεμπλοκάρει το χρηματοδοτικό, θα προχωρήσουν οι αναγκαίες διαδικασίες. Αν, δηλαδή, η νέα γερμανική ηγεσία αποδεχθεί να υπάρξει κοινός ευρωπαϊκός δανεισμός – κάτι ανάλογο πάνω-κάτω με τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας –, αυτό σημαίνει ότι θα δημιουργηθεί ένας προϋπολογισμός προκειμένου η Ευρώπη να αναπτύξει την δική της άμυνα. Πρέπει να μπορούμε να δανειστούμε ως Ευρώπη».
Υπάρχει περιθώριο για αυτό αφού οι εθνικές οικονομίες είναι ήδη βεβαρημένες;
«Υπάρχει. Η Ευρώπη μπορεί να δανειστεί από κοινού. Πιστεύω ότι με καγκελάριο τον Μερτς οδεύουμε προς μια συμφωνία. Η πίεση που ασκείται μέσα στη Γερμανία από την κοινή γνώμη για να προχωρήσει η χώρα στο ζήτημα της ευρωπαϊκής άμυνας είναι τεράστια. Διαφαίνεται πλέον για πρώτη φορά αληθινή ελπίδα, αρκεί η Γερμανία να μην αναδιπλωθεί. Crash test για την Ευρώπη θα αποτελέσει η θέση που θα λάβει για την Ουκρανία. Ειδικά μετά την αυτοκρατορική στάση που επιδεικνύει ο Τραμπ, η Ουκρανία συνιστά δοκιμασία για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα».
Yπάρχει ελπίδα όταν έχουν πολλαπλασιαστεί οι «πατριώτες» ευρωπαίοι ηγέτες που ασπάζονται την ιδεολογία MAGA του Τραμπ;
«Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης της Ευρώπης. Αλλά όσο Γαλλία και Γερμανία συνεχίσουν να επικρατούν δημοκρατικά, δεν θα αλωθεί η ευρωπαϊκή συνοχή εκ των έσω. Προς το παρόν ο κίνδυνος είναι μικρός».
