«Για εμένα, η γλώσσα αποτελεί μοναδικό τρόπο διατήρησης του πολιτισμού. Οι Ελληνες έχουν πολλά να πουν. Για να κατανοήσουμε, όμως, την καρδιά της Ελλάδας, πρέπει να αποκτήσουμε αφτιά. Μαθαίνοντας τη γλώσσα, ανοίγουμε την πόρτα σε έναν καινούργιο κόσμο, ελκυστικό εν πολλοίς». Ο 30χρονος πατήρ Μιχαήλ Μάνος, ελληνοαμερικανός δεύτερης γενιάς, ο οποίος σήμερα διακονεί την Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής σαν βοηθός ιερέας στο Ντιτρόιτ, απόφοιτος του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο (The Ohio State University), μιλάει στο «Βήμα» για τη σημασία της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, τόσο στον απόδημο Ελληνισμό όσο και σε ξένους σπουδαστές. Ο πατήρ Μιχαήλ δεν μιλούσε ελληνικά και μετά από επισκέψεις στο χωριό των παππούδων του, έξω από το Καρπενήσι, συνειδητοποίησε πως υπάρχει μια ολόκληρη ιστορία, ένας κόσμος που, λόγω γλώσσας, δεν είχε γνωρίσει. Αυτό ήταν το κίνητρο που τον οδήγησε στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του OSU. Αφορμή της συζήτησής μας, η ίδρυση της Εδρας Νεοελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού «Μιλτιάδη Μαρινάκη» στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο από τον Ιούνιο. Για την ιστορία, το Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών που υπάρχει στο σπουδαίο αμερικανικό πανεπιστήμιο, λόγω περικοπών, όπως συμβαίνει και σε πολλά αντίστοιχα σε όλο τον κόσμο, είχε αρχίσει να φθίνει. Το OSU με τη βοήθεια της ελληνικής τοπικής κοινότητας, που έκανε fundraising, και έναν από τους βασικούς δωρητές τον Βαγγέλη Μαρινάκη και την οικογένειά του, συγκέντρωσε ένα εκατομμύριο δολάρια, χρήματα αρκετά για να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη αέναη λειτουργία της Εδρας. Ενα σπίτι μακριά από το σπίτι Για τον Γιάννη Κέλλη, το Πρόγραμμα Νεοελληνικών Σπουδών ήταν «σαν ένα σπίτι, μακριά από το σπίτι». Γεννημένος στο Οχάιο, μετακόμισε μικρός με την οικογένειά του στην Ελλάδα. Ξαναγύρισε στην Αμερική και επέλεξε σπουδές Νεοελληνικής Γλώσσας, παράλληλα με τα χρηματοοικονομικά. Τώρα ετοιμάζεται για μεταπτυχιακά στο Λονδίνο. «Ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός θα πρέπει να προστατεύεται και να θαυμάζεται, όπως και κάθε πολιτισμός που είναι σημαντικός για τις ρίζες του καθενός. Η εξασφάλιση χρηματοδότησης για προγράμματα όπως αυτά έχει τεράστια σημασία, γιατί επιτρέπει στους σπουδαστές όλων των πολιτισμών και θρησκειών να έρχονται σε επαφή με την κληρονομιά, τη γλώσσα και τον πολιτισμό, διαιωνίζοντας έτσι την ύπαρξή τους». Ελληνοαμερικανίδα, επίσης, η συμφοιτήτριά του Εμιλυ Πανδή, βρίσκεται στο τελικό έτος του μεταπτυχιακού στο πρόγραμμα Παγκόσμιας Διακυβέρνησης, Πολιτικής και Ασφάλειας στο American University της Ουάσιγκτον, ενώ εργάζεται και στο Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο. Τι θυμάται από την καθημερινότητά της στο Νεοελληνικό Πρόγραμμα; «Θα τη χαρακτήριζα με τρεις λέξεις: επιβραβευτική, προκλητική στη σκέψη και απαιτητική. Τα μαθήματα μου επέτρεψαν να εξερευνήσω διάφορες πτυχές του ελληνικού πολιτισμού». Μιλάει για τις συζητήσεις που έκαναν – από τον «χαρακτήρα» των γκράφιτι στο κέντρο της Αθήνας και τις πολιτιστικές αποχρώσεις, την ταινία «Στέλλα», έως τον αγώνα των πρώτων ελλήνων ανθρακωρύχων της Διασποράς που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στη σπάνια αναφερόμενη Σφαγή του Λάντλοου. «Ωστόσο, ένα από τα σημαντικότερα μαθήματα που πήρα στο Ohio State ήταν το Ελληνικό Ραδιόφωνο, όπου με τον συμμαθητή μου Γιάννη Κέλλη παρουσιάσαμε εκπομπές για τη διγλωσσία, την πολυπολιτισμικότητα, τη σημασία της ναυτιλίας στην Ελλάδα και τον ρόλο της Ελλάδας σε πολιτικό επίπεδο στην παγκόσμια σκηνή». Των Ελλήνων οι κοινότητες Μπορεί να μοιάζει αυταπόδεικτη η σημασία για την ελληνική ομογένεια της λειτουργίας μιας Εδρας για τη Νεοελληνική Γλώσσα και τον Πολιτισμό στην Αμερική. Είναι, όμως, και συγκινητικό να ακούει τις εμπειρίες μιας απόφοιτης, που δεν έχει σχέση με την Ελλάδα. Η Julia Schechter φοίτησε στο Νεοελληνικό Τμήμα παράλληλα με σπουδές ανθρωπολογίας στο Οχάιο. Σπούδασε γλώσσα επί 2 χρόνια, μελετώντας ελληνικά βιβλία, κάνοντας συζητήσεις και ομαδικές δραστηριότητες, παρακολούθησε πολλά μαθήματα νεοελληνικού πολιτισμού και γραφής, έκανε ζωντανές ραδιοφωνικές εκπομπές στα νέα ελληνικά. Σήμερα ετοιμάζεται να σπουδάσει ιατρική – επισημαίνει την ελληνική ρίζα πολλών ιατρικών και ανατομικών όρων. Τη ρωτάμε για τον ελληνικό πολιτισμό και την προστασία του. «Οι πολιτισμοί είναι ρευστοί και συνεχώς μεταβαλλόμενοι. Ο σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός, επομένως, υπόκειται συνεχώς στις αυξανόμενες επιρροές της παγκοσμιοποίησης. Οι πολιτισμοί προστατεύονται πραγματικά όταν ασκούνται σε οικογενειακό και ατομικό επίπεδο. Πρέπει οι νέοι Ελληνες σήμερα να αισθάνονται την ευθύνη να διατηρήσουν τις οικογενειακές τους παραδόσεις και να τις μεταδώσουν στα παιδιά τους. Οσον αφορά τη Διασπορά, οι Ελληνες έχουν έναν μοναδικό τρόπο να σχηματίζουν ουσιαστικές κοινότητες όπου κι αν μεταναστεύσουν. Αυτές ενισχύουν τις αξίες και τα χαρακτηριστικά του ελληνικού πολιτισμού».