Καλειδοσκόπιο

Νέα επιτυχία σε πείραμα πυρηνικής σύντηξης 500 τρισεκατομμύρια watt, η μέγιστη κατανάλωση ενέργειας του πειράματος Για δεύτερη φορά σε λιγότερο από έναν χρόνο, αμερικανοί ερευνητές πέτυχαν θετικό ισοζύγιο ενέργειας σε πείραμα πυρηνικής σύντηξης, μια εξέλιξη που αναπτερώνει τις ελπίδες για άφθονη, πράσινη ενέργεια από τη διαδικασία που τροφοδοτεί τα άστρα. Τουλάχιστον στο απώτερο μέλλον. Στο αμερικανικό Εθνικό Εργαστήριο «Λόρενς Λίβερμορ» (LLNL) στην Καλιφόρνια, το ισχυρότερο λέιζερ του κόσμου εστιάζει 192 επιμέρους δέσμες στο κέντρο μιας σφαίρας, όπου βρίσκεται μια μικρή κάψουλα με ισότοπα υδρογόνου. Για μια στιγμή, οι δέσμες δημιουργούν συνθήκες τόσο ακραίας πίεσης και θερμοκρασίας ώστε τα άτομα υδρογόνου ενώνονται σε βαρύτερα άτομα ηλίου και απελευθερώνουν ταυτόχρονα μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Τον Δεκέμβριο του 2022, το πείραμα του LLNL πέτυχε ένα ιστορικό ορόσημο παράγοντας περισσότερη ενέργεια από ό,τι διοχέτευσαν τα λέιζερ στον στόχο. Εφέτος στις 30 Ιουλίου, η παραγωγή ενέργειας αυξήθηκε από τα 2,5 στα 3,5 megajoule, έναντι των 2,1 megajoule που δέχτηκε η κάψουλα. Αυτό όμως δεν αρκεί για να ανοίξει τον δρόμο στην εμπορική αξιοποίηση της σύντηξης: η ενέργεια που παράχθηκε ήταν μεν περισσότερη από όση διοχέτευσαν τα λέιζερ, αντιστοιχούσε όμως σε λιγότερο από το 1% της συνολικής δαπάνης ενέργειας. Ο λόγος είναι ότι τα λέιζερ έχουν μικρή απόδοση και οι δέσμες μεταφέρουν ένα πολύ μικρό μέρος της ενέργειας που καταναλώνεται για τη λειτουργία της εγκατάστασης. Επιπλέον, η αντίδραση σύντηξης διατηρήθηκε μόνο για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, και τα 3,5 megajoule που παρήγαγε ισοδυναμούν με μόλις 837 θερμίδες (kcal), λιγότερο από την ενέργεια που καταναλώνει ημερησίως ένας ενήλικος. Για να είναι αξιοποιήσιμη στην πράξη, η διαδικασία θα χρειαζόταν να επαναλαμβάνεται πολλές φορές το δευτερόλεπτο με απόδοση αυξημένη κατά αρκετές τάξεις μεγέθους. Είναι λοιπόν σίγουρο ότι μένει ακόμη πολύς δρόμος για να γίνει πραγματικότητα το όνειρο της ενέργειας από σύντηξη. Υπάρχει όμως πρόοδος. Και, αν ο βομβαρδισμός του υδρογόνου με λέιζερ τελικά δεν πετύχει, ίσως θα υπάρξουν εξελίξεις στα δεκάδες πειράματα που εξετάζουν διαφορετικές προσεγγίσεις, όπως αντιδραστήρες που βασίζονται σε μαγνητικές παγίδες για να κρατούν μετέωρα σύννεφα ιονισμένου υδρογόνου. Περικοπές στη NASA απειλούν τις κλιματικές μελέτες Πάνω από 150 δορυφόροι παρατηρούν σήμερα τη Γη Δύο σημαντικοί δορυφόροι της NASA που παρακολουθούν την ατμόσφαιρα και προσφέρουν δεδομένα για την κλιματική αλλαγή βγαίνουν εφέτος εκτός λειτουργίας και οι διάδοχοί τους δεν θα είναι έτοιμοι πριν από τα τέλη της δεκαετίας. Και, σαν να μην έφτανε αυτό, η NASA πρόσφατα αποφάσισε περικοπές που περιορίζουν σημαντικά τις δυνατότητες των νέων δορυφόρων AOS (Atmosphere Observing System, Σύστημα Παρατήρησης Ατμόσφαιρας). Οπως αποκάλυψε το περιοδικό «Science», δεκάδες ερευνητές υπογράφουν επιστολές διαμαρτυρίας, με τις οποίες ζητούν από τη NASA να μην καταργήσει τα σχέδια για δύο όργανα που θα βελτίωναν τις παρατηρήσεις: έναν προηγμένο αισθητήρα λέιζερ που εξετάζει τα σωματίδια της ρύπανσης με υψηλή ακρίβεια, και ένα ραντάρ που μετρά όχι μόνο τα σταγονίδια των νεφών αλλά και τις σταγόνες της βροχής ταυτόχρονα. Θα ήταν μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με τους προηγούμενους δορυφόρους Calipso και CloudSat, οι οποίοι είχαν φέρει επανάσταση στη μελέτη των αερολυμάτων και της νέφωσης. Σύμφωνα με την ερευνητική κοινότητα, αν η NASA δεν φροντίσει να εξασφαλίσει πόρους με περικοπές σε άλλες αποστολές, κινδυνεύει να χάσει την ηγετική θέση της στις παρατηρήσεις της ατμόσφαιρας, την ώρα που η Ευρώπη και η Ιαπωνία σχεδιάζουν αποστολές με ακόμα πιο προηγμένη τεχνολογία. Στην ορολογία της NASA, το πρόγραμμα AOS βρίσκεται ακόμη στη «φάση Α», στην οποία ο προϋπολογισμός δεν έχει οριστικοποιηθεί και ο εξοπλισμός παραμένει υπό εξέταση. Ενα ενδεχόμενο είναι να προσφέρει η ιταλική διαστημική υπηρεσία έναν αισθητήρα λέιζερ για τα αερολύματα, έστω και λιγότερο προηγμένο. Οι ΗΠΑ επενδύουν στη δέσμευση του CO2 από τον αέρα 130 μικρές μονάδες απευθείας δέσμευσης κατασκευάζονται σε όλον τον κόσμο Το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε ότι επενδύει 1,2 δισ. δολάρια για τις δύο πρώτες μεγάλες εγκαταστάσεις που θα ρουφούν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, μια αμφιλεγόμενη προσέγγιση κατά της κλιματικής αλλαγής. Η διαδικασία της «απευθείας δέσμευσης», ή DAC (Direct Air Capture), έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα σε πολύ περιορισμένη κλίμακα, θα μπορούσε όμως να παίξει σημαντικότερο ρόλο στο μέλλον, όπως αναγνωρίζουν οι εκθέσεις του ΟΗΕ. Οι επικριτές της τεχνολογίας ανησυχούν ωστόσο ότι κυβερνήσεις και επιχειρήσεις θα χρησιμοποιήσουν τις τεχνολογίες DAC ως δικαιολογία για να συνεχίσουν να εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου. Στην πρώτη φάση ενός προγράμματος 3,5 δισ. δολαρίων, το υπουργείο Ενέργειας χρηματοδοτεί την κατασκευή δύο μονάδων, μία στη Λουιζιάνα και μία στο Τέξας, καθεμία από τις οποίες θα δεσμεύει από την ατμόσφαιρα 1 εκατομμύριο τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά έτος. Το αέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για την παραγωγή τσιμέντου ή άλλων προϊόντων ή να διοχετευτεί σε εξαντλημένα κοιτάσματα υδρογονανθράκων για μόνιμη αποθήκευση στο υπέδαφος. Η εγκατάσταση στο Τέξας, την οποία έχει αναλάβει η πετρελαϊκή Occidental Petroleum, θα βασιστεί σε τεχνολογία που αναπτύχθηκε από την Carbon Engineering. Ανεμιστήρες που λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια διοχετεύουν τον αέρα σε υγρούς διαλύτες που δεσμεύουν το CO2 και το απελευθερώνουν αργότερα με θέρμανση ώστε να ξαναρχίσει η διαδικασία από την αρχή. Η δε εγκατάσταση της Λουιζιάνα, την οποία θα κατασκευάσει η εταιρεία Batelle, θα αξιοποιήσει μια ελαφρώς διαφορετική τεχνολογία των εταιρειών Climeworks and Heirloom που βασίζεται σε στερεά υλικά. Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας, μέχρι τα μέσα του αιώνα η τεχνολογία DAC θα πρέπει να αφαιρεί 1 δισεκατομμύριο τόνους διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο. Συγκριτικά, οι παγκόσμιες εκπομπές έφτασαν το 2021 τους 36,3 δισεκατομμύρια τόνους, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας. Τατουάζ στα κύτταρα, νέα μόδα της βιοτεχνολογίας 20-100 μικρόμετρα (χιλιοστά του χιλιοστού) είναι το τυπικό μέγεθος των ανθρώπινων κυττάρων Μετά τη δερματοστιξία, η νέα πρόταση της κυτταροστιξίας: ερευνητές του Πανεπιστημίου «Τζονς Χόπκινς» συνέδεσαν πάνω σε ζωντανά ανθρώπινα κύτταρα μικροσκοπικά «τατουάζ» από χρυσό, μια τεχνική που ίσως μια μέρα μάς επιτρέπει να παρακολουθούμε τις ζωτικές λειτουργίες των κυττάρων. Οπως αναφέρουν οι εφευρέτες με δημοσίευσή τους στο «Nano Letters», τα τατουάζ αποτελούνται από κουκκίδες και σύρματα χρυσού, τα οποία μπορούν θεωρητικά να σχηματίζουν ηλεκτρικά κυκλώματα για διάφορες μετρήσεις. Αρχικά, τα νανοσωματίδια χρυσού τοποθετούνται πάνω σε μια βιοδιασπώμενη μεμβράνη και καλύπτονται με μοριακές κόλλες. Οταν η μεμβράνη επικολληθεί στα κύτταρα, η κόλλα συνδέει τα σωματίδια χρυσού με την εξωκυττάρια μήτρα, το υλικό που περιβάλλει τα κύτταρα. Το τατουάζ ακολουθεί τις καμπύλες του κυττάρου, το οποίο έτσι μένει ζωντανό και ανεπηρέαστο, λένε οι ερευνητές. Επόμενος στόχος τους είναι να σχεδιάσουν πιο σύνθετα κυκλώματα, τα οποία θα μένουν συνδεδεμένα στα κύτταρα για περισσότερη ώρα. Οι τελευταίες μέρες της βακίτα 8 είδη φώκαινας ζουν σε όλον τον κόσμο Ο χρόνος κυλά αντίστροφα για το μικρότερο θαλάσσιο κήτος του κόσμου, την περίφημη φώκαινα βακίτα του Μεξικού, της οποίας ο συνολικός πληθυσμός εκτιμάται σε λιγότερα από 20 άτομα. Η Διεθνής Επιτροπή Φαλαινοθηρίας εξέδωσε προειδοποίηση για επικείμενη εξαφάνιση του είδους, το οποίο ζει αποκλειστικά στη Θάλασσα του Κορτέζ, ένα σχετικά μικρό τμήμα του Κόλπου του Μεξικού, και είναι πιθανότατα το σπανιότερο θηλαστικό του κόσμου. Η βακίτα (Phocoena sinus) μοιάζει με δελφίνι, είναι όμως πιο μικρόσωμη, με μέγιστο μήκος 1,4 μέτρα, και δεν διαθέτει το χαρακτηριστικό μακρύ ρύγχος των δελφινιών. Στα ελληνικά νερά ζει το συγγενικό είδος Phocoena phocoena, το οποίο περιλαμβάνεται στα «κινδυνεύοντα» είδη της Κόκκινης Λίστας που εκδίδει η Διεθνής Ενωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN). Η βακίτα απειλείται από τα κυκλωτικά δίχτυα που χρησιμοποιούνται για την παράνομη αλιεία του ψαριού τοτοάμπα (Totoaba macdonaldi), του οποίου η νηκτική κύστη -μια φούσκα που περιέχει αέρα και βοηθά στην πλευστότητα των ψαριών – θεωρείται εκλεκτό έδεσμα στην Ασία. Τον Μάιο, το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικών επέκρινε το Μεξικό για την αποτυχία του να βάλει φρένο στην παράνομη αλιεία, τελικά όμως η αμερικανική κυβέρνηση απέκλεισε το ενδεχόμενο ενός εμπάργκο κατά της γειτονικής χώρας.

Καλειδοσκόπιο

Περιεχόμενο για συνδρομητές

Τελευταίες Ειδήσεις

Εξαρθρώθηκε οργάνωση που ρήμαξε 64 σπίτια και εξαπατούσε ηλικιωμένους στην Αττική

Κομισιόν: Πρόστιμο 120 εκ. ευρώ στο X του Μασκ- Ρούμπιο: Επίθεση κατά των ΗΠΑ

«Θα κλιμακώσουμε παρά τα εμπόδια» - Τα μηνύματα των αγροτών από τα μπλόκα

Ερυθρόλευκος ο πρώτος τίτλος στο βόλεϊ, ο Ολυμπιακός θριάμβευσε του ΠΑΟΚ στο League Cup

Η μεταλλουργία των αρχαίων στον αξονικό τομογράφο

Πώς αποτιμάται το ιατρικό ακαδημαϊκό έργο;

Χρόνια πολλά, Mathesis!

Το μυστήριο του εγκεφάλου λύθηκε - Ο νέος άτλας που ανατρέπει τα πάντα

Καλώδιο Ελλάδας - Κύπρου: Ανατροπή από τις Βρυξέλλες

ΕΦΕΤ: Ανακαλεί σοκολάτες kinder - Ο λόγος

Καρδίτσα - 3 στάσεις για φαγητό που θα σας μείνουν αξέχαστες

Οι ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειοο σχήμα 5×5 και ο ρόλος της Ελλάδας σε ένα απρόβλεπτο περιβάλλον

Ηταν κάποτε ο Προαστιακός

Google Lens: Το νέο εργαλείο που ξετρυπώνει τις απάτες

Λεωνίδας Καβάκος

Βασίλισσα Maxima: Εντυπωσίασε με τα ιστορικά κοσμήματα και το σάρι που επέλεξε για την επίσκεψή της στην Καραϊβι

ΗΠΑ: Η κυβέρνηση Τραμπ αναπροσαρμόζει «την αμυντική στρατηγική» της και «τελειώνει» την Ευρώπη

Αφράτα, τραγανά και πανεύκολα- Τα μόνα μελομακάρονα που αξίζει να φτιάξετε φέτος στις γιορτές - Grace

Οι μπίζνες του Ντε Νίρο στην Καραϊβική - Το πολυτελές resort και ο σεφ Νοbu

Τι συμβαίνει στο 24ωρο ενός ελαφιού και μίας αγελάδας;

Αλκηστις Πρωτοψάλτη: «Αληθινός πλούτος δεν είναι να προσθέτεις, αλλά να μάθεις να αφαιρείς»

Νίκη Παπαθεοχάρη: «Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια»

Ειδήσεις

Γνώμες

Νέες Εποχές

ΒΗΜΑgazino

Έντυπη Έκδοση

English Version