Η «προσαύξηση της ηλιθιότητας» (moron premium) είναι μια αναγκαστική εισφορά που πληρώνουμε εδώ και μια δεκαετία περίπου σε πολλές χώρες. Ο όρος αναφέρεται στη δραματική επιδείνωση των όρων της ζωής μας εξαιτίας πολιτικών που επέλεξαν ανίκανοι, ανίδεοι και ιδεοληπτικοί πολιτικοί.
Η έκφραση εισήχθη στην οικονομική βιβλιογραφία την εποχή της καταγέλαστης πρωθυπουργίας της Λιζ Τρας στη Βρετανία, των 45 εκείνων ημερών που απείλησαν με αστραπιαία χρεοκοπία τη χώρα. Απέκτησε όμως ευρύτερο περιεχόμενο με αναφορά στις γενικές συνθήκες που οδήγησαν στο Brexit, μια καταστροφική έκβαση και για τη Βρετανία και για την Ευρώπη, που προκλήθηκε από τη δημοκοπία αγυρτών που ωρύονταν κατά των «εμπειρογνωμόνων» και των «ελίτ».
Σήμερα το εμπόριο της Βρετανίας είναι μειωμένο κατά 15%, ενώ η μετανάστευση έχει αυξηθεί δραματικά – ακριβώς ενάντια στις προβλέψεις των παλιάτσων του λαϊκισμού. Αν επαναλαμβανόταν σήμερα το δημοψήφισμα, τα αποτελέσματα θα ήταν υπέρ της Ευρώπης. Το καλό όμως καταστρέφεται εύκολα, το κακό είναι για πάντα. Αντίστοιχα και σε εμάς, την εποχή εκείνη η αντιευρωπαϊκή υστερία, ενορχηστρωμένη επίσης από αδίστακτους παραμυθάδες (βλ. πρόγραμμα Θεσσαλονίκης, ένα νόμο κι ένα άρθρο κ.λπ.), ωθούσε τη χώρα προς μια ιστορική καταστροφή. Σήμερα η «προσαύξηση της βλακείας» ακόμα βαραίνει επάνω μας. Και δεν είναι μόνο η υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας μέχρι το τέλος του αιώνα.
Είναι κυρίως το δηλητήριο ενός δήθεν προοδευτικού αντισυστημισμού που επιμένει ότι οι επιλογές του ’15 (η έξοδος από το ευρώ, η άτακτη χρεοκοπία, η υποταγή στον Πούτιν) ήταν ορθές και συνιστούν πυξίδα για το μέλλον. Οι πιο ασυνάρτητες και τυχοδιωκτικές μερίδες του πολιτικού κόσμου ιππεύουν ξανά το κύμα ενός αλλοπρόσαλλου μίσους, που όπως και παλιότερα πυροδοτείται από ξεδιάντροπα ψέματα και δεν στοχεύει σε τίποτα παρά τη γενική διάλυση.
Αυτή η απελέκητη εχθροπάθεια, που δεν ακούει ούτε καταλαβαίνει τίποτα εκτός από ό,τι βεβαιώνει και τρέφει τις μονομανίες της, είναι που κάνει την ηλιθιότητα τόσο επικίνδυνη. Ο εκ φύσεως ηλίθιος αξίζει την υπομονή και τη φροντίδα μας. Ο βλάκας από μίσος είναι αντικοινωνική μάστιγα, ακόμα και το έγκλημα το βλέπει σαν θυσία στον εκδικητή Θεό του.
Σήμερα η παγκόσμια σκηνή κυριαρχείται από τον βίαιο εθνολαϊκισμό. Η δεύτερη θητεία Τραμπ αποτελεί ήδη ένα ολέθριο ορόσημο τόσο στην εσωτερική δημοκρατική τάξη της Αμερικής όσο και στη μεταπολεμική ιστορία του κόσμου. Με αδιανόητη σκαιότητα ένας θίασος από τυχάρπαστες μηδαμινότητες που βρέθηκαν ξαφνικά με τους μοχλούς μέγιστης ισχύος στα χέρια τους ξεθεμελιώνουν την (ατελή ασφαλώς) τάξη του διεθνούς δικαίου που επικράτησε μεταπολεμικά. Φίλος τους είναι πλέον όποιος ενδίδει στις επεκτατικές τους αξιώσεις, εχθρός όποιος τις αμφισβητεί.
Διαγράφεται μια ολόκληρη ιστορία κοινών αξιών και αγώνων για την ελευθερία και τη δημοκρατία: εχθροί σήμερα είναι… η Δανία και ο Καναδάς (αν είναι δυνατόν!). Αυτή η διαγωγή του τραμπούκου είναι προσφιλής στους για όποιον λόγο απανταχού «αγανακτισμένους». Εξ ου και η δημοφιλία του Τραμπ καθ’ ημάς. Τρομακτικότερο ασφαλώς είναι ότι ο νέος «βασιλιάς» της Αμερικής σφίγγει το χέρι με τον πολύπειρο στην κατάπνιξη της δημοκρατίας τσάρο «Πασών των Ρωσιών».
Οπου ανάμεσα στις «Ρωσίες» αυτές περιλαμβάνεται ασφαλώς η Ουκρανία, αλλά και κάθε άλλη χώρα (Βαλτικές, Καύκασος, Πολωνία, ακόμα και Φινλανδία – γιατί όχι;) που κάποτε ανήκαν στην επικράτεια του Ruskiiy Mir (της Ρωσικής Αυτοκρατορίας). Οπως δήλωνε πρόσφατα ανώτατος ρώσος επιτελής, οι βασικοί σύμβουλοι του Πούτιν στην εξωτερική πολιτική είναι ο Μεγάλος Πέτρος και η Μεγάλη Αικατερίνη. Ξέχασε ή ντράπηκε να αναφέρει τον Στάλιν. Και η βίαιη αυτή επέλαση βρίσκει την έγκριση και τον θαυμασμό του Τραμπ που κατηγορεί την Ουκρανία ότι άρχισε τον πόλεμο. Το καθαρό και προκλητικό ψέμα είναι η καρδιά του εθνολαϊκισμού. Η θανάσιμη αυτή απειλή θα κάνει την έντιμη και μετριοπαθή πλειοψηφία του λαού μας, θα κάνει τη δημοκρατική Ευρώπη να ξυπνήσει;
Ο κ. Περικλής Σ. Βαλλιάνος είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ.
