Κατά τα καθιερωμένα πρότυπα, η ομιλία και οι λοιπές δημόσιες τοποθετήσεις του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ αποτελούν μια ανακεφαλαίωση της κυβερνητικής πολιτικής, μια αισιόδοξη απόδοση των δεδομένων και μια συνολική αποτύπωση της κατάστασής μας. Κατά τα κυβερνητικά κριτήρια και τις κυβερνητικές ιεραρχήσεις. Αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε εξαγγελίες, υποσχέσεις, δεσμεύσεις και παροχές δεν είναι παρά μια εγγυημένη προέκταση του παρόντος σε ένα καλύτερο μέλλον, που, κατά τα καθιερωμένα πρότυπα, είναι συστατικό πολιτικό στοιχείο της ΔΕΘ. Χωρίς τη φαντασία ενός καλύτερου εγγυημένου από την εξουσία, την εκάστοτε κυβέρνηση εν προκειμένω, μέλλοντος δεν νοείται ΔΕΘ.
Το εκθεσιακό μέρος, που στο παρελθόν διεκδικούσε πρωτοπορία και καινοτομία στην παραγωγή, ήταν η ιδανική αφορμή και ο προνομιακός τόπος για το ξεδίπλωμα κάθε σχεδίου και εκφώνησης κάθε οραματικού λόγου, με την πόλη μάλιστα και τη θάλασσα άρρητο μέρος του. Οσο και αν οι εικόνες του παρελθόντος έχουν αλλάξει και η καινοτομία στην πράξη δεν περιμένει εκθέσεις για να μας μιλήσει, το πολιτικό στοιχείο που συνοδεύει την «επέτειο» παραμένει αναλλοίωτο και η ΔΕΘ αντέχει στον χρόνο ως μηχανική του νέου που θα λεχθεί, του μέλλοντος που θα εκφωνηθεί.
Κάτω από αυτή την υλική και άυλη σκηνοθεσία, χρόνια και χρόνια τώρα, υπάρχει μια κοινωνία που ακολουθεί σε απόσταση, που ακούει από μακριά, που δεν είναι μέρος της επαναλαμβανόμενης μηχανικά παράστασης. Ολο το έργο επί σκηνής γίνεται στο όνομά της. Είναι η διαρκής αναφορά του, είναι η δικαίωσή του. Ταυτόχρονα μέσα σε αυτό υπάρχει μια ελπίδα της εξουσίας ότι θα αναγεννηθεί μέσα από αυτόν τον «εορτασμό», θα βρει λόγο να μιλήσει από την αρχή για τον εαυτό της, να τα πει όλα από την αρχή και διαφορετικά. Να φανεί ως άλλη και οι άνθρωποί της να φανούν ως άλλοι.
Είναι κουραστικές οι σχετικές συζητήσεις. Μπορεί η κυβέρνηση να ανατρέψει το κλίμα; Μπορεί μετά τη ΔΕΘ, τα μέτρα και τις παροχές, να ανακτήσει μέρος της χαμένης εμπιστοσύνης; Θα φανεί στις δημοσκοπήσεις; Θα πάρει προβάδισμα πολιτικό ώστε να βρει τον χρόνο ως τις εκλογές να επουλώσει τραύματα και να θεραπεύσει πληγές; Η μηχανική της ΔΕΘ επιτρέπει και επεξηγεί την επιμονή στην παγίδα αυτών των ερωτήσεων.
Τόση προσπάθεια, τόσα μέτρα θα μείνουν χωρίς αποτέλεσμα; Αυτό που εξωτερικά και μηχανικά οδηγεί σε μια εκλογική ελπίδα, το έχει η πραγματική ζωή ήδη απαντήσει. Σε κάθε απόπειρα μιας κυβέρνησης να ανακόψει τη φθορά με όπλο οικονομικά μέτρα, όπως αυτά που τα καθιερωμένα πρότυπα της ΔΕΘ συνειρμικά απαιτούν, έρχεται το βίωμα των ανθρώπων να προσγειώσει τα σχέδια και τις προσδοκίες ανταπόδοσης στην κάλπη.
Οταν έχει πλέον οριστικά διαμορφωθεί μια πολιτική συνθήκη και η τροπή των πραγμάτων έχει από τον χρόνο και τη βιωμένη πραγματικότητα πάρει τον δρόμο της, είναι μικρά τα περιθώρια της αλλαγής της. Πάντα, περισσότερο από τις παροχές κάθε είδους, θα βαραίνει η εμπειρία. Με το εμπόδιο αυτό είναι προορισμένη να συναντηθεί κάθε απόπειρα μεταστροφής υπέρ της κυβερνητικής εκδοχής, όπως συντονισμένα, μεθοδικά και πιεστικά επιχειρεί ο κυβερνητικός μηχανισμός, στη σκιά της μηχανικής της ΔΕΘ, τις τελευταίες ημέρες. Αν τα πράγματα ήταν απλά, όλα τα ανθρώπινα θα ήταν πιο εύκολα.
Ο κύριος Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
