Ο Τομ Μπάρακ είναι φίλος του προέδρου Τραμπ και τοποθετήθηκε πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αγκυρα. Οπως κάθε φίλος του Τραμπ που σέβεται τον εαυτό του είναι και λίγο νταραβεριτζής.
Σε συνέντευξή του αποκάλυψε πως «ο λόγος που ο πρόεδρος Τραμπ μπορεί να έχει αυτή τη συνολική παγκόσμια θεώρηση είναι γιατί μελετάει την Ιστορία» («Η Καθημερινή της Κυριακής», 30/11).
Ομολογώ ότι κανείς ποτέ δεν είχε υποψιαστεί ότι ο Τραμπ μπορεί να μελετάει το παραμικρό, ακόμη λιγότερο Ιστορία. Ούτε καν ότι διαθέτει «συνολική παγκόσμια θεώρηση». Αλλά για να το λέει ο φίλος του, κάτι θα έχει ακούσει.
Τουλάχιστον ο πρεσβευτής μάς διαβεβαιώνει ότι μαζί με τη φίλη του Κίμπερλι «θα λειτουργήσουμε ως κονίαμα, σαν αυτό που ενώνει δύο τούβλα για να έρθουν πιο κοντά με έναν νέο τρόπο» (στο ίδιο).
Τα «τούβλα» είναι η Ελλάδα και η Τουρκία. Ο «νέος τρόπος» παραμένει άγνωστος.
Αλλωστε η φιλολογία ότι η αμερικανική πολιτική θα αποτελέσει αποφασιστικό παράγοντα μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας έχει εκπνεύσει από την εποχή που κάποιοι αφελείς νόμιζαν ότι ο Κάρτερ θα λύσει το Κυπριακό και χτυπούσαν τις καμπάνες.
Με ή χωρίς μελέτη της Ιστορίας, είναι αλήθεια ότι ο πρόεδρος Τραμπ έχει να επιδείξει μια ανυπέρβλητη επίδοση. Κανείς πρόεδρος των ΗΠΑ δεν τα έχει κάνει τόσο μπάχαλο σε λιγότερο από δέκα μήνες θητείας.
Και το ερώτημα είναι αν προτίθεται να ανακατευτεί και στα δικά μας με τον συνηθισμένο του εποικοδομητικό τρόπο.
Ούτως ή άλλως, φίλοι και εχθροί του Τραμπ μάς τρομοκρατούν εδώ και έναν χρόνο ότι «έρχονται οι Αμερικάνοι». Ωραία, να έλθουν. Αλλά να κάνουν τι; Αγνωστο.
Αλλωστε δεν χρειάζεται καν να ξέρουν τι θα κάνουν. Η κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε τον περασμένο χρόνο να πάρει τον Καναδά και τη Γροιλανδία. Μετά τσακώθηκε με όλο τον κόσμο για τους δασμούς. Πιάστηκε στα χέρια με τον Ζελένσκι για τα μάτια του Πούτιν.
Δεν ξέρουμε καν αν έχει στο μυαλό της κάτι πιο σοβαρό από το «να κλείσει την υπόθεση». Και τώρα κυνηγάει τον Μαδούρο στη Βενεζουέλα.
Αντε να βγάλεις άκρη.
Κι επιπλέον θα πρέπει να έχουμε καλά στο μυαλό μας πως «οι Αμερικάνοι του Τραμπ» δεν έχουν καμία σχέση με τους Αμερικάνους που ξέραμε και συναναστρεφόμασταν έως τώρα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η νέα πρεσβευτής στην Αθήνα.
Σχεδιάζουν λοιπόν κάτι και για την Ανατολική Μεσόγειο; Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να είναι βέβαιος.
Αλλά αν τα σχέδιά τους είναι ανάλογης σοβαρότητας με την Ουκρανία ή τη Γάζα, να κλειδώνουμε καλού κακού τα βράδια την εξώπορτα.
Από την άλλη όμως θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί: αν οι Αμερικάνοι είχαν όντως κάποιο σχέδιο στο μυαλό τους θα έστελναν στην ευρύτερη περιοχή έναν νταραβεριτζή και μια νταχντιρντού για να το υλοποιήσουν;
Φυσικά δεν μπορείς να ξέρεις τι έχουν στο μυαλό τους όλοι οι συνομιλητές του Τραμπ ή τι νομίζουν για τη γεωπολιτική και τη διεθνή κατάσταση. Ούτε πώς αξιολογούνται μεταξύ τους για τη μοιρασιά διαφόρων αξιωμάτων.
Αλλά όσο Ιστορία κι αν διαβάσει κανείς, αποκλείεται να συμπεράνει ότι κάπως έτσι γίνονται οι δουλειές. Κάποιοι σοβαρότεροι θα τις είχαν αναλάβει.
Δεν έχω λοιπόν αμφιβολία ότι η κυβέρνηση Τραμπ θέλει ενδεχομένως να κάνει κάτι σε μια ευαίσθητη περιοχή στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως θέλει να κάνει κάτι παντού…
Αλλά δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι ξέρει τι. Ούτε ότι όλοι θέλουν το ίδιο. Είδαμε και στην Ουκρανία ότι οι πομπώδεις επιδιώξεις του Τραμπ υπόκεινται σε διορθώσεις.
Οσα πάντως προαναγγέλλει γενικολογώντας ο πρεσβευτής στην προαναφερθείσα συνέντευξή του για «τη νέα περιφερειακή τάξη πραγμάτων» και το «νέο μοντέλο ευημερίας» είναι μάλλον για τα πανηγύρια.
Και σε αυτό δεν φταίνε οι Αμερικάνοι ούτε ο Τραμπ. Ούτε καν ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αγκυρα.
Ο πραγματικός λόγος είναι πως δεν υπάρχει κάτι να κάνει κάποιος για να κολλήσει τα «τούβλα», ούτε υπάρχει καμία επείγουσα ανάγκη για να προσπαθήσει.
Στην πραγματικότητα η Ελλάδα κι η Τουρκία ζουν μια χαρά συμβιβασμένες με τις διαφωνίες τους, δεν τους δηλητηριάζουν τη ζωή, ούτε τους υποθηκεύουν το μέλλον.
Οι διαφορές που ανακυκλώνονται για τις θαλάσσιες ζώνες είναι βιώσιμες σε ελεγχόμενα όρια. Ενώ ακόμη περισσότερο δεν τραβούμε κανένα ζόρι αν θα ξανανοίξει «ο Δρόμος του Μεταξιού» ή «των Μπαχαρικών».
Από τη στιγμή που αποκαθίσταται μια στρατιωτική ισορροπία μέσω των εξοπλισμών, δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι ανησυχίας.
Με τον αποκλεισμό της από το SAFE η Τουρκία θα πρέπει να συνειδητοποίησε (αν δεν το ήξερε ήδη…) πως ο δρόμος για την Ευρώπη περνάει από την Αθήνα. Και ταυτοχρόνως να κατάλαβε πως για να πάρει πρέπει να δώσει.
Τα υπόλοιπα είναι μεγάλα λόγια.
Τα διδάγματα όμως δεν είναι μονόδρομος. Θα πρέπει και η Αθήνα να συνειδητοποίησε πως η ισορροπία δυνάμεων προϋποθέτει μια αποτελεσματική αμυντική βιομηχανία.
Η οποία δεν φτιάχνεται με σουλατσαδόρους ούτε με μεσάζοντες και κολλητούς της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας.
Ακόμη λοιπόν κι αν δεν έλθουν τελικά οι Αμερικάνοι, είναι μια ευκαιρία και για τις δύο χώρες να προσαρμοστούν στο μπόι τους, στο περιβάλλον και στην εποχή τους.
Δεν χρειάζεται άλλωστε να είσαι κανένας μεγάλος μελετητής της Ιστορίας για να κατανοήσεις πως το έτος 2025 δεν χρειαζόμαστε σουλτάνους, ούτε κλέφτες και αρματολούς.
Χρειαζόμαστε ανθρώπους που θα μετατρέψουν την Τουρκία σε μια πραγματική δημοκρατία και την Ελλάδα σε ένα πραγματικό κράτος.
