Στη Blavatnik School of Government στην Οξφόρδη, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε μια σειρά από αξιολογήσεις για την πολιτική ηγεσία, τις εκλογικές πιέσεις και το μέλλον της Ευρώπης, κατά τη διάρκεια μιας εκτενούς δημόσιας συζήτησης με την Κοσμήτορα Ngaire Woods.
Αναλογιζόμενος τη δική του διαδρομή και τις προκλήσεις της σύγχρονης διακυβέρνησης, ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι το πολιτικό προνόμιο συνοδεύεται από ευθύνη, προειδοποίησε για τους κινδύνους της παραπληροφόρησης που ενισχύεται από την τεχνητή νοημοσύνη και απηύθυνε ένα από τα πιο ισχυρά μηνύματά του σχετικά με τη στρατηγική κατεύθυνση της Ευρώπης.
Ανταπόκριση Οξφόρδη, Δημήτρης Μαυροκεφαλίδης
«Αν έχεις ένα πλεονέκτημα στο να μπεις στην πολιτική και δεν κάνεις το βήμα να συμμετέχεις, πώς μπορείς να πείσεις άλλους ανθρώπους που δεν έχουν το ίδιο πλεονέκτημα να κάνουν το ίδιο;» είπε ο Πρωθυπουργός, περιγράφοντας τη συλλογιστική πίσω από την απόφασή του να μπει στην πολιτική ζωή. Αναγνώρισε επίσης το προσωπικό κόστος του δημόσιου αξιώματος, σημειώνοντας ότι «αν κάνεις μια εκστρατεία… θα υποστείς ένα τσουνάμι από είδος μίσους και ψεύτικων ειδήσεων».
Αναφερόμενος στις προτεραιότητές του ως Πρωθυπουργού, ο Μητσοτάκης επανέλαβε τη δέσμευσή του στη δημοσιονομική υπευθυνότητα: «Μία από τις πρώτες μου δεσμεύσεις προς την επόμενη γενιά είναι ότι θα μειώσω το χρέος μας ως ποσοστό του ΑΕΠ, γιατί δεν μπορούμε να αφήσουμε αυτό το βάρος στην επόμενη γενιά». Για την Ευρώπη, τόνισε την επιτακτική ανάγκη μεταρρύθμισης και στρατηγικής σαφήνειας, προειδοποιώντας: «Τα επόμενα πέντε χρόνια της θητείας αυτής της Επιτροπής θα είναι μια περίοδος καθοριστική για την Ευρώπη».
Ηγεσία, Πίεση και οι Πραγματικότητες της Πολιτικής Ζωής
Σε μία από τις πιο προσωπικές στιγμές της βραδιάς, ο Μητσοτάκης αποκάλυψε ότι κάποτε είχε εξετάσει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει εντελώς την πολιτική, λίγο πριν εξασφαλίσει την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας.
«Είπα, κοίτα, θα θέσω υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματος, και αν αυτό δεν λειτουργήσει, πιθανότατα θα χρειαστεί να κάνω κάτι διαφορετικό», θυμήθηκε. Η παρατήρηση προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο ακροατήριο, πολλοί από τους οποίους ήταν φοιτητές που προετοιμάζονταν για καριέρες στη δημόσια διοίκηση.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στο βάρος της οικογενειακής κληρονομιάς στην πολιτική ζωή. Αναφέροντας τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους, ο Μητσοτάκης σημείωσε ότι στην πολιτική «κληρονομείς τους μισούς από τους φίλους της οικογένειάς σου και όλους τους εχθρούς». Για εκείνον, αυτό το διπλό βάρος δεν έχει μόνο διαμορφώσει τις δημόσιες προσδοκίες, αλλά έχει επίσης οξύνει την κατανόησή του για την πολιτική εχθρότητα στην ψηφιακή εποχή.
Ο Πρωθυπουργός περιέγραψε το σύγχρονο πολιτικό πεδίο ως πιο σκληρό από ποτέ. Η παραπληροφόρηση, προειδοποίησε, είναι πλέον βασικός παράγοντας στην εκλογική πολιτική. «Αυτές οι καμπάνιες παραπληροφόρησης και παραπληροφόρησης στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να μεγεθυνθούν στο έπακρο», είπε, επισημαίνοντας την αβεβαιότητα σχετικά με το ποιος παράγει το ψεύτικο περιεχόμενο και πόσο γρήγορα αυτό διαδίδεται. «Ποτέ δεν ξέρεις αν είναι εγχώριοι παίκτες ή παράγοντες που διασπείρουν fake news».
Πρόσφερε μια ωμή συμβουλή: «Ποτέ να μη διαβάζετε τα σχόλια στα social media… πάντα κάποια στιγμή θα σας επηρεάσουν».
Η Πολιτική: Ένα Κεφάλαιο, Όχι Μια Ολόκληρη Ζωή
Παρά τη μακρά του θητεία στη δημόσια υπηρεσία, ο Μητσοτάκης παραμένει ρεαλιστής για την προσωρινότητα της πολιτικής καριέρας. Είπε στο ακροατήριο της Blavatnik School:
«Αλλά ακόμη δεν βλέπω την πολιτική ως μια καριέρα στην οποία θα περνούσα όλη μου τη ζωή.»
Διακυβέρνηση μέσα σε Επικαλυπτόμενες Κρίσεις
Ο Μητσοτάκης αναλογίστηκε τη διαδοχή κρίσεων που καθόρισαν τη θητεία του – από την πανδημία COVID-19 και την πρόκληση της μετανάστευσης έως το ενεργειακό σοκ
που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η διακυβέρνηση υπό τέτοιες συνθήκες, είπε, απαιτεί ειλικρίνεια και αυτοσυγκράτηση.
«Κανείς δεν πρέπει σίγουρα να υπερχρεώνει προσδοκίες στην αντιπολίτευση», σημείωσε, «γιατί αυτές οι υποσχέσεις θα σε στοιχειώσουν όταν αναλάβεις την εξουσία».
Υποστήριξε ότι η μακροπρόθεσμη αξιοπιστία είναι βασικό πολιτικό κεφάλαιο – ένα που πρέπει να προστατεύεται ακόμη και όταν οι βραχυπρόθεσμες πιέσεις το κάνουν δύσκολο. Αυτό, υπονόησε, είναι ένα σημείο στο οποίο πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν δυσκολευθεί.
Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε επίσης στα όρια των μακροοικονομικών αφηγημάτων σε περιόδους κοινωνικής πίεσης: «Αν αρχίσεις να μιλάς για μακροοικονομική επιτυχία σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κρίση κόστους ζωής, θα σταματήσουν να σε ακούν εντελώς». Το σχόλιο αντήχησε με μια ευρύτερη ευρωπαϊκή συζήτηση για το πώς οι ηγέτες μπορούν να ισορροπήσουν τη δημοσιονομική πειθαρχία με την κοινωνική συνοχή.
Η Στρατηγική Εξισορρόπηση της Ελλάδας
Η συζήτηση μεταφέρθηκε και στην εξωτερική πολιτική και τη θέση της Ελλάδας σε ένα όλο και πιο ανταγωνιστικό γεωπολιτικό περιβάλλον. Ο Μητσοτάκης συνοψίζει τη σημερινή προσέγγιση της Αθήνας συνοπτικά: «Σεβόμαστε τις συμμαχίες μας, αλλά σεβόμαστε και τις συμφωνίες που έχουμε υπογράψει».
Ένα Ξεκάθαρο Μήνυμα προς τους Ηγέτες της Ευρώπης
Ο Μητσοτάκης προσέφερε μία από τις πιο καθαρές προειδοποιήσεις του για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Τα επόμενα πέντε χρόνια της θητείας αυτής της Επιτροπής θα είναι μια περίοδος καθοριστική για την Ευρώπη», είπε, καλώντας για βαθύτερη ενοποίηση, ταχύτερες θεσμικές αντιδράσεις και μια ανανεωμένη ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική.
Η δήλωση έρχεται καθώς οι Βρυξέλλες συζητούν την ανταγωνιστικότητα, τη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης, τη μεταναστευτική πολιτική και την αμυντική συνεργασία – ζητήματα που αναμένεται να κυριαρχήσουν στη νέα ατζέντα της ΕΕ.
Σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό, η Ευρώπη πρέπει να δράσει αποφασιστικά για να παραμείνει σχετική σε έναν κόσμο που διαμορφώνεται από τον ανταγωνισμό ΗΠΑ–Κίνας, τον τεχνολογικό μετασχηματισμό και τις δημογραφικές πιέσεις.
Μετανάστευση: «Ένα μεγάλο φράγμα και μια μεγάλη πόρτα»
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας ερωτήσεων με φοιτητές, ο Μητσοτάκης παρουσίασε μια λεπτομερή υπεράσπιση της προσέγγισης της Ελλάδας.
Περιέγραψε ότι κληρονόμησε «μια πολιτική ανοιχτών θυρών» το 2015 και σημείωσε ότι η Ελλάδα ήταν «στην πρώτη γραμμή αυτού του προβλήματος».
Η στρατηγική του, εξήγησε, είναι διττή:
«Στέλνω ένα μήνυμα στους διακινητές ότι θα σας κάνω πολύ δύσκολο να φέρετε ανθρώπους παράνομα στην Ελλάδα… ουσιαστικά προσπαθώ να χτίσω ένα μεγάλο φράγμα, αλλά ταυτόχρονα στέλνω και μια μεγάλη πόρτα.»
Η «μεγάλη πόρτα» αναφέρεται στις νόμιμες οδούς μετανάστευσης: «Αν θέλεις να έρθεις, πρέπει να έρθεις μέσω νόμιμων οδών».
Τόνισε ότι η Ελλάδα εξισορροπεί την ανθρωπιστική ευθύνη με την ασφάλεια:
«Αν δικαιούσαι καθεστώς πρόσφυγα, θα σε καλωσορίσουμε… Αν είσαι οικονομικός μετανάστης, θα κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να σε επιστρέψουμε πίσω.»
Ουκρανία: Ανασυγκρότηση και Αρχές
Μια Ουκρανή υπότροφος ρώτησε ποια στοιχεία της ελληνικής διαχείρισης κρίσεων θα μπορούσαν να ισχύσουν για το μέλλον της Ουκρανίας. Ο Μητσοτάκης απάντησε ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει ριζωθεί σε αρχές:
«Για μια χώρα σε μια περίπλοκη γειτονιά, η υπεράσπιση του απαραβίαστου των συνόρων είναι απολύτως ουσιώδης.»
Για την ανασυγκρότηση, επεσήμανε τα τεράστια ποσά και τους αυστηρούς κανόνες που θα απαιτηθούν:
«Εμπλέκονται τεράστια ποσά αρχών… ειδικά οι κανόνες που διέπουν τις επιχειρηματικές αλληλεπιδράσεις στις δυτικές χώρες.»
Το MBA και η Είσοδος στη Δημόσια Ζωή
Ένας φοιτητής ρώτησε αν το MBA του από το Harvard επηρέασε το στυλ διακυβέρνησής του. Ο Μητσοτάκης παραδέχτηκε ότι συχνά του λένε ότι διοικεί την κυβέρνηση σαν εταιρεία:
«Στο τέλος της ημέρας, η διοίκηση είναι διοίκηση.» Αλλά επέμεινε ότι η ηγεσία πρέπει να έχει σκοπό: «Να θυμάστε πάντα γιατί το κάνετε αυτό. Το κάνετε ουσιαστικά για να κάνετε τη ζωή των ανθρώπων καλύτερη.»
Ήταν ειλικρινής για την πολιτική ζωή: «Οι περισσότερες ημέρες στην πολιτική είναι δύσκολες… Πρέπει να είσαι ανθεκτικός.»
Τόνισε επίσης την ανάγκη προστασίας της προσωπικής ζωής: «Πρέπει να προστατεύεις τον προσωπικό σου χώρο… αλλιώς θα γίνει απλώς υπερβολικά μακρύ αυτό που περνάς.»
