Στην εσωτερική επικαιρότητα, αίσθηση και αντεγκλίσεις έχει προκαλέσει η δήλωση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη πως η προστασία του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη θα αποτελεί πλέον ευθύνη του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Ήταν 25η Μαρτίου του 1932, ανήμερα της εθνικής μας γιορτής, όταν, με κάθε επισημότητα, έγιναν τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη, στην πλατεία Συντάγματος, μπροστά από το κτίριο των Παλαιών Ανακτόρων που ακόμα τότε δεν είχε στεγάσει το ελληνικό κοινοβούλιο (αυτό θα συνέβαινε το 1935).
Το γλυπτό
Το γλυπτό, που απεικονίζει τη γυμνή ανδρική μορφή νεκρού πολεμιστή που φοράει περικεφαλαία και δίπλα του έχει δόρυ και ασπίδα των αρχαίων χρόνων, φιλοτέχνησε ο γλύπτης Φωκίωνας Ροκ υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Μανώλη Λαζαρίδη.
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 26.3.1932, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Αριστερά και δεξιά της παράστασης χαράχτηκαν φράσεις του Θουκυδίδη. «ΜΙΑ ΚΛΙΝΗ ΚΕΝΗ ΦΕΡΕΤΑΙ ΕΣΤΡΩΜΕΝΗ ΤΩΝ ΑΦΑΝΩΝ» από την περιγραφή της ταφικής τελετής πριν την εκφώνηση του Επιταφίου του Περικλή (2.34), αριστερά και δεξιά «ΑΝΔΡΩΝ ΕΠΙΦΑΝΩΝ ΠΑΣΑ ΓΗ ΤΑΦΟΣ» από τον επιτάφιο (2.43), και στο μέσο του κενοταφίου χαράχτηκε με μικρότερα γράμματα η φράση: ΕΙΣ ΑΦΑΝΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ.
Γύρω από το γλυπτό, εις ένδειξη τιμής προς τους πεσόντες έλληνες στρατιώτες, αναγράφονται τα ονόματα τόπων όπου έλαβαν χώρα πολύνεκρες μάχες του ελληνικού στρατού στη σύγχρονη ιστορία.
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 26.3.1932, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Γράφει «ΤΟ ΒΗΜΑ» την επομένη της αποκάλυψης του μνημείου:
«Η χθεσινή επέτειος της εθνικής εορτής επανηγυρίσθη μετ’ εξαιρετικής μεγαλοπρεπείας και επιβλητικότητος, η δε δοξολογία ετελέσθη εις την πλατείαν των Παλαιών Ανακτόρων, όπου εγένοντο και τα εγκαίνια του μνημείου του πεσόντος υπέρ πατρίδος αφανούς στρατιώτου.
»Εις τα εγκαίνια ταύτα εδόθη εξαιρετική επισημότης, πολύ δε προ της11ης συνεκεντρώθησαν εις τον διασκευασθέντα εκεί χώρον αι αρχαί και αι διάφοραι αντιπροσωπείαι, εκεί δε κατόπιν κατέφθασαν οι πρεσβευταί των ξένων κρατών μετά των κυριών των και του ανωτέρου προσωπικού και των στρατιωτικών ακολούθων εν μεγάλη στολή.
»Το διπλωματικόν σώμα έλαβε θέσιν αριστερά του μνημείου, δεξιά το υπουργικόν συμβούλιον με επί κεφαλής τον αντιπρόεδρον της κυβερνήσεων κ. Μιχαλακόπουλον, αδιαθετούντος του πρωθυπουργού (σ.σ. Ελευθέριου Βενιζέλου), το προεδρείον της Βουλής με επί κεφαλής τον κ. Σοφούλην και της Γερουσίας με τον κ. Παρασκευόπουλον.
»Τον πρόεδρον της δημοκρατίας (σ.σ. Αλέξανδρο Ζαΐμη) ασθενούντα ανεπλήρου ο αρχηγός του στρατιωτικού αυτού οίκου στρατηγός κ. Ταρσούλης.
Δοξολογία δια μεγαφώνου
»Την 11ην ακριβώς η ιερά σύνοδος, χοροστατούντος και του μακαριωτάτου αρχιεπισκόπου Αθηνών έψαλε την δοξολογίαν, το δε εκεί τοποθετημένων μικρόφωνον μετέδιδε τους ψαλμούς διά του μεγαφώνου εις όλην την έκτασιν της πλατείας και μέχρι της πλατείας Συντάγματος.
»Ήτο η πρώτη φορά καθ’ ην μετεδόθη διά μικροφώνου εκκλησιαστική λειτουργία. Ο ύμνος προς την Θεοτόκον “Τη υπερμάχω στρατηγώ», ανεκρούσθη κατόπιν υπό της μουσικής φρουράς.
«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 26.3.1932, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»
Αποκαλυπτήρια
»Μετά το πέρας της δοξολογίας επί τη εθνική εορτή και της επιμνημοσύνου δεήσεως υπέρ των πεσόντων υπέρ πατρίδος, ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως κ. Μιχαλακόπουλος ανέσυρε την σημαίαν την καλύπτουσαν το γλυπτικόν έργον, το παριστάνον γυμνόν αρχαίον οπλίτην με κράνος, ασπίδα και δόρυ.
»Ο στρατός, η φρουρά του προέδρου της δημοκρατίας, το πρότυπον τάγμα των ευζώνων παρουσιάζουν όπλα, αι μουσικαί ανακρούουν τον εθνικόν ύμνον, ενώ από τα πυροβολεία του Λυκαβηττού ερρίφθησαν 21 κανονιοβολισμοί. Σμήνη αεροπλάνων περιΐπταντο άνωθεν του μνημείου εις παράταξιν.
Ο λόγος του Σοφούλη
»Ο πρόεδρος της Βουλής κ. Σοφούλης, λαβών πρώτος τον λόγον είπε τα εξής:
»Η ευλάβεια προς την μνήμην των νεκρών των υπέρ πατρίδος πεσόντων είναι πατροπαράδοτος εις ημάς αρετή, κληροδότημα και τούτο των προγόνων οίτινες τους υπέρ πατρίδος τελευτήσαντας ανεβίβαζον εις τους ουρανούς επομνήοντες αυτούς ως θεούς.
»Παρόμοιον αίσθημα καθαγιάζει και τώρα το μνημείον του αγνώστου στρατιώτου, τεκμήριον και τούτο της αϊδίου ευγνωμοσύνης του ελληνικού λαού προς τους ενδόξους νερκούς των υστάτων ελευθερωτικών πολέμων του έθνους (…)».
