Ποτέ δεν είχαμε τόσους διεθνείς καλλιτέχνες στην Ελλάδα, τόσους διεθνείς θεσμούς τέχνης, όσο τον τελευταίο καιρό. Ο Αϊ Γουέι Γουέι, η Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ο Γιαν Φαμπρ (έστω και στο παρ’ ολίγον), η Ντοκουμέντα του Κάσελ και ο σταρ curator Ανταμ Σίμτσικ, για να αναφέρω τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Τι συμβαίνει; Υπάρχουν αρκετές εξηγήσεις ακόμη και στο επίπεδο των θεωρητικών κατασκευών. Στη σχετική προβληματική θα ήθελα να προσθέσω ακόμη μια παράμετρο που θεωρώ σημαντική, έστω και αν ενοχλεί αρκετούς. Είναι η γοητεία της καταστροφής ή η γοητεία της κατεστραμμένης χώρας και της κατεστραμμένης πόλης. Βασικό στοιχείο αυτής της γοητείας είναι η δημοσιότητα. Η Ελλάδα λόγω της οικονομικής κρίσης βρίσκεται εδώ και έξι χρόνια στην πρώτη γραμμή της δημοσιότητας, στην πρώτη γραμμή της ατζέντας των μέσων ενημέρωσης όλου του κόσμου. Τον τελευταίο χρόνο η προσφυγική κρίση έχει δώσει στη δημοσιότητα της χώρας μια νέα ορμή, μια νέα ώθηση, μετατρέποντάς την σε έναν ελκυστικό επικοινωνιακό προορισμό. Για παράδειγμα, η Λέσβος του Αϊ Γουέι Γουέι δεν είναι το άγνωστο νησί του Αιγαίου. Είναι το νησί που ο χάρτης του έχει δημοσιευθεί εκατοντάδες φορές τους τελευταίους μήνες στους «New York Times» και που φιλοξενεί μια μεγάλη διεθνή παροικία δημοσιογράφων, φωτογράφων, τηλεοπτικών συνεργείων κ.τ.λ. Η αναγνωρισιμότητα του Αϊ Γουέι Γουέι είναι πλέον ευθέως ανάλογη με την αναγνωρισιμότητα της Λέσβου. Πιο ωμά, ο Αϊ Γουέι Γουέι κερδίζει από τη δημοσιότητα της Λέσβου. Το ίδιο και η Μαρίνα Αμπράμοβιτς. Η μέθοδός της «ανακούφιζε» για δύο μήνες τους συντετριμμένους από την κρίση Αθηναίους. Οσο για τον Γιαν Φαμπρ, η φιλανθρωπία ήταν μέσα στους ομολογημένους στόχους του.
Ενα μεγάλο μέρος της σύγχρονης τέχνης υπάρχει μόνο ως επικοινωνιακό φαινόμενο. Ετσι προσπαθεί να εγγραφεί μέσα σε γενικότερα επικοινωνιακά πλαίσια όπου η δημοσιότητα είναι δεδομένη για άλλους λόγους. Το είδαμε αυτό να συμβαίνει στο Σαράγεβο και γενικότερα στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Είδαμε πώς εκεί η σύγχρονη τέχνη εκμεταλλεύτηκε τη δημοσιότητα της ισοπεδωμένης χώρας. Το είδαμε στην Καμπούλ. Είναι πολλά τα παραδείγματα. Τι θα γίνει όταν η Ελλάδα φύγει από την πρώτη γραμμή της δημοσιότητας; Θα αφήσουν κάποιο ίζημα οι διεθνείς καλλιτέχνες που περνούν τώρα από τη χώρα; Και η Αθήνα παρα-χωρείται ή στην πραγματικότητα παρα-βιάζεται;
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
