Σε κομβικής σημασίας για το μέλλον της οικονομίας της χώρας, με υπέρογκες κοινωνικές προεκτάσεις, εξελίσσονται τα «κόκκινα δάνεια» και οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας, μετά και την απόρριψη από τους δανειστές των κυβερνητικών προτάσεων για προστασία της πρώτης κατοικίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέχρι του ποσού των 500.000 ευρώ. Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, το 2015 καταγράφηκε αύξηση των δανείων με καθυστέρηση, λόγω της επιδείνωσης των συνθηκών που επικράτησαν πέρυσι στην εθνική οικονομία. Οι αριθμοί είναι ενδεικτικοί όσο και αποκαλυπτικοί, καθώς συγκεκριμένα το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, όπου συγκαταλέγονται όσα δάνεια παρουσιάζουν μικρές πιθανότητες αποπληρωμής, ανήλθαν στα τέλη Σεπτεμβρίου 2015, σε 43,6%, έναντι 39,9% κατά το αντίστοιχο διάστημα για το 2014»: στα καταναλωτικά ανοίγματα, ανήλθε σε 55,4%, στα στεγαστικά σε 39,9%, ενώ στα επιχειρηματικά, σε 43,3%. Στο τελευταίο αυτό νούμερο, αναλυτικότερα, σημειώνεται ότι το 66,5% των χορηγηθέντων δανείων προς πολύ μικρές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες καθώς και το 58,2% προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι «κόκκινα». Ιδιαίτερα για τα μεγάλα επιχειρημαρικά δάνεια, δεν είναι δυνατόν να εξακολουθεί η πρακτική της δανειοδότησης επιχειρηματιών που έχουν συστηματικά τα χρέη τους στην Ελλάδα και τα κέρδη τους στο εξωτερικό.
Κι ενώ η τρέχουσα πρακτική βραχυπρόθεσμων ρυθμίσεων οδηγεί σε παράταση ενός χρόνιου πλέον προβλήματος, η ουσιαστική μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα πρέπει να έγκειται σε «ισχυρές» ρυθμίσεις, γεγονός που θα επιφέρει ταυτόχρονα και ισχυροποίηση του τραπεζικού συστήματος. Ειδικότερα, ως προς τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια, είναι γεγονός ότι η πλήρης ενεργοποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας, με μακροχρόνιες ρυθμίσεις των δανείων από πλευράς συστημικών τραπεζών, αποτελεί ουσιαστικό «ανάχωμα» προστασίας των ευάλωτων νοικοκυριών στις μαζικές κατασχέσεις ακινήτων, που αντίκεινται άλλωστε και στην ισορροπία του σημερινού τραπεζικού συστήματος. Παράλληλα, η επίλυση του προβλήματος των «κόκκινων δανείων» των επιχειρήσεων απαιτείται να συνοδευτεί από μια νέα πολιτική χορηγήσεων, η οποία θα στηρίζει την απασχόληση και την παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου, διαμορφώνοντας ένα νέο πρότυπο επιχειρηματικότητας. Η ταχεία ανάπτυξη της επιχειρηματικής επενδυτικής δαπάνης θεωρείται παράγοντας «κλειδί» για τη διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Είναι, συνεπώς, επιβεβλημένη ανάγκη η αποτελεσματική παρέμβαση τόσο των τραπεζών όσο και του κράτους, με σκοπό μια συντονισμένη αντιμετώπιση των κοινών πιστούχων για την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά και την αναδιάρθρωση των βιώσιμων επιχειρήσεων, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση της ρευστότητας και στη μείωση του κόστους χρήματος για καταναλωτές και επιχειρήσεις. Με την επίλυση του μείζονος αυτού ζητήματος, οι τράπεζες θα μπορέσουν εν τέλει να επανέλθουν οριστικά στον πρωταρχικό τους ρόλο, δηλαδή τη διοχέτευση ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, με τη χρηματοδότηση νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και βιώσιμων επενδυτικών και επιχειρηματικών σχεδίων για την τόνωση της εγχώριας οικονομίας.
Η κυρία Βασιλική Μελέτη είναι Τραπεζικός, Υπ. Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου, Ms University of Strasbourg
