Ποιος είναι «προοδευτικός» στις ΗΠΑ;

«Οι δύο Δημοκρατικοί υποψήφιοι για την προεδρία των ΗΠΑ, η Χίλαρι Κλίντον και ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς, διασταυρώνουν τα ξίφη τους για το ποιος είναι πιο «προοδευτικός». Αλλά τι σημαίνει πραγματικά η λέξη και ποιος είναι προοδευτικός στις ΗΠΑ σήμερα; αναρωτιέται το BBC. Ακολουθούν αποσπάσματα από το ρεπορτάζ: Στις 3 Φεβρουαρίου στο Νιου Χάμσιρ Κλίντον και Σάντερς διαφώνησαν για την ερμηνεία της λέξης «προοδευτικός» και για το ποιος έχει το δικαίωμα να περιγράψει τον εαυτό του με αυτόν τον τρόπο.

Ο Σάντερς είπε ότι η Χίλαρι δεν είναι φιλελεύθερη σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και σε άλλα θέματα. Εκείνη διαφώνησε μαζί του λέγοντας ότι είναι «μια προοδευτική που θέλει να μιλάει για πράγματα που είναι εφικτά και έχουν αποτελέσματα». Και προσέθεσε ότι τη «διασκεδάζει» το γεγονός ότι ο εσωκομματικός της αντίπαλος «εμφανίζεται ως εκείνος που αποφασίζει ποιος μπορεί να λέγεται προοδευτικός».

Πολιτικοί, ακτιβιστές και άλλοι διαφωνούν για το τι σημαίνει η λέξη.

Οι ιστορικοί παραδέχονται ότι δεν υπάρχει ακριβής ορισμός. Αλλά λένε ότι σε γενικές γραμμές ένας προοδευτικός πληροί ορισμένα κριτήρια.

Είναι κάποιος που θέλει να δει μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική ισότητα και ελπίζει να δει περισσότερα κέρδη στον φεμινισμό και στα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων.

Είναι επίσης κάποιος που υποστηρίζει τα κοινωνικά προγράμματα που κατευθύνονται από το κράτος και θα ήθελε τα κοινωνικά κινήματα να έχουν περισσότερη δύναμη στις ΗΠΑ.

Μέσα στον χώρο των προοδευτικών υπάρχουν όμως διαφορετικές, αντιμαχόμενες φατρίες. Μια ομάδα κυριαρχείται από ακτιβιστές από κοινωνικά κινήματα όπως το Occupy Wall Street και το Black Lives Matter (Οι Ζωές των Μαύρων Εχουν Σημασία) και άλλη καθοδηγείται από εκείνους που ανήκουν στην αριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος (και δεν αποτελούν μέρος ενός κοινωνικού κινήματος ή αγώνα).

Σχεδόν όλοι όμως θεωρούν την πολιτική μια διαδικασία «από τα κάτω προς τα πάνω», από τη βάση προς την κορυφή, και υποστηρίζουν τον αγώνα για κοινωνική αλλαγή (αν και δεν βγαίνουν όλοι στους δρόμους). Θεωρούν επίσης ότι η κυβέρνηση μπορεί να βοηθήσει τον λαό και κοιτάζουν πίσω στοργικά στα προγράμματα εργασίας του New Deal του Ρούζβελτ που ανακούφισαν από τα βάσανα στη δεκαετία του 1930.

Για τους λόγους αυτούς βλέπουν τον κόσμο και τα προβλήματά του με παρόμοιο τρόπο αλλά συχνά έχουν διαφορετικές ιδέες για το πώς θα τα διορθώσουν. Σχεδόν όλοι οι προοδευτικοί συμφωνούν ότι οι τράπεζες θα πρέπει να ρυθμιστούν, για παράδειγμα, αν και διαφωνούν για το πώς πρέπει να γίνει αυτό. Κάποιοι πιστεύουν ότι η ρύθμιση θα πρέπει να είναι επιθετική για να αλλάξει δραματικά τα πράγματα.

Αλλοι είναι πιο μετριοπαθείς στις απόψεις τους. Αλλά, ανεξάρτητα από το πώς βλέπουν το θέμα των τραπεζών, είναι υπερήφανοι να αυτοαποκαλούνται προοδευτικοί. Για τους Δημοκρατικούς είναι ένα πολυπόθητο επίθετο. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι.

Συντηρητικοί επιτέθηκαν σε έναν Δημοκρατικό προεδρικό υποψήφιο, τον Μάικλ Δουκάκη, λέγοντας ότι ήταν πάρα πολύ αριστερός τη δεκαετία του 1980 και τον αποκάλεσαν «φιλελεύθερο».

Στη συνέχεια οι Δημοκρατικοί προσπάθησαν να αποστασιοποιηθούν από τον όρο. Οταν ο Μπιλ Κλίντον ήταν υποψήφιος για την προεδρία στη δεκαετία του 1990, προσπάθησε σκληρά να αποφύγει την ταμπέλα του «φιλελευθέρου» που στις ΗΠΑ είχε φτάσει να σημαίνει ακραία αριστερός.

Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του επικαλέστηκε στοιχεία από οικονομικές έρευνες ενός think tank, του Ινστιτούτου Προοδευτικής Πολιτικής, και με αυτόν τον τρόπο μπορούσε να μιλάει για προοδευτικές ιδέες στην οικονομία χωρίς να τις χαρακτηρίζει «φιλελεύθερες».

Τα τελευταία χρόνια οι Δημοκρατικοί έχουν δει την έννοια της προοδευτικής πολιτικής υπό ένα διαφορετικό φως. Η Αριστερά έζησε μια αναβίωση υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, λέει ο Μάικλ Κάζιν, ο οποίος διδάσκει Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Georgetown στην Ουάσιγκτον, εξηγώντας ότι «το Δημοκρατικό Κόμμα έχει γίνει ένα προοδευτικό κόμμα».

Το γεγονός ότι οι Δημοκρατικοί υποψήφιοι πασχίζουν τώρα να δείξουν πόσο προοδευτικοί είναι δείχνει πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα. Σηματοδοτεί ότι σήμερα υπάρχει περισσότερος χώρος για την Αριστερά στην αμερικανική πολιτική από ό,τι έχει υπάρξει εδώ και πολύ καιρό.