H Ευαγγελία, ας την ονομάσουμε έτσι, ούτε στους χειρότερους εφιάλτες της δεν φανταζόταν τι θα συνέβαινε όταν πριν από χρόνια δεχόταν να βιντεοσκοπήσει ο τότε σύντροφός της μια (μεγάλη σε διάρκεια και πλούσια σε ποικιλία στάσεων και πρακτικών) ερωτική συνεύρεσή τους. Μετά το χωρισμό τους το βίντεο βρέθηκε αναρτημένο σε διάφορες ιστοσελίδες που συνηθίζουν να φιλοξενούν τέτοιο, ερασιτεχνικά γυρισμένο, περιεχόμενο και απέκτησε φανατικούς θαυμαστές – κάποιοι από τους οποίους αναγνώρισαν την πρωταγωνίστρια και ανέβασαν στα σχόλια το πλήρες ονοματεπώνυμό της και το προφίλ της στο facebook. Μηνύσεις έγιναν, όμως προέκυψαν δύο προβλήματα: αφενός είχε μαγνητοσκοπηθεί εν γνώσει της, αφετέρου τίποτα δεν διαγράφεται οριστικά στον κόσμο του διαδικτύου και το βίντεο καθώς και τα προσωπικά της στοιχεία βρίσκουν τον τρόπο να επανέρχονται.
Αυτό είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό, όμως η πρακτική αυτή έχει λάβει τα τελευταία χρόνια μεγάλες διαστάσεις, έχει εξελιχθεί σε φαινόμενο τόσο διαδεδομένο που απέκτησε το δικό του ορισμό: revenge porn (πορνογραφία εκδίκησης). Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες. Στην πρώτη, για την πράξη ευθύνεται συνήθως ένας χωρισμός. Ο/η σύντροφος/σύζυγος που θεωρεί ότι αδικήθηκε ή πληγώθηκε αποφασίζει να τιμωρήσει εξευτελίζοντας και εκθέτοντας την/τον πρώην του με τη δημοσιοποίηση αυστηρώς προσωπικών δεδομένων, γυμνών φωτογραφιών ή βίντεο με εικόνες ακατάλληλες για ανηλίκους. Το υλικό είτε το έχουν τραβήξει τα ίδια τα θύματα με το κινητό τους τηλέφωνο ή κάποια άλλη συσκευή και το έχουν στείλει στους ανθρώπους με τους οποίους διατηρούσαν σχέση είτε το έχουν τραβήξει οι τελευταίοι με τη συγκατάθεση των πρώτων. Στη δεύτερη κατηγορία το υλικό έχει αποκτηθεί με δόλια μέσα: μέσω κρυφής βιντεοσκόπησης (σε τουαλέτες, αποδυτήρια κ.ά.), μέσω hacking ή έχοντας πείσει τα θύματα να τους στείλουν άσεμνες φωτογραφίες ή βίντεο συνομιλώντας μαζί τους σε chatrooms ή σε κοινωνικά δίκτυα.
Υπάρχουν βεβαίως και άλλες περιπτώσεις. Ειδικά στον κόσμο των εφήβων το revenge porn χρησιμοποιείται συστηματικά για παραδειγματισμό, για πλάκα ή ως μέσο τιμωρίας. Σε κάποιες περιπτώσεις οι θύτες είναι κορίτσια που ανεβάζουν φωτογραφίες άλλων κοριτσιών θέλοντας να τα εκδικηθούν επειδή «έκλεψαν» τα αγόρια τους. Άλλες φορές το υλικό το επιδεικνύουν αγόρια που θέλουν να αποδείξουν στους φίλους τους ότι προχώρησαν σεξουαλικά με κάποια κοπέλα.
Δυστυχώς, για κάποιο διάστημα υπήρχαν ως και ιστοσελίδες που ήταν αφιερωμένες επισήμως στην «πορνογραφία εκδίκησης». Η πιο διαβόητη απ’ όλες ήταν το IsAnyoneUp.com που δημιούργησε το 2010 ο Αμερικανός Χάντερ Μουρ, ο οποίος είχε μάλιστα χαρακτηριστεί ως «ο πιο μισητός άνθρωπος στο διαδίκτυο».
Ο ιστότοπος, ο οποίος δεν λειτουργεί πια, φιλοξενούσε άσεμνες φωτογραφίες γυναικών και ανδρών τις οποίες είχαν ανεβάσει πρώην εραστές τους, αποκαλύπτοντας και προσωπικά στοιχεία των εικονιζόμενων όπως ονόματα, διευθύνσεις και links με το προφίλ τους σε διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στο site έμπαιναν 350.000 επισκέπτες ημερησίως και υπολογίζεται πως ο Μουρ γινόταν πλουσιότερος κατά 35.000 δολάρια κάθε μήνα. Πριν από μερικές μέρες ο 29χρονος Μουρ καταδικάστηκε σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση. Το FBI τον είχε συλλάβει με την κατηγορία της υποκλοπής προσωπικών αρχείων αποθηκευμένων σε υπολογιστή με στόχο το κέρδος.
Πριν από μερικά χρόνια το Ισραήλ έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που ποινικοποίησε το revenge porn. Αποτέλεσμα; Η δημοσιοποίηση φωτογραφιών ή βίντεο σεξουαλικού περιεχομένου χωρίς τη συναίνεση του εικονιζόμενου μπορεί να τιμωρηθεί ακόμα και με πέντε χρόνια φυλάκιση. Η Αυστραλία, οι Φιλιππίνες, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιαπωνία, η Βραζιλία, κάποιες Πολιτείες των ΗΠΑ, καθώς και η Αγγλία και η Ουαλία αυστηροποιούν σταδιακά τη νομοθεσία τους όσον αφορά το συγκεκριμένο κεφάλαιο. Πρόκειται για μια φυσική εξέλιξη καθώς έχουν σημειωθεί παγκοσμίως περιστατικά στα οποία τα θύματα έχουν οδηγηθεί ακόμα και στην αυτοκτονία.
Σε πρόσφατο ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα» διαβάζουμε πως τα τελευταία χρόνια τα περιστατικά πορνογραφίας εκδίκησης στην Ελλάδα είναι εκατοντάδες – ελάχιστα όμως έχουν απασχολήσει τις Αρχές. Στη Φλώρινα συνελήφθη πέρυσι ένας άνδρας 23 ετών ο οποίος ζητούσε από μια 35χρονη να του στείλει γυμνές φωτογραφίες ανήλικου συγγενούς της διότι σε αντίθετη περίπτωση θα δημοσίευε στο facebook προσωπικές φωτογραφίες της. Τελικά πραγματοποίησε την απειλή του. Τον Αύγουστο του 2013 ένας 25χρονος από τη Μεσσηνία συνελήφθη διότι είχε στην κατοχή του βίντεο σεξουαλικού περιεχομένου με πρωταγωνίστρια μια 17χρονη, το οποίο είχε τραβήξει με βιντεοκάμερα και κατόπιν απειλούσε ότι θα το αναρτήσει στο διαδίκτυο.
Συμβουλές
- Εκτός από το να επιλέγετε προσεκτικά τους συντρόφους σας, μπορείτε επίσης να φροντίζετε να έχετε εσείς τον έλεγχο των προσωπικών σας δεδομένων σε περίπτωση που έχετε τη διάθεση (άνθρωποι είμαστε άλλωστε) να βιντεοσκοπήσετε τις ερωτικές περιπτύξεις σας.
- Αν έχετε πέσει θύμα εξαπάτησης ή εκβιασμού απευθυνθείτε στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (τηλ. 11012, e-mail: ccu@cybercrimeunit.gov.gr) ή στη Γραμμή Βοήθειας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου (τηλ. 800-1180015, e-mail: help@saferinternet.gr). Επίσης, επισκεφθείτε το safeline.gr. Χρήσιμες πληροφορίες υπάρχουν και στο site της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (dpa.gr).
