«Δεν μετανιώνω σε τίποτα για το τελευταίο πεντάμηνο» δήλωσε ο πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας στην τελευταία του συνέντευξη, όταν ρωτήθηκε για τον αντίκτυπο που είχαν το κλείσιμο των τραπεζών και η επιβολή των capital controls στην πραγματική οικονομία.
Ξεκαθαρίζοντας ότι μιλάει πολιτικά, δικαιολόγησε την άποψή του υποστηρίζοντας πως η Ελλάδα έγινε πρωτοσέλιδο σε όλα τα μέσα ενημέρωσης στον πλανήτη και διοργανώθηκαν πολλές διαδηλώσεις αυθόρμητες υπέρ της Ελλάδας σε ευρωπαϊκές χώρες (!), ενώ εκτίμησε ότι η κατάσταση στην οικονομία είναι αναστρέψιμη.
Ηταν άλλη μία απόδειξη της άγνοιας που έχει η κυβέρνηση για το πώς λειτουργεί η πραγματική οικονομία και τι σημαίνει τραπεζοκεντρικό σύστημα. Από τα λεγόμενα όχι μόνο του Πρωθυπουργού αλλά και άλλων στελεχών της κυβέρνησης προκύπτει ότι για αυτούς η επαναλειτουργία των τραπεζών θα γινόταν πατώντας ένα κουμπί, όπως έγινε και με την απόφαση της έναρξης της τραπεζικής αργίας στις 29 Ιουνίου.
Υφεση 6%
Η πραγματικότητα όμως είναι εντελώς διαφορετική. Η ύφεση στην πραγματική οικονομία που είχε ξεκινήσει πριν από τους κεφαλαιακούς ελέγχους επιταχύνθηκε με το κλείσιμο των τραπεζών. Σύμφωνα με την Κομισιόν θα κυμανθεί το 2015 από 2% ως 4%, ενώ επιφανείς οικονομολόγοι την εκτιμούν τουλάχιστον στο 6%. Η ανεργία θα προσεγγίσει το 30%, χιλιάδες επιχειρήσεις μετοικίζουν σε Βουλγαρία και Κύπρο -ανοίγοντας τραπεζικούς λογαριασμούς σε πρώτη φάση -, ενώ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές «έπιασαν» πάλι τα 6 δισ. ευρώ.
Παράλληλα την περασμένη Τετάρτη το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής δημοσίευσε δυσοίωνες προβλέψεις για τις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.
Ειδικότερα, εκτιμά απώλειες 4 έως 10 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ το 2015, ανάλογα με το ποσοστό της ύφεσης, αλλά, όπως επισημαίνει, μετά τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων –οι οποίοι δεν θα καταργηθούν άμεσα –οι επιπτώσεις διευρύνονταικαταλυτικά.
Η μείωση του εβδομαδιαίου ΑΕΠ, σύμφωνα πάντοτε με το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, εκτιμάται από 1,75 δισ. ευρώ ως και 2,8 δισ. ευρώ με capital controls για την περίοδο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου, επιβεβαιώνοντας σχετικό δημοσίευμα του «Βήματος της Κυριακής» στις 4 Ιουλίου με τίτλο «Σοκ και δέος από τον λογαριασμό της χρεοκοπίας» που έκανε λόγο για εβδομαδιαίες απώλειες λόγω των capital controls που φτάνουν ως τα 2,9 δισ. ευρώ.
Αυξημένες ανάγκες
Ενα άλλο όμως σοβαρό πρόβλημα που ήδη έχει αναδυθεί είναιο κίνδυνος ελλείψεων στην αγορά από τον Αύγουστο. Και αυτό γιατί οι εισαγωγές αγαθών, μηχανολογικού εξοπλισμού και πρώτων υλών εξακολουθούν λόγω των capital controls να υπολείπονται σημαντικά των πραγματικών αναγκών.
Από τις 29 Ιουνίου, ημερομηνία που έκλεισαν οι τράπεζες και επεβλήθησαν οι κεφαλαιακοί έλεγχοι, ως τις 24 Ιουλίου είχαν εγκριθεί από την αρμόδια Επιτροπή Εγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών εμβάσματα για εισαγωγές αξίας 1,5 δισ. ευρώ.
Σε μηνιαία βάση, πριν από την εισαγωγή των capital controls το αντίστοιχο ποσό για εισαγωγές κατά μέσο όρο ήταν περίπου 3,5 δισ. ευρώ –με δεδομένο ότι οι εισαγωγές για το σύνολο του 2014 διαμορφώθηκαν σε 41,6 δισ. ευρώ. Επειδή όμως είναι καλοκαίρι, η χώρα λόγω των επιπλέον 9 εκατομμυρίων τουριστών έχει αυξημένες ανάγκες σίτισης. Το ποσό που είχε δαπανηθεί πέρυσι για εισαγωγές το αντίστοιχο διάστημα ήταν πάνω από 4 δισ. ευρώ.
Δηλαδή υπάρχει ήδη ένα έλλειμμα της τάξεως των 3 δισ. ευρώ σε προϊόντα που δεν εισήχθησαν και το οποίο σύντομα, όπως εκτιμούν παράγοντες του λιανεμπορίου, θα το βρούμε μπροστά μας.
«Κοινωνικές» εισαγωγές
Επιπλέον, τα κεφάλαια του 1,5 δισ. ευρώ που εγκρίθηκαν αφορούσαν «κοινωνικές» εισαγωγές. Δηλαδή καύσιμα και φάρμακα. Και δικαίως δόθηκε προτεραιότητα σε αυτές τις ανάγκες, αλλά το πρόβλημα εξακολουθεί και υφίσταται, αφού οι εισαγωγές αυτές δεν κάλυψαν το κομμάτι της πραγματικής οικονομίας. Δεν κατευθύνθηκαν για αγορά πρώτων υλών για να δουλέψει η μεταποίηση, ή για τεχνολογικό εξοπλισμό, γι’ αυτό και παρατηρείται δυσλειτουργία στην παραγωγική διαδικασία. Ηδη πολλές επιχειρήσεις έχουν υποχρεώσει τους εργαζομένους να λάβουν τις άδειές τους και έχουν μειώσει δραστικά την παραγωγή τους.
Από αύριο Δευτέρα, με την τροποποίηση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, θα δοθεί μια μικρή ανάσα για τους εισαγωγείς, αφού αυξάνονται τα όρια των εμβασμάτων για εισαγωγές. Οι συναλλαγές ανά επιχείρηση και ανά ημέρα θα αυξηθούν στις 150.000 ευρώ. «Είναι μια εξομάλυνση αλλά σε καμία περίπτωση δεν λύνει το πρόβλημα» υποστηρίζουν παράγοντες της αγοράς και υπενθυμίζουν το παράδειγμα της Κύπρου, όταν από την πρώτη εβδομάδα της επιβολής των capital controls το όριο για εισαγωγές σε ημερήσια βάση για κάθε επιχείρηση ήταν 500.000 ευρώ!
Ουσιαστικά τα όρια πληρωμών για εισαγωγές για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες μαζί με την Τράπεζα Αττικής σε ημερήσια βάση είναι 22 εκατ. ευρώ, όταν προ capital controls ήταν περίπου 120 εκατ. ευρώ. Με αυτά τα όρια οι εισαγωγές που θα εγκρίνονται από τις τράπεζες –η Επιτροπή στο υπουργείο θα συνεχίσει να δίνει εγκρίσεις για ποσά άνω των 150.000 ευρώ ανά επιχείρηση –σε δωδεκάμηνη βάση ίσα ίσα που θα ξεπεράσουν τα 6,5 δισ. ευρώ. Αρκεί να σημειωθεί ότι το 2014 μόνο για εισαγωγές καυσίμων δαπανήθηκαν 15 δισ. ευρώ. Εκτός όμως από τα χαμηλά όρια για εμβάσματα, έχει καταγραφεί ήδη η αδυναμία τόσο της Επιτροπής του υπουργείου όσο και των επιτροπών των τραπεζών να επεξεργαστούν το πλήθος των αιτήσεων, ενώ υπάρχουν καταγγελίες από την ΕΣΕΕ ακόμη και για «κωλυσιεργία».
Ερχονται ελλείψεις αγαθών
«Υπάρχει κίνδυνος να μείνουμε χωρίς ψωμί τον Αύγουστο»
Ιδιαίτερα κρίσιμη είναι η κατάσταση στον τομέα των τροφίμων. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Επιχειρήσεων Τροφίμων (ΣΕΕΤ) από τα μέλη του, ως και τις 23 Ιουλίου είχαν εγκριθεί πληρωμές για εισαγωγές τροφίμων που αντιστοιχούν μόνο στο 7% του αριθμού και στο 10,5% της αξίας των αιτημάτων που έχουν υποβληθεί.
Αν αναλογιστεί κανείς ότι τα 2/3 των τροφίμων εισάγονται, γίνεται αντιληπτό πως στα ράφια των σουπερμάρκετ τον Αύγουστο θα καταγραφούν οι πρώτες ελλείψεις.
«Υπάρχει κίνδυνος να μείνουμε χωρίς ψωμί τον Αύγουστο» υποστηρίζουν παράγοντες της συγκεκριμένης αγοράς, αφού εισάγεται το 75%-80% του σταριού που προορίζεται για αλευροποίηση/παρασκευή ψωμιού. Αντίστοιχα εισάγεται το 100% του σογιάλευρου (είτε αυτούσιου είτε ως πρώτη ύλη) και μεγάλο μέρος σε καλαμπόκι, κριθάρι, βρώμη, σίκαλη, ηλιάλευρο. Πρόκειται για πρώτες ύλες, οπότε και οι μεταποιητικές τροφές θα εμφανίσουν ελλείψεις. Στην κτηνοτροφία το σύνολο σχεδόν των ζωοτροφών εισάγεται, όπως και τα ιχθυάλευρα για τις τροφές των ψαριών στις ιχθυοκαλλιεργητικές μονάδες.
Ακόμη και το φημισμένο στραγγιστό ελληνικό γιαούρτι παρασκευάζεται σε μεγάλο ποσοστό από εισαγόμενο γάλα, καθώς η εγχώρια παραγωγή δεν καλύπτει τη ζήτηση. Eπίσης εισάγονται το 80% του μοσχαρίσιου κρέατος και το σύνολο σχεδόν των κίτρινων τυριών.
Καθυστερήσεις στα τελωνεία
Εν τω μεταξύ, επειδή τα εμβάσματα δεν εκκαθαρίζονται στους (εκτός συνόρων) τραπεζικούς λογαριασμούς των προμηθευτών, οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να εκτελωνίσουν φορτία. Αυτό συνεπάγεται σημαντικές καθυστερήσεις στα τελωνεία με επιπτώσεις στα ευπαθή προϊόντα. Ηδη στα λιμάνια της χώρας βρίσκονται εγκλωβισμένα περί τα 8.000 κοντέινερ.
Το ανησυχητικό όμως είναι ότι έχει «σπάσει» η εφοδιαστική αλυσίδα: Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις αγοράζουν πρώτες και βοηθητικές ύλες και υλικά συσκευασίας από εισαγωγείς. Ετσι το πρόβλημα των εισαγωγέων μετατρέπεται σε πρόβλημα των εξαγωγέων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν καθυστερήσεις στις παραγγελίες και οι ξένοι ανταγωνιστές να αποκτούν προβάδισμα στις διεθνείς αγορές. Εκτιμάται ότι περίπου το 75% των πρώτων υλών που χρησιμοποιεί η εγχώρια μεταποίηση είναι εισαγόμενο.
«Η ταχεία αποκατάσταση της παραγωγικής διαδικασίας θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία και την απασχόληση. Η αποκατάσταση της επιχειρηματικής ρευστότητας είναι βασικό προαπαιτούμενο για τη σταθεροποίηση της οικονομίας και την ανακοπή της αιμορραγίας σε θέσεις εργασίας» αναφέρει στο «Βήμα της Κυριακής» ο κ. Γιώργος Ξηρογιάννης, διευθυντής Αναπτυξιακών Πολιτικών του ΣΕΒ.
Καταλύτης για την άρση των τραπεζικών περιορισμών που θα σηματοδοτήσει και την αποκατάσταση της οικονομικής λειτουργίας είναι η επιστροφή σημαντικού μέρους των καταθέσεων που έχουν φύγει τους τελευταίους μήνες.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
