Εκθεση

H Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε από τα «πάνω», από τον πάλαι ποτέ υπουργό Πολιτισμού Ευάγγελο Βενιζέλο. Η Θεσσαλονίκη ήταν προφανέστατη επιλογή –η εκλογική περιφέρεια του υπουργού. Η πρώτη έκθεση οργανώθηκε το 2004, επί κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή, ο οποίος ήταν και υπουργός Πολιτισμού. Υποστηρίχθηκε πολύ επειδή ο τότε ισχυρός άνδρας του υπουργείου ήταν ο γενικός γραμματέας του, Κωνσταντίνος Ζαχόπουλος, επίσης Θεσσαλονικεύς και διάσημος για τον μετέπειτα περιπετειώδη βίο του.

Η Διεθνής Εκθεση δεν μπόρεσε ποτέ να επιβάλει τον διεθνή χαρακτήρα της. Ευθύς εξαρχής διακρινόταν από μια follie de grandeur και στην πρώτη περίοδό της οι διεθνείς προσκεκλημένοι έρχονταν στη Θεσσαλονίκη με κρατικά έξοδα. Ο διεθνής χαρακτήρας της αναδείχθηκε μόνο μία φορά, ως εξαίρεση, την περίοδο της Αραβικής Ανοιξης. Ισως αυτό να ήταν και το λάθος της διοργάνωσης. Αντί να είναι μια έκθεση της Ανατολικής Μεσογείου, ήθελε να είναι διεθνής. Μια μεγαλοϊδεατική πολιτική, ερήμην των εκδοτών της Αθήνας, στην οποία επενδύθηκαν –και δυστυχώς χάθηκαν –εκατομμύρια ευρώ από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους.

Στο παρά πέντε η 12η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης αναγγέλλεται και πάλι. Αυτή τη φορά η διοργάνωσή της στηρίζεται αποκλειστικά σε εθνικούς πόρους και με δεδομένη την αδυναμία πολλών εκδοτών της Αθήνας να μην εκπροσωπηθούν με περίπτερα λόγω του μεγάλου κόστους. Φυσικά δεν θα είναι διεθνής καθώς δεν υπάρχει τιμώμενη χώρα και το πρόγραμμά της δεν έχει τίποτε από τη φυσιογνωμία μιας έκθεσης βιβλίου.

Η απορία είναι γιατί το υπουργείο Πολιτισμού, το μόνο υπεύθυνο, αποφασίζει τη συνέχεια μιας διοργάνωσης μέσα σε τόσο μίζερο πλαίσιο –όχι μόνο οικονομικό –συμβάλλοντας στην ακόμη μεγαλύτερη απαξίωση της έκθεσης. Επρεπε να την ξανασκεφθεί και –γιατί όχι; –να επανεξετάσει τις προτάσεις για τη διοργάνωσή της στην Αθήνα, όπου βρίσκεται το σύνολο του εκδοτικού κόσμου. Και επειδή τη διοργάνωση έχει το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού, που απορρόφησε το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, ας μην επιρρίψουμε σε αυτό τις ευθύνες και την αβελτηρία. Είναι φανερό ότι το υπουργείο, είτε ανασυστήσει το ΕΚΕΒΙ είτε αναβαθμίσει τη Διεύθυνση Γραμμάτων, πρέπει να ξανασκεφθεί αυτή την έκθεση ή άλλη.