Η απόφαση του υπουργείου Παιδείας να καταργήσει τις εισαγωγικές εξετάσεις στα πειραματικά σχολεία και να προτιμήσει τη μέθοδο «κορόνα ή γράμματα» υπαγορεύθηκε –πιθανώς –από μια φιλοσοφικο-ποιητικο-θεολογική άποψη ότι όλοι σε αυτόν τον μάταιο κόσμο είμαστε ίσοι, αν και καμιά φορά μερικοί είναι πιο ίσοι από τους άλλους. Στην οργουελική γλώσσα αυτή η υπουργική απόφαση θα μπορούσε να διατυπωθεί ως εξής: «εξετάσεις κακό, κλήρωση καλό». Ομως το ερώτημα που αναγκαστικά τίθεται είναι: αυτή η απόφαση στηρίζεται όντως σε κάποιο λογικό πρόγραμμα για τη μέλλουσα παιδεία μας, συνιστά δηλαδή μια από τις πολλές ουσιαστικές εκπαιδευτικές αλλαγές που έχουν προγραμματισθεί, ή είναι άλλη μια απόδειξη ότι η κυβέρνηση «περισσότερο ενδιαφέρεται για την επικοινωνία παρά για την ουσία», όπως κατήγγειλε (για δικούς του λόγους) εξέχον κυβερνητικό στέλεχος;
Οπως γνωρίζουμε, η παιδεία (όλων των βαθμίδων) βρίσκεται χρόνια στην ίδια κατάσταση (ή και χειρότερη) με την οικονομία. Η οικονομία και η παιδεία έχουν κοινά δομικά χαρακτηριστικά, η οικονομική και η εκπαιδευτική παθογένεια είναι έννοιες ομοούσιες. Αν η ανακύκλωση τοξικών οικονομικών ελλειμμάτων μάς έχει ρίξει στα τάρταρα –ένα κενό δεν μπορεί να καλυφθεί με άλλο κενό –έτσι και με την παιδεία. Μια χαμένη εκπαιδευτική χρονιά συνιστά έλλειμμα για την επόμενη και λοιπά. Η ποιότητα και η ποσότητα του εκπαιδευτικού –όπως και του οικονομικού –αγαθού μειώνεται χρόνο με τον χρόνο (μάρτυρες οι δάσκαλοι όλων των βαθμίδων). Τα «κενά» του Δημοτικού μεγεθύνουν τα «κενά» του Γυμνασίου που με τη σειρά τους πολλαπλασιάζονται στο Πανεπιστήμιο. Δεν γνωρίζω τι συμβαίνει στα Μαθηματικά, στη Φυσική ή στη Χημεία αλλά στα φιλολογικά και γλωσσικά μαθήματα η κατάσταση χρόνο με τον χρόνο χειροτερεύει. Η αμάθεια ανακυκλώνεται από βαθμίδα σε βαθμίδα και οι τοξικές παρενέργειες πολλαπλασιάζονται.
Αυτή τη θλιβερή αλυσίδα της ματαιωμένης παιδείας οι μόνοι που, εκ των πραγμάτων, προσπαθούν να σπάσουν είναι οι γονείς –πλην με τρόπους αδόκιμους και αναποτελεσματικούς. Τα φροντιστήρια λ.χ. βαραίνουν στη συνείδηση γονέων και μαθητών περισσότερο από όσο το ίδιο το σχολείο. Τα λεγόμενα «καλά» σχολεία είναι επίσης μια λύση για όσους γονείς εκτός από την αγωνία τους για το μέλλον των παιδιών τους διαθέτουν και κάποιο εισόδημα. Τα πειραματικά ως δημόσια σχολεία προσφέρουν επίσης (στον όποιο βαθμό αυτό αποδεικνύεται) ενδείξεις ότι ο τρόφιμός τους βρίσκεται σε ένα σχολείο απαιτητικό, πλην ελπιδοφόρο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χιλιάδες γονείς πιστεύουν ότι είναι προτιμότερο να υποβληθούν τα παιδιά τους σε εισαγωγικές εξετάσεις για ένα (ενδεχομένως) καλύτερο σχολείο, παρά να αφεθούν σε ένα «χύμα» σχολείο. Ιδεολόγημα, φαντασίωση ή όχι, τα πειραματικά προβάλλουν ένα μοντέλο εκπαίδευσης το οποίο στη συνείδηση χιλιάδων γονέων είναι προτιμότερο από το τίποτε. Προφανώς όλοι οι τρόφιμοι των πειραματικών δεν είναι «άριστοι». Ισα-ίσα υπάρχουν λαμπρά παιδιά σε σχολεία μιας κατώτερης εκπαίδευσης. Ομως, δικαίως ή αδίκως, τα πειραματικά συνιστούν μια «λύση». Χιλιάδες γονείς πιστεύουν ότι εκεί η εκπαίδευση είναι σοβαρή, αξιοκρατική, αποτελεσματική. Δημιουργική.
Ενδεχομένως, λοιπόν, τα πειραματικά να συνιστούν ένα άλλο νεοελληνικό ιδεολόγημα. Μπορεί μάλιστα να είναι και κατώτερα από τα κοινά σχολεία. Ομως γιατί ιδρύθηκαν; Γιατί εξακολουθούν και υπάρχουν; Τι πειραματίζεται εκεί; Εγινε κάποια έρευνα για τα προσόντα των διδασκόντων και βρέθηκαν ελλιπή; Ή μήπως επανήλθαν τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων των μαθητών από την ανάποδη; Διέγνωσαν οι κριτές ότι όσα παιδιά εισάγονται με εξετάσεις στα πειραματικά είναι ψεκασμένα, ενώ όσα κληρώνονται είναι μια χαρά;
Το σημαντικότερο: Ποιο είναι το όφελος από την κατάργηση των εξετάσεων στα πειραματικά; ότι οι γονείς δεν θα στείλουν τα παιδιά τους σε φροντιστήριο; Τότε θα πρέπει η Για-Πρώτη-Φορά-Αριστερή-Κυβέρνηση (συν ΑΝΕΛ) να κλείσει όλα τα φροντιστήρια. Και αν οι εξετάσεις συνιστούν ένα ταξικό μέσο επιτυχίας, τότε μήπως θα πρέπει να καταργηθούν κάποια στιγμή οι πανελλήνιες εξετάσεις και η εισαγωγή στα ΑΕΙ να γίνεται με κλήρωση; Και με τις εξετάσεις τι καλό έχουμε; θα ρωτήσουν οι άλλοι. Τίποτε σπουδαίο, απαντούμε: οι εξετάσεις συνιστούν ένα απλό κριτήριο επιμέλειας. Ενα κριτήριο δοκιμασίας. Αγαθής δοκιμασίας. Κριτήριο που πρέπει να ισχύει σε όλα τα σχολεία, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Κριτήριο για όλους μας, εντός και εκτός εκπαιδεύσεως. Είναι εύκολο να επαναφέρουμε τους αιώνιους, το Ασυλο και να καταργήσουμε τις εξετάσεις στα πειραματικά. Αντισταθμικά, όμως, όπως λένε στην οικονομία, τι εξαγγέλλει το υπουργείο Παιδείας; Σκίσαμε το μνημόνιο των πειραματικών, με το μνημόνιο της παιδείας τι γίνεται;
Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
