Με Ρωσία και Δύση τους τελευταίους μήνες να έχουν επιδοθεί σε ένα συνεχές πολιτικο-οικονομικό «tit for tat» (μία σου και μία μου), με επίκεντρο τις εξελίξεις στην Ουκρανία, η πρόσφατη απόφαση του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν για επιβολή εμπάργκο στις εισαγωγές τροφίμων από τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ενωση και άλλα δυτικά κράτη, σηματοδοτεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση στις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών, με τις επιπτώσεις να γίνονται αισθητές και στους πολίτες τους. Αναβίωση της ψυχροπολεμικής εποχής ή η απαρχή του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου, με οικονομικά μέσα αυτή τη φορά, όπως κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν; Το βέβαιο είναι ότι κανένα στρατόπεδο δεν δείχνει διατεθειμένο να κάνει πίσω και η παγκόσμια σταθερότητα δεν είναι καθόλου δεδομένη.
Η Ρωσία την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε την επιβολή εμπάργκο στις εισαγωγές τροφίμων από τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ενωση και άλλα δυτικά κράτη, ως αντίποινα στο τελευταίο «πακέτο» κυρώσεων που της επιβλήθηκε για τη στάση της στην Ανατολική Ουκρανία. «Η ρωσική απάντηση είναι μια προσπάθεια να καταστεί σαφές στη Δύση ότι οι πιέσεις που δέχεται δεν θα οδηγήσουν σε παράδοσή της. Το αντίθετο. Ο Πούτιν είναι πρόθυμος να το τραβήξει στην Ουκρανία επειδή από αυτό εξαρτάται η ίδια η πολιτική του αξιοπιστία και επιβίωση στη Ρωσία. Το να πιστεύουμε ότι μια μικρή μείωση του ΑΕΠ θα του αλλάξει γνώμη είναι λάθος, ακόμη και αν μακροπρόθεσμα η οικονομία οδηγήσει στην κατάρρευση ολόκληρου του ρωσικού συστήματος, όπως έχει γίνει και στο παρελθόν» είπε στο «Βήμα» ο Μάθιου Ροτζάνσκι, διευθυντής του Ινστιτούτου Κέναν για Προωθημένες Ρωσικές Σπουδές του Woodrow Wilson Center στην Ουάσιγκτον.
Εκτός από τις απαγορεύσεις στα αγροτικά προϊόντα, η ρωσική κυβέρνηση εξέταζε ακόμη και την απαγόρευση πτήσεων επάνω από τη Σιβηρία δυτικών αερομεταφορέων που κινούνται από και προς την Ασία –κάτι που, αν εφαρμοστεί, θα εκτοξεύσει στα ύψη το κόστος των αερομεταφορών αλλά και τη διάρκεια των πτήσεων. Οπως ανακοινώθηκε, το Κρεμλίνο εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο οι ρωσικοί περιορισμοί να συμπεριλάβουν και τομείς της βιομηχανίας, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία και η αεροπορική βιομηχανία.
Οι επιπτώσεις του εμπάργκο αναμένεται να γίνουν ιδιαίτερα αισθητές στις μεγάλες ρωσικές πόλεις και κυρίως στη Μόσχα, όπου τα εισαγόμενα τρόφιμα αναλογούν στο 60% – 70% της αγοράς. Προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος για ελλείψεις σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα, το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι θα αυξήσει τις εισαγωγές από χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Βραζιλία, ο Ισημερινός, η Χιλή και η Αργεντινή. Ωστόσο, η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας αναγνώρισε ότι η απαγόρευση εισαγωγών φθηνών διατροφικών προϊόντων θα καταστήσει πιο δύσκολο τον έλεγχο του πληθωρισμού. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες, εκτός από ορισμένες μεγάλες εταιρείες και κάποιους εξαγωγείς τροφίμων, δεν θα επηρεαστούν σημαντικά από τις πρόσφατες απαγορεύσεις της Ρωσίας, καθώς οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας δεν ήταν πολύ εκτενείς» μας είπε ο Τζόσεφ Ντρέσεν, συνεργάτης του Ινστιτούτου Κέναν.
«Η Ευρώπη αισθάνεται και θα συνεχίσει να αισθάνεται τις επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων πολύ περισσότερο. Αλλά περισσότερο από όλους θα επηρεαστεί η Ρωσία –κυρίως από τις οικονομικές κυρώσεις που αποκόβουν το κρατικό ρωσικό τραπεζικό σύστημα από μακροπρόθεσμες οικονομικές συμφωνίες με τη Δύση. Το εμπάργκο στις εισαγωγές τροφίμων θα αποστερήσει από τον ρωσικό πληθυσμό φθηνά προϊόντα, όπως τα ουκρανικά γαλακτοκομικά προϊόντα και τα πολωνικά μήλα» πρόσθεσε. Και κατέληξε: «Είναι πολύ σημαντικό όλες οι πλευρές, οι ΗΠΑ, η ΕΕ, η Ρωσία και η Ουκρανία, να διαπραγματευτούν με ποιους τρόπους μπορούν να εξέλθουν από αυτή τη δυναμική των αντιποίνων, εφαρμόζοντας πολιτικά βιώσιμες λύσεις. Δεν είναι εύκολο, αν ήταν εύκολο θα το είχαν ήδη καταφέρει. Αλλά είναι σημαντικό να επιτευχθεί κάποια συμφωνία προτού συμβεί κάποιο άλλο περιστατικό, όπως η κατάρριψη της πτήσης MH17, ή κάποιο πολύνεκρο επεισόδιο στην Ανατολική Ουκρανία οδηγήσει σε θερμή σύγκρουση».
Το ισοζύγιο
Η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της ΕΕ
Το 2013 η Ρωσία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για τα αγροτικά προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (10% του συνόλου) μετά τις ΗΠΑ (13%). Οι σημαντικότερες κατηγορίες τροφίμων που εξήγαγε η ΕΕ προς τη Ρωσία το 2013 ήταν τα φρούτα (1,076 δισ. ευρώ), το τυρί (985 εκατ. ευρώ) και το χοιρινό (969 εκατ. ευρώ).
Η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά της ΕΕ
Το 2013 η Ρωσία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά για τα αγροτικά προϊόντα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (10% του συνόλου) μετά τις ΗΠΑ (13%). Οι σημαντικότερες κατηγορίες τροφίμων που εξήγαγε η ΕΕ προς τη Ρωσία το 2013 ήταν τα φρούτα (1,076 δισ. ευρώ), το τυρί (985 εκατ. ευρώ) και το χοιρινό (969 εκατ. ευρώ).
Οι μεγαλύτεροι εξαγωγείς τροφίμων προς τη Ρωσία τον περασμένο χρόνο ήταν: η Λευκορωσία (2 δισ. ευρώ), η Βραζιλία (1,8 δισ. ευρώ), η Ουκρανία (1,4 δισ. ευρώ), η Γερμανία (1,3 δισ. ευρώ) και η Τουρκία (1,2 δισ. ευρώ).
Η Ρωσία προτού επιβάλει το εμπάργκο στις εισαγωγές τροφίμων από τις χώρες της Δύσης, είχε ήδη στραφεί κατά μικρότερων και φτωχότερων κρατών, όπως η Ρουμανία, από όπου είχε απαγορεύσει τις εισαγωγές βοδινού κρέατος, η Ουκρανία (γαλακτοκομικά προϊόντα) και η Πολωνία (φρούτα και λαχανικά).
Ντμίτρι Τρενίν
«Η στρατιωτική διάσταση δεν έχει αποκλειστεί τελείως»
«Η στρατιωτική διάσταση δεν έχει αποκλειστεί τελείως»
«Η σύγκρουση Δύσης και Ρωσίας πραγματοποιείται σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο αλλά η στρατιωτική διάσταση δεν έχει αποκλειστεί τελείως» λέει στο Βήμα ο Ντμίτρι Τρενίν, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Carnegie Center στη Μόσχα.
Κάποιοι αναλυτές μιλούν για την απαρχή του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου με οικονομικά όμως μέσα. Πόση αλήθεια υπάρχει σε αυτό;
«Μπορεί η αναλογία με τον Γ’ ΠΠ να είναι παρατραβηγμένη, αλλά γινόμαστε μάρτυρες σε μια νέου τύπου σύγκρουση μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, κυρίως μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Εμπλέκονται και οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, αλλά κατά βάση πρόκειται για μια σύγκρουση μεταξύ της Αμερικής και της Ρωσίας. Σε αυτή τη σύγκρουση οι ΗΠΑ θέλουν να διατηρήσουν μια τάξη στην οποία είναι ο παγκόσμιος ηγεμόνας. Η Ρωσία, αντίθετα, επιζητεί έναν βαθμό αυτονομίας τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε περιφερειακό επίπεδο (Ανατολική Ευρώπη). Σε αυτή τη σύγκρουση οι μάχες πραγματοποιούνται σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο πληροφοριών. Η στρατιωτική διάσταση, ωστόσο, δεν έχει αποκλειστεί εντελώς».
Ο Πούτιν αιφνιδίασε τη Δύση με την απόφασή του να επιβάλει απαγορεύσεις στις εισαγωγές τροφίμων από αυτήν;
«Δεν θα έπρεπε να αποτελέσει έκπληξη για τη Δύση. Η Μόσχα εμφανίστηκε συγκρατημένη μετά τις κυρώσεις πρώτου και δεύτερου επιπέδου που της επιβλήθηκαν. Παρ’ όλα αυτά, δεν θα μπορούσε να μην απαντήσει στις πραγματικά παραλυτικές κυρώσεις τρίτου επιπέδου. Οι δυτικές κυρώσεις, αν αντιμετωπιστούν έξυπνα, θα ωθήσουν τη Ρωσία να επανεκκινήσει τη βιομηχανία της και να αναζωογονήσει τη γεωργία της. Η απομόνωση της Ρωσίας είναι πραγματικά δύσκολη. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, με πολύ χρήμα να ξοδέψει, η Κίνα, δεν θα συμπράξει με όσους θέλουν να τιμωρήσουν τη Ρωσία. Και υπάρχουν πολλά παράθυρα στις κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί. Επιπλέον, η Αργεντινή και η Βραζιλία μπορούν να αντικαταστήσουν τις εισαγωγές του αμερικανικού και ευρωπαϊκού κρέατος».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
