Τι απέδωσαν το προηγούμενο έτος και πόσα κέρδη υπόσχονται το 1997
ΜΕ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ άνοδο των τοποθετήσεων σε αμοιβαία κεφάλαια ξεκίνησε το 1997 δείχνοντας ότι εκτός απροόπτου τα αμοιβαία θα είναι οι πρωταγωνιστές της φετινής χρονιάς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Θεσμικών Επενδυτών τον πρώτο μήνα του έτους το συνολικό ενεργητικό των αμοιβαίων κεφαλαίων αυξήθηκε κατά 11,7% και έφθασε σε 4,25 τρισ. δρχ.
Η σημαντική αυτή αύξηση του ενεργητικού των αμοιβαίων κεφαλαίων αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην πτώση των επιτοκίων των κρατικών τίτλων και των καταθέσεων που οδήγησαν τους αποταμιευτές – επενδυτές να αναζητήσουν νέες μορφές τοποθετήσεων που θα τους αποφέρουν μεγαλύτερα κέρδη. Τα αμοιβαία κεφάλαια σταθερού εισοδήματος και διαχείρισης διαθεσίμων διαθέτοντας στο χαρτοφυλάκιό τους ένα μεγάλο όγκο ομολόγων παλαιότερων εκδόσεων που παραμένουν αφορολόγητα ως τη λήξη τους και έχουν μεγαλύτερο περιθώριο από τις νέες εκδόσεις, είναι σε θέση να ανταγωνίζονται και να ξεπερνούν τις αποδόσεις των καταθέσεων και των εντόκων γραμματίων.
Οι αποδόσεις που πέτυχαν τα αμοιβαία των δύο αυτών κατηγοριών το 1996 κυμάνθηκαν για μεν τα σταθερού εισοδήματος μεταξύ 6,6% και 16,8% με τον μέσο όρο να διαμορφώνεται στο 14%, για δε τα διαχείρισης διαθεσίμων από 7,7% ως 15,5% με τον μέσο όρο τους να διαμορφώνεται στο 13,8%. Τον ίδιο χρόνο τα επιτόκια των εντόκων γραμματίων έπεσαν από 14,2% τον Ιανουάριο του 1996 σε 11,3% τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, ενώ των καταθέσεων ταμιευτηρίου μειώθηκαν από 12,5% στις αρχές σε 10,75% στο τέλος του έτους.
Από την αρχή του έτους οι αποδόσεις των αμοιβαίων σταθερού εισοδήματος κυμάνθηκαν μεταξύ 0,4% και 4,1% με τη μέση απόδοση της κατηγορίας αυτής να διαμορφώνεται σε 1,5%, ενώ για τα διαχείρισης διαθεσίμων οι αποδόσεις κυμάνθηκαν μεταξύ 0,9% και 1,5%.
Σημαντικές είναι από την αρχή του έτους οι μεταβολές στις τιμές των αναπτυξιακών και των μεικτών αμοιβαίων κεφαλαίων. Η άνοδος του Χρηματιστηρίου από την αρχή του έτους έχει ως αποτέλεσμα τα αμοιβαία των δύο αυτών κατηγοριών να έχουν αποκομίσει σημαντικά οφέλη και έτσι οι μεριδιούχοι τους να έχουν τη δυνατότητα να ισοσκελίσουν τις πιθανές απώλειες κατά το 1996. Ενώ το 1996 οι αποδόσεις π.χ. των αναπτυξιακών αμοιβαίων κυμάνθηκαν μεταξύ -33,3% και 9,15% και ο μέσος όρος της κατηγορίας διαμορφώθηκε σε -5,6%, από τις αρχές του έτους οι αποδόσεις των αναπτυξιακών αμοιβαίων φθάνουν ως και 24% με τις αποδόσεις των περισσοτέρων να βρίσκονται πάνω από το 15%. 19 ερωτήσεις απαντήσεις Για αρχάριους επενδυτές
1Τι είναι αμοιβαίο κεφάλαιο;
Πρόκειται για έναν σύγχρονο τρόπο επένδυσης ή αποταμίευσης. Αν θέλαμε να δώσουμε σχηματικά την εικόνα του θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια περιουσία που δημιουργείται από τη συγκέντρωση των κεφαλαίων διαφόρων ατόμων που στη συνέχεια επενδύονται για λογαριασμό τους από εξειδικευμένους επαγγελματίες. Οι διαχειριστές των αμοιβαίων, όπως ονομάζονται τα άτομα αυτά, γνωρίζουν και παρακολουθούν τις αγορές και έτσι μπορούν να πετύχουν υψηλές αποδόσεις για τα χρήματα των επενδυτών – αποταμιευτών.
2Πώς συμμετέχω σε ένα αμοιβαίο;
Τοποθετώντας χρήματα στο αμοιβαίο. Ο ενδιαφερόμενος συμπληρώνει μια αίτηση και καταθέτει το ποσό το οποίο επιθυμεί να επενδύσει στον τραπεζικό λογαριασμό του αμοιβαίου κεφαλαίου που έχει επιλέξει και γίνεται αυτόματα μεριδιούχος. Μέσα σε λίγες ημέρες από την κατάθεσή του παραλαμβάνει τον ονομαστικό τίτλο του αμοιβαίου που έχει επενδύσει. Στον τίτλο αναγράφονται τα προσωπικά του στοιχεία καθώς και ο αριθμός των μεριδίων που αντιστοιχεί στο ποσό της επένδυσής του.
Μπορεί κανείς να καταθέσει χρήματα «εφάπαξ», οπότε μιλάμε για επένδυση, ή σταδιακά, τοποθετώντας π.χ. ένα μέρος των εισοδημάτων του κάθε μήνα. Στη δεύτερη περίπτωση μπορεί κανείς να αποταμιεύει χρήματα επενδύοντας σε αμοιβαία.
3Τι είναι τα μερίδια;
Τα «μερίδια» δεν είναι τίποτε άλλο από την περιουσία αμοιβαίου κεφαλαίου σε ποσοστά τα οποία ανήκουν σε έναν ή και περισσοτέρους δικαιούχους ή αλλιώς «μεριδιούχους». Πιο απλά, το συνολικό ποσό που έχει συγκεντρωθεί στο αμοιβαίο χωρίζεται σε ισότιμα μερίδια. Κάθε επενδυτής προσφέρει ένα ποσό χρημάτων και αγοράζει το κομμάτι που του αναλογεί. Οι αποταμιευτές που καταθέτουν τα χρήματά τους σε αμοιβαία κεφάλαια γίνονται αυτόματα συμμέτοχοι της «κοινής περιουσίας» και παίρνουν τους αντίστοιχους τίτλους όπου αντιστοιχούν τα μερίδια του αμοιβαίου κεφαλαίου και ονομάζονται «μεριδιούχοι».
4Τι είναι το «ενεργητικό»;
«Ενεργητικό» ονομάζεται το σύνολο των μετρητών, των χρεογράφων και των μετοχών που αποτελούν την περιουσία του αμοιβαίου κεφαλαίου.
5Με πόσα χρήματα μπορώ να συμμετέχω σε ένα αμοιβαίο;
Δεν χρειάζονται πολλά χρήματα για να επενδύσει κανείς σε ένα αμοιβαίο. Θεωρητικά μπορεί να συμμετάσχει αγοράζοντας ένα μερίδιο αμοιβαίου. Στην πράξη απαιτείται μια αρχική επένδυση της τάξεως των 200.000 – 500.000 δρχ., που μπορεί να είναι και μικρότερη αν πρόκειται να υπάρξει μια σειρά από τακτικές καταθέσεις στο μέλλον. Ωστόσο, κάποια αμοιβαία, ιδιαίτερα τα διαχείρισης διαθεσίμων, απαιτούν ένα ικανό ποσό, π.χ. πάνω από 5 εκατ. δρχ., για να συμμετάσχει κάποιος σε αυτά.
6Πότε ρευστοποιούνται τα αμοιβαία;
Ανά πάσα στιγμή. Αρκεί ο μεριδιούχος να προσκομίσει τα μερίδιά του στη διαχειρίστρια εταιρεία ή στην τράπεζα που έχει αναλάβει για λογαριασμό του αμοιβαίου τον ρόλο του «ταμία». Σε ακραίες περιπτώσεις ωστόσο, όταν δηλαδή υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ρευστοποίηση μεριδίων, η διαχειρίστρια εταιρεία, όπως προβλέπει η νομοθεσία, μπορεί να αρνηθεί την άμεση ρευστοποίηση, προκειμένου να αποφύγει μια κατακόρυφη πτώση των τιμών. Σε περίπτωση όπου πολλοί μεριδιούχοι ζητήσουν ταυτοχρόνως να εξαργυρώσουν τα μερίδιά του, το αμοιβαίο προκειμένου να εξασφαλίσει τα απαιτούμενα κεφάλαια για να τους ικανοποιήσει θα αναγκαστεί να πουλήσει σε χαμηλή τιμή τα περιουσιακά του στοιχεία, με αποτέλεσμα την κατακόρυφη πτώση των τιμών των μεριδίων του. Με την καθυστέρηση αυτή προστατεύεται και ο μεριδιούχος.
7Μεταβιβάζονται τα μερίδια των αμοιβαίων;
Οχι. Ούτε μεταβιβάζονται ούτε γίνεται διαπραγμάτευσή τους στο Χρηματιστήριο. Είναι ονομαστικοί τίτλοι που ρευστοποιούνται μόνο από τον δικαιούχο του τίτλου. Ωστόσο, δικαιούχοι μπορεί να είναι περισσότερα του ενός άτομα. Στην περίπτωση αυτή ο τίτλος μπορεί να εξαργυρωθεί από οποιοδήποτε από τα άτομα που αναγράφονται σε αυτόν.
8Ποιες είναι οι κατηγορίες των αμοιβαίων κεφαλαίων;
Υπάρχουν πέντε κατηγορίες αμοιβαίων ανάλογα με το πού επενδύουν: τα σταθερού εισοδήματος, τα διαχείρισης διαθεσίμων, τα αναπτυξιακά, τα μεικτά και τα διεθνή. Ωστόσο, με απόφαση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς αλλάζει η κατηγοριοποίηση των αμοιβαίων κεφαλαίων, πάντα ανάλογα με τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου τους, και οι κατηγορίες αποκτούν διαφορετική ονομασία. Ετσι, τα αμοιβαία θα ενταχθούν σε μία από τις εξής πέντε κατηγορίες, οι οποίες με τη σειρά τους διαιρούνται σε τρεις υποκατηγορίες: ομολογιακά (εσωτερικού, εξωτερικού και διεθνή), μετοχικά (εσωτερικού, εξωτερικού και διεθνή), διαθεσίμων (εσωτερικού, εξωτερικού και διεθνή), μεικτά (εσωτερικού, εξωτερικού και διεθνή) και ειδικού τύπου (εσωτερικού, εξωτερικού και διεθνή).
9Πού επενδύουν τα αμοιβαία σταθερού εισοδήματος;
Τα αμοιβαία σταθερού εισοδήματος επενδύουν το μεγαλύτερο μέρος του ενεργητικού τους σε πολυετή ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, υψηλότοκες καταθέσεις και χρηματοοικονομικά προϊόντα που συνδέονται με τίτλους (ρέπος κλπ.). Πρόκειται για τα αμοιβαία με τον μικρότερο επενδυτικό κίνδυνο αφού επενδύουν ως επί το πλείστον σε τίτλους σταθερής απόδοσης.
10Πού επενδύουν τα αμοιβαία διαχείρισης διαθεσίμων;
Τα αμοιβαία διαχείρισης διαθεσίμων επενδύουν κατά κύριο λόγο σε προϊόντα χρηματαγοράς (swaps κλπ.) και σε τίτλους σταθερής απόδοσης (ομόλογα κλπ.).
11Πού επενδύουν τα αναπτυξιακά αμοιβαία;
Τα αναπτυξιακά αμοιβαία επενδύουν το μεγαλύτερο μέρος του ενεργητικού τους σε μετοχές του ελληνικού Χρηματιστηρίου και έτσι θεωρούνται ως τα αμοιβαία με το υψηλότερο επενδυτικό ρίσκο.
12Πού επενδύουν τα μεικτά αμοιβαία;
Τα μεικτά επενδύουν με διαφορετικό ποσοστό το καθένα σε μετοχές και τίτλους σταθερής απόδοσης (ομόλογα κλπ.). Ως εκ τούτου θεωρούνται αμοιβαία μεσαίου επενδυτικού ρίσκου, αφού οι σταθεροί τίτλοι που περιέχονται στο χαρτοφυλάκιό τους εγγυώνται μια σταθερή απόδοση, το τελικό ύψος της οποίας διαμορφώνεται ανάλογα με τις αποδόσεις των μετοχών.
13Πού επενδύουν τα αμοιβαία εξωτερικού;
Τα αμοιβαία εξωτερικού επενδύουν σε ομόλογα και μετοχές ξένων αγορών. Μπορεί να είναι αμιγώς ομολογιακά και να επενδύουν, π.χ., σε αμερικανικά ομόλογα ή αμιγώς μετοχικά ή μεικτά. Με τα αμοιβαία του είδους αυτού δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής στις χρηματαγορές του εξωτερικού που διαφορετικά θα ήταν πολύ δύσκολη υπόθεση για τον μέσο αποταμιευτή – επενδυτή.
14Υπάρχουν εγγυημένες αποδόσεις στα αμοιβαία;
Σε καμία περίπτωση τα αμοιβαία δεν μπορούν να έχουν εγγυημένη απόδοση. Ωστόσο, ανάλογα με το είδος του αμοιβαίου μπορούμε να μιλάμε για «εγγυημένες» αποδόσεις. Τα αμοιβαία σταθερού εισοδήματος, που επενδύουν σε σταθερής απόδοσης τίτλους, αναμένεται ότι θα πετύχουν κάποια απόδοση που θα κυμαίνεται κοντά στα τραπεζικά επιτόκια και στις αποδόσεις των κρατικών τίτλων. Το ίδιο ισχύει και για τα διαχείρισης διαθεσίμων. Αντίθετα, οι αποδόσεις των αναπτυξιακών και των μεικτών είναι «απρόβλεπτες». Αυτό άλλωστε προκύπτει κοιτώντας κανείς στις αποδόσεις των διαφόρων αμοιβαίων όλων των κατηγοριών κατά το 1996. Οι αποδόσεις των σταθερού εισοδήματος κυμάνθηκαν από 6,6% ως 16,8% με τη μέση απόδοση να διαμορφώνεται στο 14%, οι αποδόσεις των διαχείρισης διαθεσίμων κυμάνθηκαν μεταξύ 7,7% και 15,5% και ο μέσος όρος στο 13,8%. Αντίθετα, η διακύμανση των αποδόσεων των αναπτυξιακών κυμάνθηκε από -33,3% ως 9,1% και ο μέσος όρος διαμορφώθηκε στο -5,6%.
15Πώς μπορώ να παρακολουθώ την πορεία της τοποθέτησής μου;
Παρακολουθώντας τη μεταβολή της καθαρής τιμής του μεριδίου του αμοιβαίου όπου έχετε τοποθετήσει τα χρήματά σας στους σχετικούς πίνακες που δημοσιεύονται κάθε Κυριακή στο ειδικό ένθετο του «Βήματος» Ανάπτυξη καθώς και σε ημερήσιες εφημερίδες.
16Τι είναι καθαρή τιμή;
Η καθαρή τιμή μεριδίου προκύπτει από τη διαίρεση του ενεργητικού ενός αμοιβαίου διά του συνολικού αριθμού μεριδίων που έχει διαθέσει.
17Τι είναι τιμή διάθεσης;
Η τιμή στην οποία ένα αμοιβαίο πωλεί τα μερίδιά του. Πόσο θα πληρώσει δηλαδή κάποιος για να αγοράσει ένα μερίδιο αμοιβαίου. Η τιμή διάθεσης είναι υψηλότερη ή ίση με την καθαρή τιμή και η διαφορά που προκύπτει είναι η προμήθεια που εισπράττει το αμοιβαίο κατά τη διάθεση των μεριδίων του. Η προμήθεια αυτή κυμαίνεται σε γενικές γραμμές από 0% ως 2% της τιμής του μεριδίου και ποικίλλει ανάλογα με την πολιτική του αμοιβαίου, το ποσό της τοποθέτησης και το είδος του αμοιβαίου. Για παράδειγμα, είναι μικρότερη στα διαχείρισης διαθεσίμων από τα σταθερού εισοδήματος και είναι υψηλότερη για ποσό 1 εκατ. δρχ. από ό,τι για 15 εκατ. δρχ. Πάντως οι τιμές διάθεσης που δημοσιεύονται στον Τύπο αναφέρονται στην υψηλότερη προμήθεια.
18Τι είναι τιμή εξαγοράς;
Είναι η τιμή στην οποία ένα αμοιβαίο εξαργυρώνει τα μερίδιά του. Αντιπροσωπεύει το ποσό που θα εισπράξει ο μεριδιούχος κατά τη ρευστοποίηση της επένδυσής του. Είναι χαμηλότερη ή ίση με την καθαρή τιμή του μεριδίου και η διαφορά που προκύπτει αφορά την προμήθεια εξαγοράς που εισπράττει το αμοιβαίο. Και εδώ η προμήθεια ποικίλλει ανάλογα με την πολιτική του αμοιβαίου και το είδος του.
19Τι μπορείτε να περιμένετε από τα α/κ;
Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορείτε να περιμένετε να πλουτίσετε σε σύντομο χρονικό διάστημα. Επειδή όμως η ευρύτατη διάδοση των α/κ έχει αποδώσει τον τίτλο του επενδυτή σε χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι, σημειωτέον, δεν έχουν άμεση σχέση με τους μηχανισμούς της κεφαλαιαγοράς αφού τις διαδικασίες τις αναλαμβάνουν οι ΑΕΔΑΚ, τα κυριότερα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διέπουν τη συμπεριφορά των μεριδιούχων είναι η υπομονή και η πειθαρχία. Κατ’ αρχήν είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε, όπως παραδέχονται οι άνθρωποι της αγοράς, ότι η επένδυση σε αμοιβαία κεφάλαια αποδίδει σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά και να αντιληφθείτε την αναλογία ανάμεσα στην απόδοση και στον κίνδυνο. Με πιο απλά λόγια, είναι δύσκολο να εξασφαλιστεί μεγάλη απόδοση αν δεν είστε διατεθειμένοι να αναλάβετε μεγαλύτερο κίνδυνο. Βέβαια, αναλαμβάνοντας ένα μέσο κίνδυνο είστε σε θέση να εξασφαλίσετε το κεφάλαιό σας και να έχετε και κάποιο κέρδος.
