Η ζημιά των περίπου 9 εκατ. ευρώ που προκάλεσε η πυρκαϊά στις εγκαταστάσεις της εταιρείας Κ. Καρδασιλάρης και Υιοί ΑΕ, της μεγαλύτερης ελληνικής εταιρείας επεξεργασίας και εμπορίας ξηρών καρπών, δημιούργησε σίγουρα σοβαρότατα προβλήματα στη λειτουργία της, αν και από αύριο, Δευτέρα, κατά τις δηλώσεις των εκπροσώπων της, θα αρχίσει εκ νέου τον εφοδιασμό των εμπορικών συνεργατών της με προϊόντα. Το κτίριο που καταστράφηκε στην περιοχή του Βοτανικού έχει μια μικρή δική του ιστορία, που σε καμία περίπτωση δεν είναι αμελητέα, αφού η δημιουργία του το 1980 σηματοδοτεί μια τομή στην εξέλιξη της εταιρείας των τελευταίων 25 χρόνων – που ωστόσο φέρει πίσω της τη φόρτιση μιας διαδρομής 141 χρόνων.
Η ιστορία της εταιρείας αρχίζει από τη Χίο, στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν η πρώτη επιχειρηματική γενιά των Καρδασιλάρηδων δημιουργεί τις εμπορικές βάσεις που στα επόμενα χρόνια σε άλλες περιοχές και με διαφορετικές μορφές θα αναπτυχθούν, για να φτάσουν σήμερα να δημιουργήσουν έναν όμιλο εταιρειών, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά ξηρών καρπών.
* Πρώτη εμφάνιση στη Χίο
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, στα μέσα του 19ου αιώνα «η Χίος ζει τη “χρυσή εποχή” του εμπορίου, τα προϊόντα του νησιού ταξιδεύουν στην Ανατολή και στη Δύση. Αυτή τη χρονιά (σ.σ.: 1862) βλέπουμε να αρχίζει τη λειτουργία της η εταιρεία Καρδασιλάρης. Σε αυτούς τους ρομαντικούς καιρούς η εταιρεία Καρδασιλάρης είναι μια από τις πιο σημαντικές εμπορικές δυνάμεις της Χίου. Εξάγει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και στην Ινδία. Η μαστίχα της Χίου γίνεται γνωστή σε όλον τον κόσμο».
Το 1862 λοιπόν οι αδελφοί Δημήτρης και Νίκος δημιουργούν στη Χίο – με βάση τα δεδομένα της εποχής – την εταιρεία Αδελφοί Καρδασιλάρη, οι οποίοι εμπορεύονται προϊόντα του νησιού, δηλαδή πορτοκάλια, αμύγδαλα και την περίφημη μαστίχα. Η δραστηριότητα των δύο αδελφών αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς και λίγα χρόνια αργότερα τα προϊόντα τους ταξιδεύουν σε Ανατολή και Δύση. Η Ρουμανία και η τότε Ρωσία είναι οι προνομιακές τους αγορές. Στο Ιάσιο και στην Αγία Πετρούπολη δημιουργούν δύο εμπορικά υποκαταστήματα, ελέγχοντας όλη την περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Η ανάπτυξη της εταιρείας αναγκάζει τους δύο αδελφούς εκτός από τη Χίο να αναζητήσουν εμπορεύματα και από άλλες περιοχές. Και «ανοίγουν δουλειές» στην Πελοπόννησο – έτσι και αλλιώς τα γεωγραφικά όρια της τότε Ελλάδας είναι εξαιρετικά περιορισμένα. Αγοράζουν από την Αργολίδα και τη Μεσσήνη πορτοκάλια, λεμόνια και σταφύλια και τα εξάγουν παντού, στον σύγχρονο τότε κόσμο, από το λιμάνι της Καλαμάτας.
Πολλά χρόνια αργότερα και αφού πολλά δεδομένα της περιοχής έχουν αλλάξει (Μικρασιατική Καταστροφή, ρωσική επανάσταση κτλ.), η εμπορική δραστηριότητα των αδελφών Καρδασιλάρη αλλάζει και αυτή. Το 1925 η επιχειρηματική συνέχεια στην οικογένεια εξασφαλίζεται από τους Κωνσταντίνο και Ματθαίο, τους γιους του Νίκου. Και η εταιρεία πλέον το 1935 αλλάζει και επωνυμία, ονομάζεται Ν. Καρδασιλάρη και Υιοί. Τον ίδιο χρόνο, όταν πλέον το κέντρο της ελληνικής εμπορικής δραστηριότητας για μια σειρά ιστορικούς και οικονομικούς λόγους έχει ήδη συγκεντρωθεί στον Πειραιά, η εταιρεία μεταφέρεται και αυτή εκεί, στην οδό Δραγατσανίου 44. Τα προϊόντα πλέον που εμπορεύεται έχουν περιοριστεί, είναι ξηροί καρποί, αμύγδαλο και σταφίδα.
Από την άνοιξη του 1941 ως και τον Οκτώβριο του 1944, όπως αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» ο εκ των βασικών μετόχων σήμερα κ. Ν. Καρδασιλάρης, στο διάστημα δηλαδή της Κατοχής η εταιρεία αναστέλλει τη δραστηριότητά της. Την ξαναρχίζει από τις αρχές του 1945 μέσα σε ένα περιβάλλον καταστροφής και τραγικής εξαθλίωσης που δημιούργησαν τα τέσσερα μαύρα χρόνια της Κατοχής. Τα προϊόντα που εμπορεύεται πλέον είναι αμύγδαλα από τη Χίο και εσπεριδοειδή. Σιγά σιγά οι δουλειές ανοίγουν και οι δεκαετίες του 1950 και του 1960 αποδεικνύονται χρυσοφόρες. προμηθεύεται σπαστήρες για αμύγδαλα και φουντούκια (απορροφά μάλιστα τη μισή ελληνική παραγωγή αμυγδάλου, η οποία τότε ήταν βεβαίως περιορισμένη). Η εταιρεία πραγματοποιεί εξαγωγές σε περίπου 50 χώρες.
Το 1968 οι τρεις γιοι του Κωνσταντίνου Καρδασιλάρη, οι Νίκος, Γιάννης και Γιώργος – που σήμερα είναι και οι βασικοί μέτοχοι – αναλαμβάνουν τα επιχειρηματικά ηνία της οικογενείας, δημιουργώντας την εταιρεία Κ. Καρδασιλάρης και Υιός ΟΕ και χωρίζουν τις δραστηριότητές τους με το άλλο «μισό» της οικογενείας. Ενοικιάζουν ένα μικρό ακίνητο, μόλις 75 τ.μ., στην οδό Πειραιώς 248 και το 1970 μεταφέρονται σε μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, 800 τ.μ., στην οδό Μαραθώνος 5 στον Πειραιά. Ενδεικτικό στοιχείο ότι οι επιχειρηματικές τους δραστηριότητες πολλαπλασιάζονται – σε μια αγορά μάλλον ισχνή και κατακερματισμένη από πολλές μικρές εμπορικές επιχειρήσεις – είναι το γεγονός ότι το 1977 η εταιρεία αποκτά στην οδό Ορφέως 52, στον Βοτανικό, ένα μεγάλο ακίνητο πέντε στρεμμάτων και το 1980 εγκαινιάζεται το εργοστάσιο 6.000 τ.μ. – αυτό που καταστράφηκε την περασμένη Δευτέρα. Το εργοστάσιο εξοπλίζεται με καινούργια μηχανήματα (αποκτά ένα μεγάλο συγκρότημα αποφλοίωσης αμυγδάλου) και η εταιρεία αλλάζει ξανά επωνυμία, ονομάζεται Κωνσταντίνος Καρδασιλάρης και Υιοί ΑΕ. Οι ετήσιες πωλήσεις της στα αμέσως επόμενα χρόνια πλησιάζουν τα 2 δισ. δρχ., ενώ το 30% προέρχεται από την εξαγωγικής της δραστηριότητα, κυρίως προς τις χώρες της ΕΟΚ, και το 70% από την εσωτερική αγορά. Εξάγει κυρίως επεξεργασμένη αμυγδαλόψιχα και φουντουκόψιχα, ενώ επεξεργάζεται ετησίως περισσότερους από 1.000 τόνους αμυγδάλου και φουντουκιού.
* Στο Χρηματιστήριο Αθηνών
Τον Οκτώβριο του 1996, που η μετοχή της εισάγεται προς διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αθηνών, οι πωλήσεις πλέον ανέρχονται σε 7 δισ. δρχ., ενώ το 1997 αποκτώντας ψηστικά συγκροτήματα και τυποποιητικές μηχανές προσπαθεί να ανοίξει για τα προϊόντα του την πολλά υποσχόμενη αγορά των σουπερμάρκετ. Και σε διάστημα μιας πενταετίας το πετυχαίνει, αφού στο τέλος του 2002, όπως αναφέρει ο κ. Ν. Καρδασιλάρης, κατόρθωσε να ελέγχει το 60% των πωλήσεων της αγοράς των σουπερμάρκετ σε ξηρούς καρπούς. Και οι ενοποιημένες πωλήσεις του ομίλου πλέον Καρδασιλάρη ανήλθαν πέρυσι σε 117 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου 40 δισ. δρχ. Δηλαδή σε διάστημα μόλις έξι χρόνων κατόρθωσαν τα τρία αδέλφια να υπερπενταπλασιάσουν τις πωλήσεις της εταιρείας.
Πρώτες ύλες προμηθεύονται από πολλές χώρες του κόσμου, μεταξύ αυτών είναι οι ΗΠΑ, η Ινδία, η Αργεντινή, η Ισπανία, η Ιταλία, η Κίνα, η Τουρκία και το Ιράν, ενώ επεξεργάζεται και εμπορεύεται συνολικά περί τους 16.000 τόνους ξηρών καρπών ετησίως. Αναφορικά με την εσωτερική αγορά, για να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό των τοπικών επιχειρήσεων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, προχώρησε σε ορισμένες επιχειρηματικές κινήσεις. Ετσι το 1997 αγόρασε την εταιρεία Ξηροφρούτ ΑΕ, στο Περιστέρι, που λειτουργεί ως εταιρεία διανομής σε μικρά σημεία πώλησης, το 57% της εταιρείας Nut Company που ανήκε στην οικογένεια Φαρμάκη και ασχολείται με την παραγωγή και επεξεργασία φιστικιών, το 35% της εταιρείας Καφέ Αρωμα ΑΕ, του κ. Α. Σδούκου στα Ιωάννινα, καλύπτοντας την αγορά της Δυτικής Ελλάδας, καθώς και το 51% της εταιρείας Σπυράκης ΑΕ, στην Κρήτη.
* Φθηνή πρώτη ύλη
Από το 1995 στην αναζήτηση φθηνής πρώτης ύλης στρέφεται στη Μολδαβία και το 1996 αγοράζει μια μικρή εργοστασιακή μονάδα καρυδόψιχας, ενώ για να καλύψει τις ανάγκες της σε φουντούκι η εταιρεία διεισδύει στην αγορά της Γεωργίας, αγοράζοντας ένα παλαιό εργοστάσιο. Στην Ουκρανία κάνει μεικτή εταιρεία για την παραγωγή καρυδόψιχας. Από την άλλη πλευρά, θέλοντας να επεκταθεί στη λιανική πώληση στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης εξαγοράζει τον Οκτώβριο του 2002 μια από τις μεγαλύτερες γαλλικές εταιρείες του κλάδου, Echalie, καθώς και το 51% της αγγλικής εταιρείας Kenkko Commodities, θέλοντας να αναδείξει το Λονδίνο σε διεθνές εμπορικό κέντρο των δραστηριοτήτων της. Αλλά και στην ελληνική αγορά σε λίγους μήνες θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του νέου εργοστασίου 20.000 τ.μ., στο Σχηματάρι, που θα έχει τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες και η επένδυση αναμένεται να διαμορφωθεί τελικά σε 12 εκατ. ευρώ.
Ετσι ύστερα από 141 χρόνια ο όμιλος, πλέον, Καρδασιλάρη έχει κατορθώσει όχι μόνο να κυριαρχήσει στην ελληνική αγορά, αλλά να προσλάβει και πολυεθνικές διαστάσεις, ακολουθώντας τη σύγχρονη τάση της παγκοσμιοποίησης στον τομέα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Τι θα γίνει μετά την πυρκαϊά; Οι Καρδασιλάρηδες πάντως αισιοδοξούν.
