Αυτοκίνητο Ιδιωτικής Χρήσης: απολύτως απαραίτητο για τον Αθηναίο που έχει επιλέξει να μη στριμώχνεται σε τρένα, τρόλεϊ και λεωφορεία, να μην ταλαιπωρείται σε βροχή ή καύσωνα αλλά και να απολαμβάνει μετά μουσικής τα μικρά «ταξίδια» του μέσα στην πόλη. Κρύβει μονίμως έναν εφιάλτη: το παρκάρισμα! Μια ματιά σε πεζοδρόμια, πεζόδρομους και χώρους με απαγορευτικές πινακίδες αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι η φαντασία και η… τόλμη των κατοίκων αυτής της πρωτεύουσας δεν έχει όρια.
Ο κ. Ι. Γκόλιας, αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών στο ΕΜΠ, αναφέρει ότι «τις ώρες αιχμής, από τις 7.30 ως τις 10.30 το πρωί, κινούνται κατά μέσο όρο 70.000-80.000 αυτοκίνητα την ώρα στο κέντρο της Αθήνας. Μπορούμε να υπολογίσουμε χονδρικά ότι σε κάθε λωρίδα εισερχόμενου μεγάλου άξονα, όπως είναι για παράδειγμα η Μεσογείων, η Πατησίων, η Συγγρού, κινούνται περίπου 800-1.000 οχήματα την ώρα». Μελέτη που έγινε πριν από πέντε χρόνια έδειξε ότι λείπουν 15.000 θέσεις στάθμευσης από το τετράγωνο Σταδίου – Βασ. Σοφίας – Αλεξάνδρας – Πατησίων. «Η ουσία όμως δεν είναι αν λείπουν αλλά αν πρέπει να δημιουργηθούν» λέει ο κ. Γκόλιας. «Γιατί έστω ότι λύνεται το πρόβλημα της στάθμευσης τι γίνεται με το πρόβλημα της κυκλοφορίας; Αυτό που λείπει τελικά είναι μια ενιαία στρατηγική».
Από την άλλη πλευρά ο κ. Κ. Καψάλης, νομικός σύμβουλος επί σειρά ετών της Ενωσης Επιχειρηματιών Σταθμών Αυτοκινήτων Αττικής, υποστηρίζει ότι η αναρχία που επικρατεί ως προς τη στάθμευση είναι συνήθεια πλέον για τον Αθηναίο και δεν λύνεται μόνο με την κατασκευή γκαράζ, αφού και τα ήδη υπάρχοντα παρουσιάζουν πληρότητα 60% (!) παρά το γεγονός ότι τα στέγαστρα είναι σχετικά σταθερά τα τελευταία χρόνια.
* 500 κλήσεις την ημέρα
Καθ’ έξιν παραβάτες λοιπόν οι Αθηναίοι, γεγονός που αποδεικνύεται και από τις κλήσεις που κόβουν καθημερινά Δημοτική Αστυνομία και Τροχαία περίπου 500 σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Δημοτικών Προσόδων του Δήμου Αθηναίων. Υποστηρίζεται μάλιστα ότι ο αριθμός αυτός δεν ήταν μικρότερος κατά το διάστημα εφαρμογής του μέτρου της ελεγχόμενης στάθμευσης, μέτρου που υποσχόταν να κάνει το πρόβλημα λιγότερο αισθητό. Η ανάθεση όμως του έργου από τον Δήμο Αθηναίων σε ιδιωτική εταιρεία κρίθηκε αντισυνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας τον Φεβρουάριο του 1998 με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν πλέον αυτές οι 5.000 θέσεις στάθμευσης. Σήμερα, μετά τη σύσταση Δημοτικής αυτή τη φορά Επιχείρησης Χώρων Στάθμευσης προγραμματίζεται η άμεση επαναφορά του μέτρου στον Δήμο Αθηναίων με πιλοτικό πρόγραμμα, όταν ολοκληρωθούν οι περιβαλλοντικές μελέτες που ζήτησε το ΣτΕ από τη δημοτική αρχή.
Το κράτος και συγκεκριμένα το ΥΠΕΧΩΔΕ, με βάση δημοσίευμα του «Βήματος» στις 4/9/99, έχει καταρτίσει πρόγραμμα κατασκευής συνολικά 12 γκαράζ, χωρητικότητας 6.000 θέσεων. Αμεσα μάλιστα σχεδιάζεται η κατασκευή τριών υπόγειων χώρων στάθμευσης στις πλατείες Κολωνακίου, Κάνιγγος και Αιγύπτου, χωρητικότητας 450, 500 και 400 θέσεων αντίστοιχα. Αυτές οι 1.350 θέσεις θα δημιουργηθούν με τη μέθοδο της αυτοχρηματοδότησης, πράγμα που σημαίνει ότι η ανάδοχος κοινοπραξία (Αβαξ ΑΕ, Ακτωρ ΑΤΕ, Βιοτέρ ΑΕ και ΤΕΚ ΑΕ) θα μελετήσει, θα κατασκευάσει αλλά και θα εκμεταλλευθεί τους χώρους στάθμευσης για τα επόμενα 30 χρόνια.
Πάντως το εντυπωσιακότερο στοιχείο όλων προέρχεται από τον Οργανισμό Αθήνας, ο οποίος γνωμοδοτεί για τη χωροθέτηση και την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων των σχεδίων κάθε ενδιαφερομένου. Με βάση τα λεγόμενα της προϊσταμένης κυρίας Α. Συκιανάκη, από τις 150 γνωμοδοτήσεις που έχουν υπογραφεί ως σήμερα από τον οργανισμό οι 50 αφορούν τον Δήμο Αθηναίων, στοιχείο που είναι ενδεικτικό για τις προθέσεις τουλάχιστον του δήμου!
Σύμφωνα με την αρμόδια αντιδήμαρχο για τη δημοτική περιουσία στον Δήμο Αθηναίων κυρία Ε. Βελέντζα, προβλέπεται η κατασκευή νέων γκαράζ σε έξι χώρους που έχουν ήδη αγορασθεί: επί των οδών Δεληγιάννη και Ψηλορείτη (κινηματογράφος «Αλκαζάρ»), Λένορμαν, Κύπρου και Πατησίων, Αγκύλης στον Νέο Κόσμο, στην πλατεία Αγ. Θωμά στο Γουδί και στο εργοστάσιο Μηναΐδη-Φωτιάδη στα Πατήσια. Στελέχη της αντιπολίτευσης επισημαίνουν ότι αν και η δημοτική αρχή έχει κάνει σχετικές εξαγγελίες πολλές φορές ως σήμερα (1995, 1996, 1997, αλλά και κατά την προεκλογική περίοδο) για την κατασκευή επτά συνολικά χώρων στάθμευσης, έναν σε κάθε διαμέρισμα του δήμου, αρκείται στην τοποθέτηση πινακίδων με την ένδειξη «Δήμος Αθηναίων» σε διάφορες γειτονιές (όπως φαίνεται και στη φωτογραφία), χωρίς να προχωρεί στην κατασκευή τους.
Πάντως ο δήμος διαθέτει τρεις χώρους στάθμευσης που λειτουργούν. Εκμισθώνει έναν στη Βαρβάκειο Αγορά (350 θέσεων) και έχει υπό τον έλεγχό του άλλους δύο, στην πλατεία Κοτζιά (700 θέσεων) και στην πλατεία Κλαυθμώνος (680 θέσεων) αντίστοιχα, που κατασκευάστηκαν με τη μέθοδο της αυτοχρηματοδότησης.
Ο κ. Π. Πιας, μισθωτής του χώρου στάθμευσης που βρίσκεται στη Βαρβάκειο Αγορά και ανήκει στον Δήμο Αθηναίων, υποστηρίζει ότι ο χώρος αυτός είναι πολύτιμος κυρίως για την εξυπηρέτηση της αγοράς. «Υπάρχουν εκπρόσωποι του δήμου που έχουν καλές προθέσεις» λέει «παρ’ όλα αυτά η δημοτική αρχή δεν μεριμνά για την εύκολη πρόσβαση των δημοτών στον σταθμό. Η είσοδος από Σωκράτους και η έξοδος από Ευριπίδου είναι ιδιαίτερα προβληματικές αφού δεν υπάρχει σηματοδότηση, κυριαρχεί αναρχία στη στάθμευση ιδιαίτερα των φορτηγών και τα βράδια λόγω της έλλειψης φωτισμού και της κακής φήμης της συνοικίας περνούν όλο και λιγότεροι από ‘κεί». Για τους λόγους αυτούς άλλωστε, όπως τονίζει ο κ. Πιας, κατά το αρχικό διάστημα λειτουργίας του χώρου σημειώθηκε και μεγάλη οικονομική ζημία.
* Το κόστος
Ζημία επικαλείται και ο κ. Χ. Μιζίκας, πρόεδρος της Ενωσης Επιχειρηματιών Σταθμών Αυτοκινήτων Αττικής, ο οποίος επισημαίνει τη χρόνια αντιδικία (έχουν γίνει 80 προσφυγές συνολικά) με τους Δήμους Αθηναίων και Πειραιώς για τα δημοτικά τέλη, μέρος των οποίων επιβαρύνεται και ο πελάτης. Ο κ. Μιζίκας αναφέρει ότι υπάρχουν περίπου 200 (κλειστοί) χώροι στάθμευσης σε Αθήνα και Πειραιά που καλύπτουν ωστόσο μόνο το 5% των συνολικών αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στους δρόμους της πρωτεύουσας! «Το κράτος έχει να εισπράξει, αν φροντίσει για την κατασκευή γκαράζ, κυρίως από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας. Για να καταλάβετε, ο φόρος αυτός ανέρχεται σε 150 εκατομμύρια το δίμηνο, για το σύνολο των κλειστών γκαράζ. Το κράτος πρέπει όμως εκτός από την πριμοδότηση να χορηγήσει και δάνεια. Ετοιμόρροπα σπίτια αλλά και πολλά οικόπεδα στην περιοχή των Εξαρχείων, στη Χαρ. Τρικούπη, στην Ιπποκράτους μπορούν επίσης να διατεθούν για τη δημιουργία νέων χώρων στάθμευσης». Το κόστος για τον πελάτη ανά ώρα ή δίωρο (π.χ. 1.000 δρχ. οι δύο ώρες), ημέρα ή μήνα (από 20.000 ως 35.000 δρχ.) προκύπτει από το λειτουργικό κόστος κάθε σταθμού, σύμφωνα με τον κ. Μιζίκα. «Πάντως οι σταθμοί δεν παρανομούν, πειθαρχούν στους κανόνες της ένωσης και οι τιμές τους είναι μέσα στα πλαίσια της λογικής αλλά και της “αντοχής” της τσέπης του αυτοκινητιστή» συμπληρώνει.
