Το όνομα Ωνάση δεν αρκεί για τον έλεγχο της περιουσίας που άφησε ο έλληνας μεγιστάνας. H Χριστίνα Ωνάση, μετά τον θάνατο του πατέρα της, χρειάστηκε να παλέψει τόσο για το μερίδιό της στην κληρονομιά όσο και για τη θέση της στο επιχειρηματικό οικοδόμημα της μετά τον Ωνάση εποχής. Τώρα ήρθε η σειρά της κόρης της Αθηνάς Ρουσέλ να διεκδικήσει όσα πιστεύει ότι δικαιούται. Την προεδρία, δηλαδή, του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης», το οποίο διαχειρίζεται μια περιουσία αξίας άνω του 1 δισ. δολαρίων, πενταπλάσια από αυτή που του κληροδότησε το 1975 ο Αριστοτέλης Ωνάσης. Μόνο που ακόμη και αν κερδίσει την υπόθεση, η νίκη της ενδέχεται να αποδειχθεί πύρρειος. Στο Αρθρο 6 του αρχικού καταστατικού του ιδρύματος -προτού αλλάξει το 2003 με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου -υπάρχει μια αντιφατικότητα στη διατύπωση, η οποία αποτελεί και τη νομική βάση της αίτησης ακύρωσης που κατέθεσε η Αθηνά Ρουσέλ. Σύμφωνα με αυτό, πρόεδρος του Ιδρύματος θα είναι απόγονος του Αριστοτέλη Ωνάση -εφόσον υπάρχει. Αυτός θα είναι εκλέξιμος (eligible) υπό τρεις προϋποθέσεις: Να είναι 21 ετών. Να έχει την ικανότητα να υπηρετήσει το Ιδρυμα. Να έχει τη βούληση να το πράξει. Επίσης θα είναι πάντα μέλος του ΔΣ. Πιο κάτω όμως αναφέρει ότι ο επόμενος απόγονος μετά τη Χριστίνα θα γίνει πρόεδρος χωρίς να απαιτηθεί εκλογή αμέσως μόλις εκπληρώσει τις προϋποθέσεις που τον καθιστούν εκλέξιμο. Το καταστατικό του Ιδρύματος προβλέπει ότι το ΔΣ είναι αρμόδιο να ερμηνεύει τυχόν ασάφειες των άρθρων του, έτσι το ΔΣ με νεότερη απόφασή του πριν από 3 χρόνια διατύπωσε εκ νέου το Αρθρο 6 στο οποίο πλέον ορίζεται ότι σε κάθε περίπτωση η εκλογή προέδρου γίνεται από την πλειοψηφία των μελών του ΔΣ. Ενα ΔΣ που η Αθηνά ακόμη και αν αναλάβει την προεδρία του Ιδρύματος πολύ δύσκολα θα μπορέσει να ελέγξει.
Το Ιδρυμα Ωνάση έχει αποφασίσει να αντιμετωπίσει την Αθηνά στα δικαστήρια, καθώς θεωρεί ότι δεν αλλοίωσε το καταστατικό, απλώς το εναρμόνισε με τη διαθήκη του Ωνάση, η οποία στο Αρθρο 10 αναφέρει ότι σε περίπτωση κωλύματος, παραιτήσεως, ανικανότητας ή θανάτου μέλους του ΔΣ «τον αντικαταστάτη ορίζουν οι λοιποί διά πλειοψηφίας». Σε αυτό στηρίζει το Ιδρυμα το επιχείρημά του ότι ο Ωνάσης δεν επιθυμούσε κληρονομική διαδοχή στο Ιδρυμα. Τα μέλη του δηλώνουν ότι δεν έχουν στόχο να αποκλείσουν την Αθηνά, αναμένουν όμως να δείξει ενδιαφέρον για τους σκοπούς του Ιδρύματος και να αποκτήσει κάποια τυπικά προσόντα. H απόφαση για την αλλαγή του καταστατικού 15 χρόνια μετά τον θάνατο της Χριστίνας και δύο προτού η Αθηνά συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας της προκαλεί ενδεχομένως ερωτήματα. Το ίδιο, βέβαια, θα συνέβαινε αν η αλλαγή γινόταν όσο διαρκούσαν οι νομικές μάχες με τον Τιερί Ρουσέλ.
H διαφορά της Αθηνάς με τη μητέρα της είναι ότι η Χριστίνα και ορισμένα από τα μέλη του Ιδρύματος, έμπιστοι συνεργάτες του πατέρα της που τον βοήθησαν να γίνει πολυεκατομμυριούχος, συνδέονταν με ισχυρούς προσωπικούς δεσμούς. Επιπλέον είχαν τον ίδιο στόχο: να διατηρήσουν κραταιά την αυτοκρατορία. Σήμερα στη θέση της ισχυρής τριανδρίας του Ιδρύματος έχουν εκλεγεί οι γιοι τους (κκ. Αντ. Παπαδημητρίου, I. Ιωαννίδης και Γ. Ζαμπέλας) με διαδικασίες που δρομολόγησε η ίδια η Χριστίνα η οποία φοβόταν ότι η αυτοκρατορία θα καταρρεύσει αν σπάσει η αλυσίδα της πίστης στο όνομα Ωνάση. Οι διάδοχοι αυτοί, με πλούσιο βιογραφικό και με διοικητική πείρα, ελάχιστη σχέση έχουν με τη «χρυσή» κληρονόμο της δυναστείας, η οποία προσέφυγε σε δικαστήριο του Παρισιού για να απαλείψει το επώνυμο Ωνάση από το όνομά της, δήλωσε ότι μισεί κάθε τι το ελληνικό και είναι αμφίβολο αν έχει τελειώσει το Λύκειο. Μαθαίνουν νέα της από τον διεθνή Τύπο και, σπανιότερα, από τους δικηγόρους της. H Αθηνά έχει εγκατασταθεί με τον μέλλοντα σύζυγό της Αλβαρο («Ντόντα») Αλφόνσο ντε Μιράντα Νέτο στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας και ο Τύπος της χώρας έχει αποκτήσει εμμονή με το ζεύγος. Καθημερινά δημοσιεύονται πληροφορίες για τον γάμο τους τον Δεκέμβριο, τη δικαστική διαμάχη του Αλβαρο με την πρώην σύζυγό του για την κόρη τους, την αγελάδα «Ελπίδα» αξίας 220.000 δολαρίων που του δώρισε η Αθηνά, τα άλογά τους, επενδυτικές συμβουλές για ευκαιρίες στη Βραζιλία, αναλύσεις για τις ενδυματολογικές της επιλογές, τι περιέχει το… σάντουιτς που τρώει στις ιπποδρομίες και αποκαλύψεις για πιθανή επέμβαση λιποαναρρόφησης.
H ζωή τους μοιάζει με βραζιλιάνικη σαπουνόπερα και η επικείμενη δικαστική διαμάχη της Αθηνάς Ρουσέλ με το Ιδρυμα «Αλέξανδρος Ωνάσης» προσθέτει ένα ακόμη «ζουμερό» επεισόδιο. Δημοσιεύματα περιγράφουν μια περιουσία αξίας από 1 – 1,9 δισ. δολάρια, το περιεχόμενό τους όμως ανήκει στη σφαίρα της μυθολογίας. H αλήθεια φυσικά είναι πολύ πιο πεζή, οι πιο σοβαροί αναλυτές εκτιμούν ότι η περιουσία της δεν υπερβαίνει τα 400 – 500 εκατ. δολάρια και αποτελείται κυρίως από χρήματα και ακίνητα. Ο πόλεμος για την περιουσία του Ιδρύματος μπορεί να ξεκίνησε εφέτος τον Σεπτέμβριο, με την αγωγή της Αθηνάς σε δικαστήριο του Λίχτενσταϊν, όπου βρίσκεται η έδρα του Ιδρύματος, φέρει όμως τη σφραγίδα του Αριστοτέλη Ωνάση. Γι’ αυτό και η ιστορία γίνεται πιο κατανοητή ξεκινώντας από το 1975, έτος θανάτου του ιδρυτή της δυναστείας.
Οταν ανοίχθηκε η ιδιόγραφη διαθήκη του διαπιστώθηκε ότι ο Ωνάσης μοίρασε τα υπάρχοντά του με τρόπο κλασικά… ωνασικό. Μεταβίβασε ολόκληρη την περιουσία του σε δύο Ανώνυμες Παναμαϊκές Εταιρείες και διένειμε τις μετοχές τους μεταξύ των συγκληρονόμων του, δηλαδή του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης» και της θυγατέρας του Χριστίνας, με τέτοιον τρόπο ώστε ο έλεγχος και η διαχείριση ολόκληρης της περιουσίας να ασκείται από το Ιδρυμα. Ο Ωνάσης δηλαδή απέκλεισε την κόρη του από τη διαχείριση της περιουσίας του.
Επιθυμούσε το Ιδρυμα που θα συστηνόταν στη μνήμη του γιου του Αλέξανδρου και στο οποίο περιήλθε το μερίδιο της περιουσίας που θα του αναλογούσε να αποτελέσει μια δραστήρια επιχείρηση και όχι να λειτουργεί, όπως συνηθίζεται, βάσει ενός προκαθορισμένου ποσού. Οσοι τον ρωτούσαν για την υστεροφημία του, τους απαντούσε: «Εγώ είμαι οι επιχειρήσεις. Αν συνεχίσουν να υπάρχουν, ο κόσμος θα με θυμάται, χωρίς αυτές το Ιδρυμα θα πεθάνει». H λύση που επέλεξε δεν ήταν ίσως η πιο δίκαιη για τη Χριστίνα, αλλά ο Ωνάσης παρά τις αντίθετες συμβουλές επέμεινε μέχρι τέλους σε αυτή.
Πέρασαν περίπου δύο χρόνια ώσπου να τακτοποιηθούν οι εκκρεμότητες που άφησε πίσω του ο έλληνας κροίσος. Τότε η Χριστίνα απαίτησε, επικαλούμενη τον νόμο περί νόμιμης μοίρας, να γίνει ξεκάθαρη μοιρασιά του δικού της μεριδίου και αυτού του Ιδρύματος. Ηταν μια κρίσιμη στιγμή για τις επιχειρήσεις αλλά και για την ίδια τη Χριστίνα που έπρεπε να αποδείξει πόσες ικανότητες είχε κληρονομήσει από τον πατέρα της. Τελικώς η περιουσία, αξίας 500 εκατ. δολαρίων, χωρίστηκε με κλήρωση ενώπιον ελβετού συμβολαιογράφου σε δύο ίσα, ανεξάρτητα, μέρη. Γι’ αυτό και το Ιδρυμα υποστηρίζει ότι η Αθηνά κληρονόμησε μόνο τη μητέρα της, όχι και τη δική του περιουσία.
Οι σχέσεις της Χριστίνας με τους στενούς συνεργάτες του πατέρα της, οι οποίοι διοικούσαν το Ιδρυμα σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του Ωνάση, δοκιμάστηκαν πολλές φορές. Γεγονός είναι όμως ότι σε αυτούς κατέφευγε όταν δυσκόλευαν τα πράγματα. Μετά τον διαχωρισμό της περιουσίας η Χριστίνα ανέθεσε στους κκ. Στ. Παπαδημητρίου, Π. Ιωαννίδη, Απ. Ζαμπέλα, οι οποίοι παράλληλα μετείχαν ως ισόβια μέλη και στο ΔΣ του Ιδρύματος, να διαχειριστούν την περιουσία που κληρονόμησε τόσο από τον πατέρα όσο και από τη μητέρα της. Προκειμένου να αρθεί και το τελευταίο εμπόδιο για τη δημιουργία του Ιδρύματος, τα μέλη του ΔΣ απεδέχθησαν την προεδρία της Χριστίνας, η οποία επέμεινε να ενταχθεί στο καταστατικό το περίφημο Αρθρο 6, το οποίο αποτελεί τη θρυαλλίδα της σημερινής δικαστικής διαμάχης.
ΕΝΟΧΕΣ Απέχθεια για καθετί ελληνικό
Παρά τις προσπάθειές της η Χριστίνα δεν κατάφερε να φτιάξει ένα ευτυχισμένο σπιτικό για τη μοναχοκόρη της Αθηνά. Ο γάμος της με τον Τιερί Ρουσέλ παρέπαιε και αυτή έχανε σταδιακά την αγάπη και την εμπιστοσύνη της σε αυτόν. Προκειμένου να προστατεύσει την περιουσία της ίδρυσε ένα ανέκκλητο εμπίστευμα (Trust) για τη διαχείριση του οποίου προσέτρεξε ξανά στην «τρόικα» του Ιδρύματος. Επιπλέον, με τη διαθήκη της ανέθεσε τη διαχείριση της περιουσίας της Αθηνάς σε πενταμελή επιτροπή. Αυτή ήταν η αιτία της πρώτης από τις πολλές δικαστικές διαμάχες μεταξύ του T. Ρουσέλ και των υπολοίπων διαχειριστών. H αντιδικία διήρκεσε συνολικά 7 χρόνια και έληξε με την ενηλικίωση της Αθηνάς. Στο μεταξύ η Αθηνά μεγάλωνε αισθανόμενη ένοχη για τα προβλήματα της οικογένειάς της και κατέληξε να αισθάνεται απέχθεια για καθετί ελληνικό, όπως δήλωσε στην Ελβετική Αρχή Ανηλίκων το 1999, η οποία ανέθεσε τη διαχείριση της περιουσίας της στην KPMG Λουκέρνης, ένα από τα μεγαλύτερα γραφεία ορκωτών λογιστών. Οταν η Αθηνά έγινε 18 ετών τη μεταβίβασε σε ένα τραστ υπέρ του πατέρα της, αργότερα όμως ζήτησε δικαστικώς τα λεφτά της πίσω και ο Ρουσέλ υποχώρησε αντί 87 εκατ. δολαρίων. Την εκπροσωπούσε το δικηγορικό γραφείο Baker & McKenzie, από τα μεγαλύτερα διεθνώς με συνεργάτες σε 38 χώρες, το ίδιο που έχει αναλάβει και την τωρινή αγωγή της.
