«Κοσμογονική» χαρακτηρίζει την αλλαγή προσέγγισης των ΗΠΑ έναντι της Ευρώπης ο Στίβεν Γουόλτ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Kennedy School of Government του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Μιλώντας στο «Βήμα», εκφράζει την άποψη ότι ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ δεν είναι απλώς εχθρικός προς την Ευρώπη αλλά προσβλέπει και στη διάλυσή της.
Στο παρελθόν υπήρξαν κρίσεις στις σχέσεις ΗΠΑ – Ευρώπης – στο Σουέζ το 1956, στον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου το 1999, στον πόλεμο του Ιράκ το 2003. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι ΗΠΑ έδρασαν μονομερώς. Γιατί η τωρινή κρίση είναι διαφορετική;
«Διότι όλοι οι προηγούμενοι πρόεδροι των ΗΠΑ πίστευαν ακράδαντα στη στενή συμμαχική σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ακόμη και όταν διαφωνούσαν σε ορισμένα ζητήματα. Ο Τραμπ βλέπει την Ευρώπη ως εχθρό και θέλει να την αποδυναμώσει ή και να την καταστρέψει. Επιδιώκει να κλείνει συμφωνίες “one to one”, με κάθε ευρωπαϊκή χώρα χωριστά, γιατί θεωρεί ότι με αυτόν τον τρόπο οι ΗΠΑ έχουν μεγαλύτερο περιθώριο να ασκήσουν πιέσεις. Επιδιώκει να συνδιαλέγεται με ευρωπαίους ηγέτες που συμμερίζονται τις αυταρχικές, ανελεύθερες απόψεις που εκφράζει και ο ίδιος. Πρόκειται για μια κοσμογονική αλλαγή ως προς την προσέγγιση των ΗΠΑ έναντι της Ευρώπης».
Μετά την ομιλία του αμερικανού αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς στο Μόναχο και τη συνάντηση Ζελένσκι – Τραμπ στον Λευκό Οίκο, οι Ευρωπαίοι φρίττουν στην ιδέα ότι η Ευρώπη δεν αποτελεί πλέον σύμμαχο των ΗΠΑ. Εχουν δίκιο;
«Πολύ φοβούμαι πως ναι. Η κυβέρνηση Τραμπ είναι σαφέστατα εχθρική προς την ΕΕ και βαθιά επιφυλακτική έναντι του ΝΑΤΟ. Αυτό που επιδιώκει είναι να ενισχύσει τις ανελεύθερες δυνάμεις στο εσωτερικό της ΕΕ. Οι ΗΠΑ δεν θέλουν απλώς να αναλάβει η Ευρώπη την ευθύνη για την ασφάλειά της, θέλουν η Ευρώπη να εξελιχθεί σε ένα είδος κινήματος MAGA (Make America Great Again) όπως αυτό που υπάρχει στις ΗΠΑ».
Ο Τραμπ έχει αλλάξει πλευρά και προσεγγίζει τη Ρωσία του Πούτιν. Υπάρχει περιθώριο βελτίωσης των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ;
«Υπάρχει, αλλά όχι με τον συγκεκριμένο πρόεδρο. Ο Τραμπ προτιμά έναν κόσμο όπου οι μεγάλες δυνάμεις κυβερνώνται από αυταρχικούς ηγέτες που μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν και να συνάπτουν μεταξύ τους συμφωνίες εις βάρος των πιο αδύναμων χωρών αλλά και εις βάρος των ίδιων των πολιτών τους. Τέτοιου είδους ηγέτη θέλει να αποτελεί ο Τραμπ για τις ΗΠΑ και με τέτοιου είδους ξένους ηγέτες αισθάνεται άνετα».
Υπό αυτές τις συνθήκες, τι θα μπορούσε να πράξει η ΕΕ; Εχει διατυπωθεί η άποψη ότι η ΕΕ πρέπει να πείσει την κυβέρνηση Τραμπ ότι αξίζει πράγματι να συμμαχήσει με την Ευρώπη. Τι πιστεύετε;
«Η ΕΕ δέχεται πιέσεις από δύο πλευρές, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Η μεγαλύτερη ελπίδα και δύναμη της ΕΕ είναι να ενισχύσει την ενότητά της και να αναζητήσει και άλλους δρώντες που απειλούνται από τις ΗΠΑ, όπως απειλείται και η ίδια. Θλίβομαι που το λέω αυτό, καθώς γνωρίζω ότι οι στενές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ υπήρξαν ιδιαιτέρως επωφελείς και για τις δύο πλευρές, επί πολλές δεκαετίες».
Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η ΕΕ πρέπει να απαντήσει στον αμερικανό πρόεδρο, που απειλεί διαρκώς με την επιβολή δασμών, με τον ίδιο τρόπο, επιβάλλοντας δασμούς. Ωστόσο οι δασμοί θα έχουν ως συνέπεια την αύξηση του κόστους των προϊόντων σε μια περίοδο που οι τιμές είναι ήδη υψηλές. Ποια είναι η άποψή σας;
«Το επιχείρημα που αναφέρετε είναι σωστό, όμως καθίσταται σαφές ότι το να κάνει κανείς παραχωρήσεις στον Τραμπ δεν οδηγεί πουθενά. Θυμηθείτε: ο σκοπός του Τραμπ είναι να αποδυναμώσει την Ευρώπη, όχι απλώς να πετύχει καλύτερες εμπορικές σχέσεις για τις ΗΠΑ. Ο μόνος τρόπος για να αναγκάσει κανείς τον Τραμπ να υποχωρήσει είναι να καταστήσει τις πολιτικές του δαπανηρές για τους Αμερικανούς, ώστε να ψηφίσουν άλλους, διαφορετικούς πολιτικούς οι οποίοι θα υιοθετούν λογικές προσεγγίσεις».
