Απρόβλεπτες διαστάσεις λαμβάνει η κυβερνητική κρίση στη Γαλλία, η οποία παρατείνεται μετά την απόφαση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να αναθέσει, τη νύχτα της Παρασκευής, την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης εκ νέου στον Σεμπαστιέν Λεκορνί, ο οποίος παραιτήθηκε την περασμένη Δευτέρα, έχοντας υπάρξει επικεφαλής μιας κυβέρνησης μόλις 14 ωρών – της πλέον βραχύβιας στην ιστορία της χώρας.
Ουδείς στη Γαλλία θεωρεί ότι έχει μέλλον η νέα κυβέρνηση Λεκορνί, η οποία θα πρέπει να έχει σχηματιστεί μέχρι αύριο και να παρουσιάσει το σχέδιο προϋπολογισμού του 2026 στη Βουλή, επί του οποίου θα πρέπει να αρχίσει η συζήτηση το αργότερο ως την Τετάρτη 15 Οκτωβρίου.
Επιμένει στην ίδια τακτική
Μέσα σε έναν χρόνο κατέρρευσαν τέσσερις γαλλικές κυβερνήσεις με πρωθυπουργούς του κεντρώου «κοινού πυρήνα», ο οποίος αποτελείται από το κόμμα Αναγέννηση του Μακρόν και άλλα δύο μικρότερα κεντρώα κόμματα που τον στηρίζουν. Παρά ταύτα, ο Μακρόν θεώρησε ότι έχει το περιθώριο να ακολουθήσει εμμονικά την ίδια τακτική, να διορίσει έναν δικό του, έμπιστο πρωθυπουργό, στον οποίο έδωσε αυτή τη φορά, όπως είπε, «λευκή επιταγή». Ο Μακρόν προσβλέπει ξανά στον σχηματισμό μιας κυβέρνησης την οποία θα στηρίζει ο «κοινός πυρήνας» των 164 κεντρώων βουλευτών και των 47 βουλευτών της Δεξιάς, οι οποίοι αριθμούν συνολικά 211, επί συνόλου 577, στη Εθνοσυνέλευση.
Πρόκειται για κυβέρνηση μειοψηφίας, η οποία θα έχει απλώς 26 βουλευτές περισσότερους από αυτούς που θα είχε μια επίσης κυβέρνηση μειοψηφίας μεταξύ Κέντρου και Αριστεράς (των Σοσιαλιστών, των Οικολόγων και των Κομμουνιστών, χωρίς τη συμμετοχή της ακροαριστερής Ανυπότακτης Γαλλίας), η οποία θα αριθμούσε 185 βουλευτές.
Η Γαλλία ωστόσο δεν μπορεί και δεν θέλει να παραμένει όμηρος των προτιμήσεων του προέδρου της. Και αυτό φάνηκε από τις πολιτικές αντιδράσεις αμέσως μετά την ανακοίνωση περί διορισμού εκ νέου του Σεμπαστιέν Λεκορνί στην πρωθυπουργία, μετά τις μαραθώνιες συνομιλίες του Μακρόν με τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων την Παρασκευή, στις οποίες συμμετείχαν όλα τα κόμματα πλην της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης της Μαρίν Λεπέν και της ακροαριστερής Ανυπότακτης Γαλλίας του Ζαν-Λικ Μελανσόν, των δύο κομμάτων που εξαρχής δήλωσαν ότι θα καταψηφίσουν οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση, καθώς επιμένουν στη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών.
Πυρά ομαδόν από τα κόμματα
Πριν από τις συνομιλίες της Παρασκευής ο Μακρόν άφηνε τεχνηέντως να εννοηθεί ότι ετοιμάζεται να προχωρήσει σε συμβιβασμό προκειμένου να συγκροτηθεί κυβέρνηση. Και, λογικά, ο συμβιβασμός θα έπρεπε να περάσει από τον διορισμό στην πρωθυπουργία ενός πολιτικού προερχομένου από την Αριστερά, η οποία είχε έλθει πρώτη στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του 2024, τις οποίες είχε προκηρύξει ξαφνικά ο Μακρόν μετά την ήττα του κόμματός του στις ευρωεκλογές του Ιουνίου.
Αμα τη ανακοινώσει όμως του ονόματος του Λεκορνί, άρχισαν να πέφτουν πυρά ομαδόν: το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Ολιβιέ Φορ τόνισε ότι εάν δεν υπάρξει αναστολή και όχι αναβολή, όπως επιδιώκει ο Μακρόν, της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού, καθώς και μέτρα για την αγοραστική δύναμη των πολιτών, δύο πολιτικές θέσεις που αποτελούν κόκκινη γραμμή για το κόμμα, θα καταθέσει άμεσα πρόταση μομφής.
Οι Οικολόγοι, διά της αρχηγού τους Μαρίν Τοντελιέ, τόνισαν ότι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφάσισε να μην παραδώσει την εξουσία και να συνεχίσει σε μια πορεία που όλοι γνωρίζουν πως οδηγεί στην αποτυχία, προσθέτοντας ότι δεν βλέπουν «κανένα επιχείρημα για να μην καταθέσουν πρόταση μομφής». Ομοίως, οι Κομμουνιστές επέκριναν την αδιαλλαξία του προέδρου, ζητώντας επιστροφή στις κάλπες. Ο ηγέτης τους Φαμπιέν Ρουσέλ ήταν κάθετος λέγοντας ότι «το να κοροϊδεύεις τον κόσμο είναι ένα πράγμα· να το κάνεις τόσο μεθοδικά και τόσο απροκάλυπτα είναι κάτι πρωτοφανές. Η άρνηση και η περιφρόνηση της δημοκρατίας έφθασαν στο αποκορύφωμά τους».
«Να αποχωρήσει συντεταγμένα»
Αντιδράσεις υπήρξαν και στο ίδιο το κεντρώο στρατόπεδο του προέδρου. Δύο φορές εντός της περασμένης εβδομάδας ο Γκαμπριέλ Ατάλ, πρώην πρωθυπουργός του Μακρόν, προειδοποίησε ότι ο γάλλος πρόεδρος πρέπει να αρχίσει να μοιράζεται την εξουσία και να μη δίνει την εντύπωση ότι θέλει να ελέγχει τα πάντα. «Τον τελευταίο χρόνο έχουμε διορίσει πρωθυπουργούς που θεωρούνται πολύ κοντά στον πρόεδρο της Δημοκρατίας, γεγονός που δεν διευκολύνει τις συνομιλίες με τα κόμματα της αντιπολίτευσης» τόνισε.
Αντίστοιχη ήταν και η παραίνεση του έτερου πρώην πρωθυπουργού του Μακρόν, του Εντουάρ Φιλίπ, ο οποίος ζήτησε από τον πρόεδρο να αποχωρήσει συντεταγμένα πριν από τη λήξη της θητείας του, αφού προηγουμένως έχει εξασφαλίσει κυβέρνηση που θα ψηφίσει τον προϋπολογισμό.
Οσο για τη γαλλική Δεξιά, η οποία προκάλεσε την πτώση της κυβέρνησης Λεκορνί την περασμένη Δευτέρα, αναμενόταν να αποφανθεί μετά τη σύγκληση του Πολιτικού Γραφείου του κόμματος (Les Republicains) σχετικά με το ποια στάση θα τηρήσει, δεδομένου ότι είναι και αυτή διχασμένη μεταξύ του Μπρουνό Ρεταγιό, του σκληροπυρηνικού πρώην υπουργού Εσωτερικών, ο οποίος δήλωσε ότι δεν θα στηρίξει οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση Λεκορνί, και των μετριοπαθέστερων δεξιών υπό τον αρχηγό του κόμματος Λοράν Βοκιέ.
Η τράπουλα θα ανακατευτεί ξανά
Λίγο πριν από το ναυάγιο των συνομιλιών, η γερμανική εφημερίδα «Die Zeit» έθετε ένα εύλογο ερώτημα: Η Γαλλική Εθνοσυνέλευση απαρτίζεται από 577 βουλευτές. Ανάμεσά τους 123 της Ακροδεξιάς της Λεπέν και 71 της Ακροαριστεράς του Μελανσόν – δύο αντισυστημικών κομμάτων που προκαλούν περισσότερα προβλήματα από λύσεις και που ενοχλούν τη μεγάλη πλειονότητα των Γάλλων.
Απομένουν 383 βουλευτές, που θα μπορούσαν, θεωρητικά, να σχηματίσουν και να στηρίξουν μια μετριοπαθή φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση. Η αποστολή της θα ήταν προσωρινή, αφού με τη λήξη της δεύτερης θητείας του Μακρόν, την άνοιξη του 2027, η τράπουλα θα ανακατευτεί ξανά – καθώς, παραδοσιακά, οι προεδρικές εκλογές στη Γαλλία ακολουθούνται από βουλευτικές. Ωστόσο, εδώ και μήνες δεν προκύπτει καμία σταθερή πλειοψηφία και η γαλλική πολιτική τάξη προσφέρει ένα θέαμα εντελώς ακατανόητο. Η Γερμανία, η Ιταλία, το Βέλγιο, η Αυστρία έχουν δοκιμάσει το μοντέλο διακυβέρνησης του μεγάλου συνασπισμού, ιδίως απέναντι στην άνοδο των άκρων. Γιατί στο Παρίσι οι Σοσιαλιστές, οι κεντρώοι και οι δεξιοί δεν μπορούν να τα βρουν μεταξύ τους;
Ολα τα συστατικά ενός ψυχοδράματος
Η απάντηση στο ερώτημα, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, έχει όνομα και επίθετο: Εμανουέλ Μακρόν. Και σε αυτό συμφωνούν και οι περισσότεροι Γάλλοι που έμειναν άναυδοι με τις εξελίξεις της περασμένης εβδομάδας. Από την ξαφνική παραίτηση, την περασμένη Δευτέρα, της κυβέρνησης του Σεμπαστιέν Λεκορνί – η «διάρκεια ζωής» της οποίας «ήταν αντάξια ενός στοιχειώδους σωματιδίου μέσα σε επιταχυντή του CERΝ», όπως ανέφερε σκωπτικά η «Liberation» – έως την κάπως αναγκαστική επανατοποθέτησή του, από τον Μακρόν, δύο μέρες αργότερα, με σκοπό να αρχίσει έναν νέο γύρο διαβουλεύσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ήταν μια διαδικασία που δεν τιμά ούτε τους θεσμούς ούτε την πολιτική τάξη της Γαλλίας.
Οι πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία έχουν όλα τα συστατικά ενός ψυχοδράματος – μια λέξη που επανέρχεται σε πολλά άρθρα και αναλύσεις στον Τύπο. Το ζήτημα είναι ότι ούτε η Γαλλία αλλά ούτε και η Ευρώπη, πυλώνας της οποίας είναι η Γαλλία, έχουν την πολυτέλεια να συνεχιστεί αυτό το ψυχόδραμα σε ένα τόσο δύσκολο και ρευστό διεθνές περιβάλλον. Και όλα αυτά μόνο και μόνο επειδή ο Εμανουέλ Μακρόν παραμένει προσκολλημένος στο αξίωμά του αρνούμενος να αποδεχτεί τις ευθύνες τις οποίες φέρει για το πρωτοφανές χάος που έχει προκαλέσει.
