Οι γιορτές των Χριστουγέννων δεν είναι μόνο πασπαλισμένες με τη ζάχαρη των κουραμπιέδων και βουτηγμένες στο μέλι των μελομακάρονων. Πλέουν και μέσα στη σοκολάτα σε όλες τις μορφές της: σε μια αχνιστή κούπα κακάο, σε μια τάρτα σοκολάτα, σε τούρτες, τρουφάκια και σοκολατάκια. Τι καλύτερο λοιπόν από το να εμφανιστεί λίγο πριν τα Χριστούγεννα μια μελέτη… ύμνος στη σοκολάτα – και δη στη σκούρα σοκολάτα.
Διότι ούτε λίγο ούτε πολύ η μελέτη αυτή, που διεξήχθη από ειδικούς του King’s College του Λονδίνου και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Aging», έδειξε ότι ένα χημικό του κακάο που περιέχεται σε υψηλότερα επίπεδα στη μαύρη σοκολάτα (ακριβώς επειδή έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε κακάο) αποτελεί ελιξίριο ενάντια στη βιολογική γήρανση!
Θεϊκή τροφή
Ο λόγος για τη θεοβρωμίνη, ένα φυσικό αλκαλοειδές που περιέχεται κυρίως στους κόκκους του κακάο και σε πολύ μικρότερες ποσότητες στο τσάι αλλά και στον καφέ – η γεύση της είναι πικρή και η δράση της παρόμοια με εκείνη της καφεΐνης, προσφέρει δηλαδή διέγερση και ενέργεια αν και σε πιο ήπιο βαθμό, με μεγαλύτερη διάρκεια και με λιγότερες παρενέργειες από την καφεΐνη.
Το όνομά της το οφείλει στην επιστημονική ονομασία του κακαόδεντρου – Theobroma cacao – που ουσιαστικώς σημαίνει τροφή των θεών (σύνθετη λέξη από το θεός και βρώση).
Η θεοβρωμίνη επιβεβαιώνει τώρα το όνομά της μέσα από τη νέα δημοσίευση η οποία βασίστηκε σε σύγκριση των επιπέδων της στο αίμα εθελοντών και στη συσχέτιση αυτών των επιπέδων με δείκτες της βιολογικής γήρανσης.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξέτασαν συνολικά περισσότερους από 1.500 συμμετέχοντες δύο μελετών, της βρετανικής TwinsUK (509 άτομα) και της γερμανικής KORA (1.160 άτομα), και ανακάλυψαν ότι όσοι εξ αυτών εμφάνιζαν τα υψηλότερα επίπεδα θεοβρωμίνης στο αίμα τους είχαν βιολογική ηλικία η οποία ήταν μικρότερη από τη χρονολογική ηλικία τους – συγκεκριμένα ο ρυθμός της γήρανσης στα άτομα με τα υψηλότερα επίπεδα θεοβρωμίνης στο αίμα ήταν έως και κατά 1,5 χρόνια πιο αργός σε σύγκριση με εκείνον των ατόμων με τα χαμηλότερα επίπεδα του χημικού στο αίμα τους.
Προσωπική αδυναμία
Οπως ανέφερε στο ΒΗΜΑ-Science η κύρια συγγραφέας της μελέτης, καθηγήτρια Επιγενωμικής στο Τμήμα Ερευνας Διδύμων και Γενετικής Επιδημιολογίας του King’s College London Τζορντάνα Μπελ, «η μελέτη μας εντόπισε σύνδεση μεταξύ ενός συστατικού-”κλειδιού” της μαύρης σοκολάτας και της καθυστέρησης της διαδικασίας της γήρανσης. Το εύρημα αυτό μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς τροφές που καταναλώνουμε σε τακτική ή και καθημερινή βάση μπορούν να συμβάλλουν σε μια υγιέστερη, μακρύτερη ζωή».
Η καθηγήτρια μας εξήγησε ότι η όλη ιδέα σχετικά με τη μελέτη της θεοβρωμίνης στη γήρανση (μέχρι σήμερα το αλκαλοειδές αυτό είχε συνδεθεί μόνο με οφέλη για την καρδιά, ωστόσο η επίδρασή της στη βιολογική γήρανση δεν είχε εξεταστεί) πιθανότατα ξεκίνησε από την αγάπη ενός επισκέπτη ερευνητή του Τμήματος, του δρος Ράμι Σάαντ, για τη σοκολάτα.
«Ο δρ Σάαντ θέλησε να εξετάσει, βασιζόμενος σε προηγούμενες μελέτες που έδειχναν οφέλη του κακάο στην υγεία, πώς θα μπορούσε το κακάο αλλά και τα μεμονωμένα συστατικά του να σχετίζονται με δείκτες της βιολογικής γήρανσης. Γιατί επικεντρώθηκε στο κακάο; Μάλλον επειδή του έχει… αδυναμία».
«Στόχος» το DNA
Ο δρ Σάαντ και η υπόλοιπη ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησαν δύο είδη εξετάσεων για να αξιολογήσουν τη βιολογική ηλικία των συμμετεχόντων στη μελέτη. Το ένα τεστ αφορούσε ανάλυση των χημικών αλλαγών στο DNA οι οποίες μαρτυρούν την ταχύτητα της γήρανσης του ανθρώπινου οργανισμού.
Το δεύτερο τεστ επικεντρωνόταν στο μήκος των τελομερών, των προστατευτικών καλυμμάτων που φέρουν στα άκρα τους τα χρωμοσώματά μας – κοντύτερα τελομερή μεταφράζονται και σε ταχύτερη γήρανση καθώς και σε νόσους που συνδέονται με τη γήρανση.
Ηταν χαρακτηριστικό, όπως μας πληροφόρησε η δρ Μπελ, ότι η ομάδα της εξέτασε αν και άλλοι μεταβολίτες στο κακάο αλλά και στον καφέ δείχνουν να συνδέονται με επιβράδυνση της γήρανσης. «Ανακαλύψαμε ότι η θετική αυτή επίδραση αφορούσε μόνο τη θεοβρωμίνη, η οποία φαίνεται να αλληλεπιδρά με τους κυτταρικούς μηχανισμούς που ελέγχουν τη γονιδιακή δραστηριότητα και διαμορφώνουν την υγεία και κατ’ επέκταση τη μακροζωία.
Παρότι οι ακριβείς μηχανισμοί μένει να αποκαλυφθούν από περαιτέρω μελέτες, η έρευνά μας δείχνει ότι η τροφή μας επιδρά στον τρόπο που τα γονίδιά μας “ανάβουν” και “σβήνουν”, στον τρόπο κοινώς που λειτουργούν. Για αυτό και είναι σημαντικό το τι επιλέγουμε να τρώμε».
Επόμενο βήμα για την ερευνητική ομάδα, διά στόματος της καθηγήτριας Μπελ, είναι αρχικώς το να επιβεβαιώσει αν μόνο η θεοβρωμίνη έχει τέτοιες αντιγηραντικές ιδιότητες ή ενισχύει την πιθανή αντιγηραντική δράση και άλλων ουσιών της σοκολάτας. «Για παράδειγμα, οι πολυφαινόλες που περιέχονται σε αφθονία στη σοκολάτα, έχει φανεί ότι είναι ευεργετικές για την υγεία. Θέλουμε λοιπόν να δούμε εάν η θεοβρωμίνη ενισχύει τη δράση τους με αποτέλεσμα τελικώς να προκύπτει ένα αντιγηραντικό “κοκτέιλ”».
Μέτρον άριστον
Και μετά από όλα αυτά τα ωραία σε ερευνητικό επίπεδο, φθάνουμε στο πρακτικό, καυτό ερώτημα του ενός εκατομμυρίου (ει δυνατόν, σοκολατών στην περίπτωσή μας): Τι συμβουλεύει, υπό το φως των νέων ευρημάτων, η δρ Μπελ τον πληθυσμό; Πόση σοκολάτα πρέπει να καταναλώνουμε για να επιβραδύνουμε την επίδραση του πανδαμάτορος χρόνου στον οργανισμό μας;
«Πρέπει να τονίσουμε ότι το να αρχίσουν όλοι να καταναλώνουν μαύρη σοκολάτα με τα κιλά, δεν θα είναι αυτομάτως κάτι θετικό καθώς η σοκολάτα περιέχει επίσης ζάχαρη και λιπαρά. Στη δική μας μελέτη επικεντρωθήκαμε στην ανάλυση των επιπέδων της θεοβρωμίνης στο αίμα εθελοντών και στη σύνδεση αυτών των επιπέδων με τη βιολογική γήρανση, οπότε δεν αναλύσαμε την ποσότητα της σοκολάτας που πρέπει να καταναλώνεται προκειμένου να υπάρχουν αντιγηραντικά οφέλη και έτσι δεν μπορούμε σε αυτή τη φάση να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες διατροφικές συστάσεις. Ωστόσο μπορώ να δώσω μια συμβουλή με βάση την προσωπική μου σχέση με τη σοκολάτα. Εγώ θα συνεχίσω να απολαμβάνω μικρές ποσότητες μαύρης σοκολάτας σε τακτική βάση!».
Τα mg της θαυματουργής θεοβρωμίνης
Στη σκόνη κακάο το ποσοστό της θεοβρωμίνης είναι της τάξης του 2%-10%. Η μαύρη σοκολάτα περιέχει περισσότερη θεοβρωμίνη από τη σοκολάτα γάλακτος λόγω της μεγαλύτερης περιεκτικότητάς της σε κακάο.
Ενδεικτικά, ποσότητα περίπου 50 γραμμαρίων σοκολάτας γάλακτος περιέχει περί τα 120 mg θεοβρωμίνης ενώ η αντίστοιχη ποσότητα σκούρας σοκολάτας περιέχει περί τα 400 mg θεοβρωμίνης. «Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες προκειμένου να διερευνηθεί ποια ποσότητα σοκολάτας και με ποια περιεκτικότητα σε κακάο αυξάνει περισσότερο τα επίπεδα θεοβρωμίνης στο αίμα και συνδέεται τελικά με καλύτερους δείκτες ενάντια στη βιολογική γήρανση» τόνισε η καθηγήτρια Μπελ.
