Καλειδοσκόπιο

Η ώρα της Ιαπωνίας για τη Σελήνη 10 χώρες συν την ΕΕ έχουν πραγματοποιήσει αποστολές γύρω από τη Σελήνη Λίγες εβδομάδες μετά την ιστορική πρώτη προσσελήνωση της Ινδίας τον Αύγουστο, η Ιαπωνία εκτόξευσε σκάφος με το οποίο ελπίζει να γίνει η πέμπτη χώρα που προσεδαφίζεται στο φεγγάρι. Η αποστολή SLIM της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Αεροδιαστημικής Εξερεύνησης (JAXA) αναχώρησε στις 7 Σεπτεμβρίου με πύραυλο της Mitsubishi Heavy Industries που εκτοξεύτηκε από το Διαστημικό Κέντρο του Τανεγκασίμα στη Νότια Ιαπωνία. Το σκάφος θα ακολουθήσει μια πολύμηνη διαδρομή εξοικονόμησης καυσίμων για να τεθεί γύρω από τη Σελήνη στις αρχές του 2024 και να επιχειρήσει προσσελήνωση λίγους μήνες αργότερα. Η αποστολή των 100 εκατ. δολαρίων έχει τελικό προορισμό το Mare Nectaris, μια περιοχή στην πλευρά της Σελήνης που κοιτάζει μόνιμα προς τη Γη. Η σεληνάκατος θα συλλέξει οπτικό υλικό και θα εξετάσει τη σύσταση των πετρωμάτων ολιβίνη αναζητώντας νέα στοιχεία για τη διαδικασία σχηματισμού του φεγγαριού. Τον περασμένο μήνα, το διαστημικό πρόγραμμα της Ρωσίας υπέστη μια ντροπιαστική ήττα με τη συντριβή της σεληνακάτου Luna-25, την πρώτη ρωσική αποστολή στη Σελήνη από τη δεκαετία του 1970. Λίγες ημέρες αργότερα, η Ινδία έγινε η τέταρτη χώρα που πατά στο φεγγάρι μετά τις ΗΠΑ, την πρώην Σοβιετική Ενωση και την Κίνα. Το σκάφος Chandrayaan-3 προσεδαφίστηκε στον ανεξερεύνητο νότιο πόλο της Σελήνης, γύρω από τον οποίο υπάρχουν κρατήρες που δεν βλέπουν ποτέ το φως του Ηλίου και πιστεύεται ότι κρύβουν μεγάλες ποσότητες πάγου. Το νερό αυτό φαίνεται πως θα αναδειχθεί σε μείζονα φυσικό πόρο για τις μελλοντικές αποικίες στη Σελήνη, καθώς η διάσπασή του προσφέρει όχι μόνο οξυγόνο για τους αστροναύτες αλλά και υδρογόνο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο νότιος πόλος της Σελήνης έχει επιλεχθεί για μελλοντικές αποστολές των ΗΠΑ και της Κίνας, οι οποίες βρίσκονται σε κούρσα για την κατάκτηση του φεγγαριού. Αστρονομικό το κόστος των «εισβολέων» στην πανίδα 1.000 και πλέον ξενικά είδη ζώων έχουν εξαπλωθεί στη Μεσόγειο μέσω της Διώρυγας του Σουέζ Κουνούπια που εξαπλώνονται σε νέες περιοχές και μεταδίδουν ασθένειες. Ιχθυοκαλλιέργειες που πνίγονται από ξενόφερτους υακίνθους του νερού (εικόνα). Αβγά σπάνιων πτηνών που γίνονται βορά αρουραίων από την Ευρώπη. Σωλήνες σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που βουλώνουν από εισβολή μυδιών. Είναι μερικά παραδείγματα του περιβαλλοντικού χάους που φέρνουν τα χωροκατακτητικά ξενικά είδη – ζώα, φυτά και μικρόβια που εξαπλώνονται σε μακρινές περιοχές λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας και ανατρέπουν τις οικολογικές ισορροπίες. Τα χωροκατακτητικά είδη είναι βασικός παράγοντας πίσω από το 60% των εξαφανίσεων ζώων και φυτών, ενώ το οικονομικό κόστος των ζημιών που προκαλούν τετραπλασιάζεται κάθε δεκαετία από το 1970, δείχνει έκθεση του ΟΗΕ. Σε παγκόσμιο επίπεδο οι ζημιές έφτασαν το 2019 το υπέρογκο ποσό των 423 δισ. δολαρίων, υπολογίζει η έκθεση της Διακυβερνητικής Πλατφόρμας Επιστημονικής Πολιτικής για τη Βιοποικιλότητα και τις Υπηρεσίες Οικοσυστημάτων (IPBES). Τα χωροκατακτητικά είδη είναι υποσύνολο των 37.000 ξενικών ειδών που εκτιμάται ότι έχουν μεταφερθεί σε νέες περιοχές χάρη στον άνθρωπο – είτε ως εκτρεφόμενα ζώα και καλλιεργούμενα φυτά είτε ως λαθρεπιβάτες αεροπλάνων και πλοίων. Τα είδη αυτά ανταγωνίζονται την ντόπια χλωρίδα και πανίδα, βλάπτουν τις καλλιέργειες και προκαλούν ζημιές σε υποδομές. Σε ένα πρόσφατο παράδειγμα, η φονική πυρκαγιά που κατέκαψε το Μάουι της Χαβάης τον περασμένο μήνα φούντωσε λόγω ενός αφρικανικού χόρτου που είχε εισαχθεί παλαιότερα στο νησί ως ζωοτροφή. Σπάνιος κεραυνός πάνω από την Ευρώπη 768 χιλιόμετρα είναι το ρεκόρ της μεγαλύτερης αστραπής Σλοβένος αστρονόμος που βρέθηκε στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή κατέγραψε μια λεπτομερή φωτογραφία μιας σπάνιας μορφής κεραυνού, γνωστής ως sprite, η οποία εμφανίστηκε σαν γιγάντια μέδουσα ψηλά στην ατμόσφαιρα στη διάρκεια καταιγίδας στην Κεντρική Ευρώπη. Ο Στάνισλαβ Κανιάνσκι, ερευνητής του Αστεροσκοπείου του Μπάνσκα Μπίστριτσα στη Σλοβακία, απαθανάτισε το sprite με φωτογραφική μηχανή έξω από το σπίτι του στην πόλη Λάτκι. «Η καταιγίδα βρισκόταν περίπου 320 χιλιόμετρα μακριά και είχα καλή θέα της ατμόσφαιρας πάνω από τις κορυφές των νεφών» είπε ο αστρονόμος στο Spaceweather.com. Τα κόκκινα-πορτοκαλί «πλοκάμια» του φαινομένου είχαν πλάτος άνω των 50 χιλιομέτρων, εξαφανίστηκαν όμως σε κλάσμα του δευτερολέπτου. Τα sprites είναι ηλεκτρικές εκκενώσεις που ξεκινούν από τις κορυφές των νεφών στη διάρκεια καταιγίδων και φτάνουν στην ιονόσφαιρα σε ύψος 80-90 χιλιομέτρων. Οι εκκενώσεις αυτές εκδηλώνονται ως «πλοκάμια» από πλάσμα, ή ιονισμένο αέριο, το οποίο όμως δεν φτάνει τις ακραίες θερμοκρασίες των συνηθισμένων κεραυνών και μοιάζει περισσότερο με τις εκκενώσεις ενός λαμπτήρα φθορισμού. Οι πρώτες αναφορές για την ύπαρξη των sprites χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα, το φαινόμενο όμως παρέμενε ανεπιβεβαίωτο μέχρι την πρώτη φωτογραφία του το 1989. Παρά τις πολυάριθμες παρατηρήσεις που συλλέχθηκαν αργότερα από τα διαστημικά λεωφορεία της NASA, η μελέτη των sprites είναι δύσκολη λόγω της βραχύβιας φύσης τους. Αν και ο μηχανισμός της γέννησής τους παραμένει ασαφής, υπάρχουν ενδείξεις ότι, σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις, τα sprites προκαλούνται από μικρά μετέωρα (κόκκοι σκόνης ή πετραδάκια) που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα και δημιουργούν διαταραχές των ηλεκτρικών φορτίων στην ιονόσφαιρα. Καχυποψία και για τα κτηνιατρικά εμβόλια 45% των νοικοκυριών στις ΗΠΑ έχει σκύλο Η δυσπιστία απέναντι στα εμβόλια δεν αφορά μόνο την COVID-19: έρευνα στις ΗΠΑ δείχνει ότι περισσότεροι από τους μισούς ιδιοκτήτες σκύλων στις ΗΠΑ δεν βλέπουν με καλό μάτι τον εμβολιασμό των κατοικιδίων τους. Μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Vaccine» διαπιστώνει ότι το 40% των ιδιοκτητών πιστεύει ότι τα κτηνιατρικά εμβόλια είναι μη ασφαλή· περισσότερο από το 20% νομίζει ότι είναι αναποτελεσματικά· και το 30% θεωρεί ότι είναι ιατρικά αχρείαστα. Ακόμα, το 37% των ιδιοκτητών πιστεύει ότι ο εμβολιασμός προκαλεί αυτισμό στους σκύλους, δείχνει η έρευνα, η οποία εξέτασε αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.200 Αμερικανών. Η πλάνη σχετικά με τον κίνδυνο αυτισμού προέρχεται από παλαιότερη μελέτη για το ανθρώπινο εμβόλιο MMR (ιλαράς, παρωτίτιδας, ευλογιάς), η οποία αργότερα διαψεύστηκε και τελικά αποσύρθηκε ως απάτη. Οι ερευνητές δηλώνουν ότι ανησυχούν ιδιαίτερα για την παράλειψη του εμβολιασμού κατά της λύσσας, η οποία είναι θανατηφόρα σχεδόν στο 100% των περιπτώσεων. Περίπου 59.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από δάγκωμα λυσσασμένων σκύλων σε όλον τον κόσμο. Διαμάχη για το σκαθάρι του Χίτλερ 20% των 1,5 εκατ. γνωστών ζώων έχουν επώνυμα ονόματα Το σκαθάρι της εικόνας, το οποίο ζει σε σπήλαια της Σλοβενίας και είναι τυφλό, είχε την ατυχία να ανακαλυφθεί το 1937 από έναν αυστριακό εντομολόγο και λάτρη του Χίτλερ, ο οποίος το βάφτισε επίσημα Anophthalmus hitleri. Σήμερα, ο «Ανόφθαλμος του Χίτλερ» έχει γίνει περιζήτητος μεταξύ των Νεοναζί, οι οποίοι δίνουν χιλιάδες ευρώ για ένα δείγμα καρφιτσωμένο σε κάδρο. Ως αποτέλεσμα, το είδος κινδυνεύει με εξαφάνιση. Εδώ και χρόνια, ορισμένοι ζωολόγοι υποστηρίζουν ότι A. hitleri και πολλά άλλα ονόματα, τα οποία για παράδειγμα τιμούν ρατσιστές και αποικιοκράτες, είναι προσβλητικά και πρέπει να αλλάξουν. Τέτοιες περιπτώσεις είναι για παράδειγμα η πεταλούδα Hypopta mussolinii που τιμά τον Μουσολίνι, ή ακόμα ο σκώρος Neopalpa donaldtrumpi, ο οποίος έχει ξανθό χρώμα και μικρά γεννητικά όργανα και πήρε το όνομα του Ντόναλντ Τραμπ. Αλλοι όμως δεν συμφωνούν με τη μετονομασία: η Διεθνής Επιτροπή Ζωολογικής Ονοματολογίας (ICZN) αποφάνθηκε τον Ιανουάριο ότι δεν θα εξετάζει τέτοια αιτήματα για πολιτιστικούς ή ηθικούς λόγους, καθώς μια τέτοια κίνηση θα αφορούσε δυνητικά εκατοντάδες χιλιάδες είδη, για τα οποία θα υπήρχε μια παλιά και μια νέα ονομασία. Αυτό θα προκαλούσε σύγχυση και θα απειλούσε τη σταθερότητα του συστήματος ονοματολογίας, βασικό πυλώνα οποιουδήποτε συστήματος ταξινόμησης. Η απόφαση δέχτηκε επικρίσεις σε μια σειρά πρόσφατων άρθρων, τα οποία κατηγορούν την ICZN ότι βάζει τη σταθερότητα πάνω από την κοινωνική δικαιοσύνη. Οι πιέσεις φαίνεται ότι αποδίδουν, τουλάχιστον εν μέρει. Εκπρόσωπος της επιτροπής δήλωσε προ ημερών στο περιοδικό «Science» ότι τα σχόλια λαμβάνονται υπόψη. Αφησε μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο μετονομασίας του A. hitleri, δεδομένου ότι το σκαθάρι απειλείται με εξαφάνιση λόγω του ονόματός του.

Καλειδοσκόπιο

Περιεχόμενο για συνδρομητές

Τελευταίες Ειδήσεις

ΗΠΑ: Οι Ευρωπαίοι να αυξήσουν τις ευθύνες τους στο ΝΑΤΟ μέχρι το 2027

Παναθηναϊκός Aktor-Βαλένθια 79-89: Λάθη επί λαθών για τους «πράσινους»

Κ. Γκίλφοϊλ: «Ζωτικής σημασίας για τις σχέσεις Ελλάδας-ΗΠΑ η Βόρεια Ελλάδα»

Το Ανώτατο Δικαστήριο εξετάζει το διάταγμα Τραμπ για την ιθαγένεια

Η μεταλλουργία των αρχαίων στον αξονικό τομογράφο

Πώς αποτιμάται το ιατρικό ακαδημαϊκό έργο;

Χρόνια πολλά, Mathesis!

Το μυστήριο του εγκεφάλου λύθηκε - Ο νέος άτλας που ανατρέπει τα πάντα

Η Γη της ελιάς: Τι θα δούμε στα επόμενα επεισόδια - Κυριακή 7 με Πέμπτη 11/12

Καλώδιο Ελλάδας - Κύπρου: Ανατροπή από τις Βρυξέλλες

ΕΦΕΤ: Ανακαλεί σοκολάτες kinder - Ο λόγος

Google Lens: Το νέο εργαλείο που ξετρυπώνει τις απάτες

Παγκόσμιο Κύπελλο: Έγινε η κλήρωση - Οι 12 όμιλοι του Μουντιάλ

ΗΠΑ: Η κυβέρνηση Τραμπ αναπροσαρμόζει «την αμυντική στρατηγική» της και «τελειώνει» την Ευρώπη

Εξαρθρώθηκε οργάνωση που ρήμαξε 64 σπίτια και εξαπατούσε ηλικιωμένους στην Αττική

Συνταγές για τραχανά: 2 χειμωνιάτικες σούπες-έκπληξη

Goodreads: Τα καλύτερα βιβλία του 2025, σύμφωνα με τα μέλη της πλατφόρμας - Η λίστα με τους νικητές

Καρδίτσα - 3 στάσεις για φαγητό που θα σας μείνουν αξέχαστες

Οι μπίζνες του Ντε Νίρο στην Καραϊβική - Το πολυτελές resort και ο σεφ Νοbu

Τι συμβαίνει στο 24ωρο ενός ελαφιού και μίας αγελάδας;

Αλκηστις Πρωτοψάλτη: «Αληθινός πλούτος δεν είναι να προσθέτεις, αλλά να μάθεις να αφαιρείς»

Νίκη Παπαθεοχάρη: «Η τέχνη δεν είναι πολυτέλεια»

Ειδήσεις

Γνώμες

Νέες Εποχές

ΒΗΜΑgazino

Έντυπη Έκδοση

English Version