Οταν μιλούν οι αριθμοί λένε πως το 2020 ήταν η χρονιά που δόθηκε το μεγαλύτερο ποσό σε αγροτικές επιδοτήσεις από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης – τα 45 εκατ. ευρώ έφθασε το γνωστό και ως «Εθνικό Απόθεμα». Οι αριθμοί όμως δεν λένε όλη την αλήθεια.
Γιατί τα στοιχεία του προϋπολογισμού του εθνικού αποθέματος που παρουσιάζει «Το Βήμα» δεν μαρτυρούν έναν εισπρακτικό θρίαμβο. Αντιθέτως, δείχνουν το μέγεθος της ζημιάς που έχει υποστεί ο αγροτικός τομέας στη χώρα μας.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Για να αποσπάσουν δικαιώματα μέσω του Εθνικού Αποθέματος, «παραγωγοί» κυρίως από την Κρήτη το 2018 και μετά από όλη τη χώρα το 2019 και το 2020 χρησιμοποίησαν πλασματικές μισθώσεις εκτεταμένων εκτάσεων που δηλώνονταν ως ιδιωτικά βοσκοτόπια. Οι εκτάσεις αυτές εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στον Γράμμο και στα νησιά του Αιγαίου.
Οπου και να ήταν η έκταση, ο στόχος ήταν ένας: το χρυσωρυχείο του Εθνικού Αποθέματος, απ’ όπου αποσπώντο μεγάλα ποσά. Με τι κόστος; «Αν δεν ήταν μηδενικό, ήταν ένα ελάχιστο ενοίκιο» αναφέρεται στο «Β». Δηλαδή; «50 ευρώ τα 1.000 στρέμματα».
Αυτός ήταν ο στόχος του παράνομου κυκλώματος που, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δρούσε σε ομάδες με έναν κεντρικό «συντονιστή».
Ως προς τον τρόπο δράσης εντοπίζονται δύο παραλλαγές. Στην πρώτη, ο «συντονιστής» εντοπίζει τις δημόσιες απομακρυσμένες εκτάσεις (στον Γράμμο ή το Αιγαίο) και τις δηλώνει ως ιδιοκτήτης στο Ε9. Στη συνέχεια τις νοικιάζει σε «παραγωγούς» χωρίς καμία αγροτοπαραγωγική δραστηριότητα.
Πώς γίνεται αυτό; Για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων αρκούσε, σύμφωνα με τη σχετική απόφαση, οι εκτάσεις να βρίσκονται απλώς σε «καλή γεωργική κατάσταση» – ούτε καλλιέργειες ούτε ζώα. Η μόνη προϋπόθεση – προϋπόθεση για να κερδίσουν όλοι – είναι το μέγεθος της έκτασης. «Επρεπε μόνο να είναι μεγάλη», όπως λέγεται χαρακτηριστικά.
Στη δεύτερη παραλλαγή, ο «συντονιστής» διαθέτει ζώα και δικαιώματα και λαμβάνει βοσκοτόπια από την τεχνική λύση. Στη συνέχεια, τροποποιεί το Ε9 και δηλώνει εκτάσεις βοσκοτόπων είτε της περιοχής του είτε σε άλλη απομακρυσμένη περιοχή, τις οποίες και νοικιάζει σε γνωστούς ή συγγενείς για τη λήψη Εθνικού Αποθέματος και «εξισωτικής». Η οποία τι είναι; «Πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης για ορεινές και ημιορεινές περιοχές όπου απαιτείται η κατανομή βοσκοτόπων», όπως εξηγείται.
Και οι δύο παραλλαγές στηρίζονται στη γνώση ότι δεν υπάρχει περίπτωση να γίνουν αντιληπτοί οι «συντονιστές», αφού οι έλεγχοι του ΟΠΕΚΕΠΕ σταματούσαν στην απλή προσκόμιση του Ε9 του εκμισθωτή.
«Δεν γινόταν κανένας έλεγχος ή διασταύρωση με το εποικιστικό αρχείο, τα δασαρχεία και το Κτηματολόγιο αλλά ούτε και γεωχωρικοί έλεγχοι μεταξύ διαφορετικών ετών στις κατανομές της εφαρμοζόμενης κάθε έτος τεχνικής λύσης» σημειώνεται.
Οι ίδιες πηγές εξηγούν πως όλες οι παραπάνω μέθοδοι με όποια παραλλαγή και να εφαρμόζονται αποτελούν ευθεία παράβαση των άρθρων 28 (απροσδόκητο κέρδος) του κανονισμού 1307/2013 και 60 (ρήτρα καταστρατήγησης) του κανονισμού 1306/2013.
Το κυριότερο όμως ήταν ότι έτσι πλήττονταν τα δικαιώματα (και η τσέπη) των πραγματικών αγροτοπαραγωγών.
Αυτό επειδή τα δικαιώματα υπόκεινταν έως το 2022 στη λεγόμενη «σύγκλιση», δηλαδή στην υποχρέωση να μην έχουν οι επιδοτήσεις μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ τους. Η συνέπεια ήταν οι τιμές των δικαιωμάτων, δηλαδή οι επιδοτήσεις, να μειώνονται για εκείνους που τις δικαιούνταν.
