Η ισραηλινή δρ Σίρα Εφρον, διευθύντρια Ερευνών του Israel Policy Forum και πρώην συνεργάτιδα του RAND, μιλάει για την επόμενη μέρα μετά τη συμφωνία Ισραήλ – Χαμάς.
Τι οδήγησε τα δύο μέρη στο να συμφωνήσουν;
«Υπήρχε συμφέρον και στους δύο: το Ισραήλ ήθελε την επιστροφή των ομήρων και η Χαμάς των κρατουμένων. Εξάλλου δεν συνέφερε κανέναν τους η συνέχιση των εχθροπραξιών: το Ισραήλ δοκιμάζεται διπλωματικά και η Χαμάς έχει δεχθεί καίριο πλήγμα και θέλει να ανασυνταχθεί. Το πρώτο σκέλος της συμφωνίας είναι πιο εύκολο. Τα επόμενα στάδια είναι τα πιο δύσκολα. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι από τα 20 σημεία του σχεδίου Τραμπ, τα τέσσερα εφαρμόζονται σε πρώτη φάση. Πάντως, η πρόταση Τραμπ είναι λογική στην ουσία της. Θεωρώ επομένως ότι σε πρώτο χρόνο έχουμε καλά νέα, αλλά μακροπρόθεσμα πρέπει όλοι οι δρώντες να δείξουν καλή θέληση. Πρέπει αυτός ο φρικαλέος πόλεμος να οδηγήσει σε διπλωματική αλλαγή για Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους. Αλλιώς θα έχουμε ακόμη μία χαμένη ευκαιρία».
Το Ισραήλ πετυχαίνει στρατιωτικά τους στόχους του, αλλά διπλωματικά βιώνει απανωτές ήττες.
«Βιώνουμε μια σειρά από παραδοξότητες. Οι Παλαιστίνιοι λαμβάνουν περισσότερη συμπάθεια και έχουν κερδίσει σε επίπεδο νομιμοποίησης του αγώνα τους για τη δημιουργία κράτους ενώ την ίδια στιγμή βρίσκονται πολύ μακριά από την προοπτική αυτή. Για την ακρίβεια, η κατάσταση για τους Παλαιστίνιους είναι η χειρότερη δυνατή μετά τη Νάκμπα, το 1947. Το Ισραήλ είναι σε πολύ πιο ισχυρή θέση, κατάφερε πλήγματα σε όλους τους αντιπάλους του στη Μέση Ανατολή, αλλά είναι όσο ποτέ απομονωμένο. Και αυτό είναι ένα μάθημα για τα όρια του Ισραήλ και του τι μπορεί να πετύχει στρατιωτικά».
Η εικόνα του Ισραήλ επλήγη από την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα. Υπάρχει σημείο επιστροφής;
«Οι εικόνες από τη Γάζα έθεσαν σε δοκιμασία τη συμμαχία του Ισραήλ με μια σειρά από κράτη, ιδίως της Ευρώπης. Οι ισραηλινοί ηγέτες εκτιμούν ότι θα επαναληφθεί ένα συγκεκριμένο μοτίβο, σύμφωνα με το οποίο η εικόνα της χώρας πλήττεται στη διάρκεια των πολέμων με τους Αραβες αλλά μετά, όταν ο πόλεμος τελειώνει, η κριτική υποχωρεί. Δεν είμαι βέβαιη ότι θα έχουμε μια επανάληψη του φαινομένου. Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι στην Κρήτη και βλέπω για πρώτη φορά τόσο πολλά γκράφιτι κατά του Ισραήλ».
Πόσο ενδιαφέρονται οι Ισραηλινοί για όσα συνέβησαν στη Γάζα; Τους απασχολούν οι εικόνες εξαθλίωσης;
«Οι περισσότεροι αντιτίθενται στην κυβέρνηση Νετανιάχου. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 75% δεν θέλει τη συνέχιση του πολέμου γιατί επιθυμεί την επιστροφή των ομήρων και δεν βλέπει κάποιο όφελος από τη συνέχιση των εχθροπραξιών. Η κοινή γνώμη στο Ισραήλ δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη Γάζα, είναι αλήθεια. Είναι λυπηρό και οφείλεται σε μια σειρά από λόγους, ένας εκ των οποίων είναι ότι τα εγχώρια ΜΜΕ δεν μετέφεραν εικόνες από την ανθρωπιστική κρίση μέχρι πρόσφατα. Η δε κυβέρνηση, όταν έρχονται εικόνες από τη Γάζα, τις συνδέει με τη Χαμάς ή τον ΟΗΕ. Ως αποτέλεσμα, οι Ισραηλινοί ζουν στο δικό τους echo chamber, σε μια φάση άρνησης».
Τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η Παλαιστινιακή Αρχή;
«Το πρόβλημα με την Παλαιστινιακή Αρχή είναι ότι δεν εμπλέκεται αρκετά. Όλοι οι δρώντες πρέπει να συμβάλουν ώστε να προχωρήσουν τα επόμενα στάδια της συμφωνίας. Από την κυβέρνηση Νετανιάχου πάντως δεν περιμένω κάτι διαφορετικό από τη συνέχιση της τιμωρίας των Παλαιστινίων στη Δυτική Οχθη. Δεν εγκαινίασε αυτού του είδους τη συμπεριφορά αλλά φρόντισε ώστε να ενταθεί σε βαθμό αδιανόητο».
