Το αμυντικό πρόγραμμα λέγεται SAFE, αλλά στις δύο πλευρές του Αιγαίου δεν αισθάνονται όλοι ασφαλείς.
Στην Αθήνα λεγόταν πως η συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή παραγωγή εξοπλισμών χωρίς τη δυνατότητα άσκησης βέτο από την Ελλάδα θα ισοδυναμούσε με «στρατηγική ήττα».
Η ανησυχία αποτυπώθηκε και δημοσίως από τον υπουργό Αμυνας Νίκο Δένδια, ο οποίος πρότεινε τη μετονομασία του SAFE σε «Κανονισμό της Κερκόπορτας, εφόσον επιχειρηθεί από ορισμένους εταίρους να εφαρμοστεί με τεχνάσματα, ώστε να μην απαιτείται ομοφωνία των μελών της ΕΕ για τη συμφωνία με τρίτες χώρες».
Στην Αγκυρα θεωρούνται μάλλον ταπεινωτικές οι δικλίδες ασφαλείας που προβλέπονται από τον κανονισμό για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο πρόγραμμα. Από εδώ η ανησυχία, από εκεί η δυσαρέσκεια. Στο ντέρμπι των αιωνίων, αυτή τη φορά, κανένας δεν είναι ικανοποιημένος από τη διαιτησία.
Ή περίπου κανένας. Επισήμως, η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης ακολουθεί τη γραμμή μιας «λελογισμένα ήρεμης δύναμης», τα θετικά αποτελέσματα της οποίας εγγράφονται στα ήρεμα νερά του Αιγαίου, στην καλή χημεία των διαπροσωπικών επαφών, σε νοτιανατολικούς άξονες με το Ισραήλ και την Αιγυπτο ή στο «ενισχυμένο κύρος της χώρας στο εξωτερικό», για το οποίο όμως ελάχιστοι φαίνεται πως είναι διατεθειμένοι να πανηγυρίσουν στο εσωτερικό.
Η γραμμή είναι προϊόν ενός πραγματισμού που λέει πως η Ελλάδα είναι μια χώρα μεσαίου μεγέθους πάνω από την οποία πλανάται το φάντασμα της δημογραφικής συρρίκνωσης. Σε μερικές δεκαετίες, ο πληθυσμός της χώρας θα έχει μειωθεί, η κούρσα των εξοπλισμών θα εξαντλήσει τις επόμενες γενιές, η μάχη είναι άνιση με έναν αντίπαλο που αναπαράγεται με τους ρυθμούς μιας αδιανόητης πια για τον δυτικό κόσμο εποχής, διαθέτει έναν στρατό καλά εκπαιδευμένο και μπαρουτοκαπνισμένο στις εσχατιές της Ανατολίας, ενώ χτίζει μια αμυντική βιομηχανία υψηλών στάνταρ.
Στη λογική αυτή, η Αθήνα δεν μπορεί να είναι ο καλός στρατιώτης της ιστορίας. Μπορεί μόνο να είναι ο καλός σύμμαχος. Καλός ή τόσο βολικός, όπως φωνάζουν σκληροί της ιστορίας και παλικάρια της φακής, ώστε να μετράει μόνο ήττες, πότε τακτικές και άλλοτε στρατηγικές; Τι σόι κύρος είναι αυτό, λένε, που δεν μπορεί να απλώσει ούτε ένα καλώδιο στην Κάσο; Και τι ισχύ μπορεί να έχει μια μειοψηφική φωνή που δεν θα μπορεί να μπλοκάρει καμία συμφωνία όταν η Τουρκία θα φτιάχνει σφαίρες για τους πολωνούς φαντάρους;
Στο εσωτερικό μέτωπο της σκληρής γραμμής οι ήπιοι φαντάζουν σαν αρχιτέκτονες ενός προαναγγελθέντος ολέθρου. Τα αποτελέσματα μιας κουλ διπλωματίας με τα χέρια στις τσέπες είναι πενιχρά, τα εθνικά δίκαια εξασφαλίζονται μόνο εάν υψώσεις το ανάστημά σου και με τον Ελληνα Τζόνι, τον δικό μας Γιάννη, αρκούντως έτοιμο για να πάρει τ’ όπλο του.
Στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους οι δυο γραμμές δεν συναντήθηκαν ποτέ και πουθενά. Δεν συναντήθηκαν ούτε τα τελευταία 50 χρόνια, περίοδο που η Ελλάδα υποχρεώνεται σε ένα καθεστώς αυτοπεριορισμού στο Αιγαίο ακόμη και όταν κυβερνούν οι σκληροί. Καλύτερα τα ήρεμα νερά ή καλύτερα όταν τα μαχητικά σου τσακώνονται πάνω από το Αιγαίο σαν τα κοκόρια. Είτε έτσι είτε αλλιώς, αυτό είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε.
Ετσι όμως καμία γραμμή δεν τολμά τη διευθέτηση, καμία γραμμή δεν τεντώνει την άκρη της για να φτάσει έως τη Χάγη. «Δεν υπάρχουν οι εσωτερικές προϋποθέσεις», όπως το έχει θέσει ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Βετεράνος της εξωτερικής πολιτικής περιέγραφε την πραγματικότητα λιγότερο διπλωματικά: «Για να φτάσεις να διαπραγματευτείς έξω, θα πρέπει πρώτα να διαπραγματευτείς μέσα με τα κόμματα, με τα μέσα ενημέρωσης, με τους διεθνολόγους, με τους ιεράρχες». Βουνό.
Στο μεταξύ, εκτός γραμμών και πεδίων ομφαλοσκόπησης, τα βλέμματα εστιάζουν σε άλλα νερά, στην ευρύτερη Μεσόγειο, στη Μαύρη Θάλασσα, στη Βαλτική. Βουνό; Οχι μόνο. Βουνό και θάλασσα.
