Το δικαίωμα στην κατοικία αποτελεί θεμελιώδη ανθρώπινη ανάγκη και κοινωνικό αγαθό. Ωστόσο, στην Ελλάδα η εξασφάλιση αξιοπρεπούς και προσιτής στέγης έχει μετατραπεί σε πρόκληση για ολοένα και περισσότερους πολίτες. Ιδιαίτερα δε για τους χαμηλόμισθους και για τους νέους, για τους οποίους αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία της δικής τους οικογένειας.
Η στεγαστική κρίση στη χώρα μας είναι ένα από τα πιο κρίσιμα και εντεινόμενα φαινόμενα των τελευταίων ετών, συνδυαστικό αποτέλεσμα της κατάρρευσης των κατασκευών την περίοδο 2009-2016 και της μειωμένης προσφοράς, της ανάπτυξης της οικονομίας διαμοιρασμού και των ρυθμιστικών πολιτικών επιθετικής προσέλκυσης επενδύσεων (μέσω της Golden Visa), των χαμηλών πραγματικών εισοδημάτων (που επιδεινώθηκαν λόγω πληθωρισμού) και της ασύμμετρης οικιστικής και οικονομικής ανάπτυξης (αστικά και τουριστικά κέντρα vs περιφέρεια, ύπαιθρος).
Η αδυναμία εύρεσης κατοικίας οξύνεται περαιτέρω από τη μεγάλη άνοδο στις τιμές των ακινήτων, την πληθωριστική κρίση που έχει λάβει δομικά χαρακτηριστικά, την περιορισμένη πρόσβαση σε δυνατότητες χρηματοδότησης μέσω του επίσημου τραπεζικού τομέα και την έλλειψη δημόσιων πολιτικών κοινωνικής στέγασης.
Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος, σε πρόσφατη Γνώμη Πρωτοβουλίας της για το στεγαστικό ζήτημα, κατέγραψε τις σημαντικότερες πτυχές του προβλήματος στέγασης, ενώ ανέλυσε διεξοδικά τις υφιστάμενες πολιτικές και κατέθεσε μέσα από έναν ευρύ δημόσιο διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών τις προτάσεις της.
Στη βάση αξιολόγησης των πορισμάτων της Γνώμης Πρωτοβουλίας, η ΟΚΕ επισήμανε την ανάγκη διαμόρφωσης ενός συνεκτικού σχεδίου δημόσιων πολιτικών για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης και στεγαστικής επισφάλειας. Για την εξασφάλιση και αποτελεσματική διαχείριση ενός επαρκούς αποθέματος κοινωνικής κατοικίας σε όλη τη χώρα απαιτούνται συνέργειες μεταξύ του κεντρικού κράτους, των επιμελητηρίων, της Αυτοδιοίκησης, ενώ επικουρικά θα μπορούσε να συνεισφέρει η ανάπτυξη του κοινωνικού μη κερδοσκοπικού ιδιωτικού τομέα.
Μεταξύ άλλων, απαραίτητη κρίνεται πλέον η δημιουργία ενός νέου μοντέλου στεγαστικής πολιτικής που θα είναι βιώσιμο οικονομικά και κοινωνικά συμπεριληπτικό, ώστε να μην εξαρτάται αποκλειστικά από τη διάθεση αναπτυξιακών πόρων ή από τον δημοσιονομικό χώρο κάθε οικονομικής συγκυρίας. Το νέο αυτό μοντέλο θα πρέπει να ενσωματώνει τις νέες προκλήσεις που έχουν προκύψει από τους σύγχρονους τρόπους εκμετάλλευσης ακινήτων και θα αμβλύνει τις ανισότητες χωρίς να ανακόπτει την ανάπτυξη της αγοράς.
Η ΟΚΕ ανέπτυξε ένα πλέγμα προτάσεων 7 μείζονων τομέων παρεμβάσεων οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, μέσα από τις οποίες θα μπορούσε να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες στεγαστικές ανάγκες του πληθυσμού με βιώσιμο και συμπεριληπτικό τρόπο:
Ανάπτυξη του Θεσμού της Κοινωνικής Κατοικίας – Αξιοποίηση Κενών Ακινήτων – Ελεγχοι Ποιότητας / Φέρουσα Ικανότητα/ Αναβάθμιση κτιρίων – Επενδύσεις σε Νέες Κατοικίες/ Ανακαινίσεις – Πλαίσιο για Βραχυχρόνιες Μισθώσεις και Golden Visα – Φορολογία Ακινήτων – Χρηματοδότηση Στέγης Ιδιωτικού Τομέα / Διαχείριση Κόκκινων Δανείων.
*Ο κ. Γιάννης Πάιδας είναι πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος.
