ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Ο παιδικός έρωτας και η ερωτική απογοήτευση που «γέννησαν» τον Πάπα Φραγκίσκο

Ο παιδικός έρωτας και η ερωτική απογοήτευση που «γέννησαν» τον Πάπα Φραγκίσκο 1
NPD PHOTO AGENCY

Το βλέμμα του Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, παιδί ακόμη, σταμάτησε πάνω στην Αμαλία και σε εκείνο το στιγμιαίο ερωτικό ξύπνημα, της πρότεινε να τον παντρευτεί. Εκείνη είπε «όχι». Δεν το ήξερε τότε, αλλά αυτό το «όχι» σφράγισε την πορεία του και τον προόριζε να γίνει ο άνθρωπος που θα άλλαζε την εικόνα της Καθολικής Εκκλησίας για πάντα.

ΑΠΟ ΣΙΝΤΥ ΧΑΤΖΗ

Στο Μπουένος Άιρες στα τέλη της δεκαετίας του ‘40, σε μια γειτονιά όπου τα μπαλκόνια ήταν προεκτάσεις της ψυχής των σπιτιών, ο δωδεκάχρονος Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο ερωτεύεται μια συνομήλική του. Όχι με τον τρόπο που ερωτεύονται οι ενήλικες — αλλά με την καθαρότητα και την ανυπομονησία ενός παιδιού που αναγνωρίζει για πρώτη φορά ότι η καρδιά μπορεί να χτυπά για κάποιον έξω από την οικογένεια.

Την έλεγαν Αμαλία Νταμόντε. Είχε μακριά ξανθά μαλλιά, πλεγμένα σε κοτσίδες όπως ήταν τότε της μόδας. Για τον Χόρχε η Αμαλία έγινε το αντικείμενο του πρώτου του παιδικού έρωτα.

Της έγραψε ένα γράμμα στο οποίο της ζητούσε να τον παντρευτεί. «Αν δεν σε παντρευτώ, θα γίνω ιερέας» . Η Αμαλία έχει αναφέρει ότι η επιστολή συνοδευόταν από ένα σκίτσο ενός μικρού λευκού σπιτιού με κόκκινη σκεπή, με την επιγραφή: «Αυτό είναι το σπίτι που θα αγοράσω όταν παντρευτούμε».
«Ευτυχώς για αυτόν, είπα όχι», θα σχολίαζε χρόνια αργότερα η Αμαλία.

Η άρνηση που γέννησε έναν Πάπα

Σύμφωνα με κάποιες πηγές, η μητέρα του κοριτσιού ανακάλυψε την επιστολή και αντέδρασε έντονα, απαγορεύοντας στην κόρη της να έχει περαιτέρω επαφή με τον Μπεργκόλιο. Η Αμαλία έχει αναφέρει ότι η μητέρα της κατέστρεψε το ξύλινο σπιτάκι που της είχε φτιάξει ο Χόρχε.

Σύμφωνα με την ίδια την Αμαλία, όταν ο πατέρας της έμαθε για τον έρωτά της με τον Χόρχε, την απείλησε ότι αν δε σταματήσει να τον βλέπει, θα της «τραβήξει τα μαλλιά μέχρι να ματώσει το κρανίο» της. Ήταν μια εποχή όπου ο ρομαντισμός των παιδιών δεν εθεωρείτο αθώος, και όπου οι γονείς είχαν τον τελευταίο λόγο σε κάθε καρδιοχτύπι. Έτσι το μικρό αυτό ειδύλλιο τελείωσε άδοξα. Η Αμαλία αρνήθηκε να συνεχίσει τη σχέση με τον Χόρχε.

Ο παιδικός έρωτας και η ερωτική απογοήτευση που «γέννησαν» τον Πάπα Φραγκίσκο 2
Instagram

Η άρνηση αυτή ήταν η πρώτη ρωγμή που έδειχνε ότι η ζωή του θα είναι αφιερωμένη αλλού. Όχι στη σάρκα, αλλά στο πνεύμα. Όχι σε μια γυναίκα, αλλά σε ένα πλήθος.

Από τότε, δεν ξανασυναντήθηκαν ποτέ. Ο Χόρχε, όπως έχουμε ξαναγράψει, σπούδασε σε επαγγελματικό λύκειο και δούλεψε χρόνια ως επιστάτης κι ως πορτιέρης σε κλαμπ. Ήταν μια τυχαία στάση στην εκκλησία για εξομολόγηση, πριν από μια βραδιά κραιπάλης, που τον έκανε να πάρει την απόφαση να γίνει ιερέας. Η Αμαλία δεν ήταν η τελευταία κοπέλα που αγάπησε- ακόμη κι ως δόκιμος, ο Μπεργκόλιο έχει παραδεχτεί πως ήταν ερωτευμένος μια γυναίκα, κάτι που τον έφερε σε σύγκρουση με τη θρησκευτική του πορεία. Όσο για την Αμαλία Ντεμόντε, συνέχισε τη ζωή της, παντρεύτηκε κάποιον άλλον κι έκαναν οικογένεια. Κάθε φορά, όμως, που έβλεπε τον «Φραγκίσκο» στην τηλεόραση, θυμόταν εκείνο το γράμμα. Και ίσως αναρωτιόταν, όπως κι εμείς: Τι χάνεται όταν λέμε όχι — και τι σώζεται;

Το τελευταίο κεφάλαιο: ένας έρωτας που επιβίωσε ως υπόσχεση

Ο Χόρχε έγινε Ιησουίτης ιερέας το 1969 και ανέβηκε ιεραρχικά στην Εκκλησία. Από το 1998, ανέλαβε την Αρχιεπισκοπή του Μπουένος Άιρες και λίγα χρόνια αργότερα έγινε καρδινάλιος.

Το 2013, η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθούσε με δέος την εκλογή του Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, πλέον Πάπα Φραγκίσκου. Ήταν ο πρώτος Λατινοαμερικανός και ο πρώτος Ιησουίτης Πάπας στην ιστορία. Για την Αμαλία, η είδηση ήταν σοκαριστική. «Δεν το πίστευα όταν τον είδα στην τηλεόραση», είπε, αναπολώντας τις μέρες του παιδικού έρωτα. «Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι ο Χόρχε ήταν ο Πάπας».

Ο παιδικός έρωτας και η ερωτική απογοήτευση που «γέννησαν» τον Πάπα Φραγκίσκο 3

Ως Πάπας, ο Φραγκίσκος διατήρησε την απλότητα και την ταπεινότητα που είχε ακόμα και στη παιδική του ηλικία. Αντί για τα μεγαλοπρεπή διαμερίσματα του Βατικανού, επέλεξε να ζει σε πιο ταπεινές συνθήκες. Εξερχόμενος από την Καθολική Εκκλησία, καλούσε συνεχώς για μεγαλύτερη συμπερίληψη, σεβασμό και αλληλεγγύη για την κοινωνική αδικία και για το περιβάλλον.

Ο Πάπας Φραγκίσκος πέθανε τη Δευτέρα του Πάσχα, σε ηλικία 88 ετών. Μετέφερε την Εκκλησία του σε νέες εποχές, άνοιξε συζητήσεις για τους φτωχούς, για το περιβάλλον, για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, για την απλότητα. Και ίσως όλα αυτά να ξεκίνησαν από ένα «όχι» που τον έμαθε να ζει με σιωπηλές απώλειες και ήσυχες θυσίες.

Δεν υπάρχει τρόπος να μετρηθεί η επίδραση μιας παιδικής απόρριψης στο μέλλον ενός ανθρώπου. Αλλά ίσως, στον πυρήνα της θεολογίας του Φραγκίσκου, να υπάρχει κάτι που προέρχεται από εκείνη την πρώτη αγάπη. Η ικανότητά του να αγαπά χωρίς απαίτηση. Να βλέπει τον άλλον ως εικόνα του Θεού, ακόμη κι αν δεν του ανήκει. Η Αμαλία Ντεμόντε δεν έγινε ποτέ η γυναίκα της ζωής του. Δεν απέκτησε θέση σε κάποιο προσκυνητάρι, ούτε όνομα σε βιογραφίες. Κι όμως, εκείνη ήταν η πρώτη άρνηση που χάραξε την πορεία του.

ΑΠΟΡΡΗΤΟ