Amanda Lear: Μούσα του Dalí, σύντροφος του Bowie και αιώνιο μυστήριο της ποπ κουλτούρας

Τη δεκαετία του ’60 βρέθηκε στο Παρίσι για να σπουδάσει τέχνη και πείστηκε να ασχοληθεί με το μόντελινγκ. «Είπα γιατί όχι, αν πληρώνει καλά; Στην πραγματικότητα, δεν ήξερα καν πώς να βάφομαι ή να περπατάω στην πασαρέλα». Ξεκίνησε δίπλα στον νεαρό τότε Lagerfeld όταν εκείνος εργαζόταν στον οίκο Jean Patou και είχε ως μέντορα την Catherine Harlé, μια ισχυρή booker που μετέτρεπε τα μοντέλα της στα απόλυτα it girls της εποχής.

Η τυχαία κι άβολη συνάντηση με τον Salvador Dalí

Η Amanda Lear ήταν αναπόσπαστο μέλος της «αυλής» του Salvador Dalí. Τον συνόδευε σε συνεντεύξεις Τύπου, γκαλά και πάρτι, ενώ έμενε μαζί του στο ξενοδοχείο St. Regis στη Νέα Υόρκη, όπου ο Dalí έκανε πάντα θεαματική είσοδο. «Ήταν πάντα περικυκλωμένος από φωτογράφους, μοντέλα και κάθε λογής παράσιτα», θυμάται η Lear. «Κάθε μέρα στις πέντε το απόγευμα είχε το δικό του "tea time", με όλο αυτόν τον κόσμο γύρω του στο ξενοδοχείο. Οι περισσότεροι ήταν απλά τζαμπατζήδες που ήθελαν ένα δωρεάν ποτό».

Η Lear πιστεύει στην πειθαρχία αλλά και στη μαγεία των τυχαίων συναντήσεων. Αυτό που ο Jung αποκαλούσε «συγχρονικότητες». Έτσι, άλλωστε, γνώρισε τον Salvador Dalí και τον David Bowie.

View this post on Instagram

A post shared by GOARTonline (@goartonline)

Η πρώτη της γνωριμία με το enfant terrible της ευρωπαϊκής τέχνης δεν πήγε πολύ καλά. Ο Paco Rabanne τούς σύστησε σε ένα παριζιάνικο εστιατόριο το 1965, αλλά ο καλλιτέχνης δεν της έκανε καλή εντύπωση. «Μου είπε: “Έχεις το πιο όμορφο κρανίο που έχω δει ποτέ.” Δεν χάρηκα ιδιαίτερα που με αποκάλεσε κρανίο», λέει η Lear. Όταν εκείνος τη ρώτησε με τι ασχολείται, απάντησε πως είναι ζωγράφος. «Τότε, το να είσαι μοντέλο, δεν θεωρούνταν κάτι σπουδαίο. Έτσι είπα ψέματα. Αλλά ο Dalí ήταν ψυχρός: “Ξέχνα το, οι γυναίκες δεν μπορούν να ζωγραφίσουν.” Σκέφτηκα, Αυτός είναι μεγάλος μ@λ@κ@ς, δεν θα τον ξαναδώ ποτέ». 

Ωστόσο, ο Dalí δεν άργησε να διορθώσει το λάθος του. «Την επόμενη μέρα με πήρε τηλέφωνο, και αυτή τη φορά τα βρήκαμε μια χαρά». Η Amanda έγινε μούσα και φίλη του για 16-17 χρόνια, περνώντας τα καλοκαίρια μαζί του και με τη σύζυγό του, Gala, στην Καταλονία και ταξιδεύοντας μαζί του σε όλο τον κόσμο—πάντα με πλοίο, καθώς ο Dalí φοβόταν τα αεροπλάνα (τα αιδοία, τα αβγά, τα έντομα και πολλά άλλα πράγματα).

Τη σχέση της με τον Καταλανό καλλιτέχνη θα την περιέγραφε ως «πνευματικό γάμο». Πόζαρε για αρκετά έργα του και αργότερα έγραψε τη βιογραφία My Life With Dalí (1984). Μάλιστα, τον έπεισε να παίξει τον ρόλο του αυτοκράτορα στην ανολοκλήρωτη ταινία Dune (ναι, αυτό το Dune που νομίζετε), του Alejandro Jodorowsky, στην οποία εκείνη θα υποδυόταν την Princess Irulan- ρόλο που υποδύεται σήμερα η Florence Pugh.

Μέσα από τα ταξίδια της με τον Dalí, η Lear γνώρισε τον Andy Warhol. «Οι δυο τους αλληλοσυμπαθιούνταν, αλλά πάντα υπήρχε ανταγωνισμός μεταξύ τους. Και οι δύο είχαν τρελούς ακόλουθους». Αν και ανήκε στο «στρατόπεδο» του Dalí, διασκέδαζε συχνά με τον Warhol και την παρέα του.

Swinging London: Οι Rolling Stones και τα ατελείωτα πάρτυ των 60s

Η Lear ήταν κομμάτι της Swinging London σκηνής, περιστοιχισμένη από καλλιτέχνες και ροκ σταρ. «Όλα εκείνα τα πάρτι ήταν γεμάτα ποτά, αλκοόλ και ναρκωτικά. Ποτέ δεν ήμουν σε αυτό το τριπάκι… καλά, ίσως λίγο στα τέλη των ’60s», λέει χαριτολογώντας.

Για εκείνη, μια επιτυχημένη βραδιά έχει μία βασική προϋπόθεση: το στυλ. «Όταν πηγαίναμε στο Studio 54, έπρεπε να είμαστε ντυμένοι κατάλληλα, αλλιώς δεν μας άφηναν να μπούμε. Θέλει παγιέτες, γκλίτερ και φτερά—δεν μπορείς να εμφανιστείς απλά με τζιν σαν να πηγαίνεις στο γραφείο». Παρ' όλα αυτά, δεν την απασχολεί από πού προέρχεται κάποιος: «Ένα καλό πάρτι έχει ποικιλία—πλούσιους και φτωχούς, μοντέλα και νταλικέρηδες μαζί. Αυτό είναι σημαντικό!».

Λίγο μετά το ντεμπούτο της ως μοντέλο, η Amanda Lear φωτογραφήθηκε από κορυφαίους φωτογράφους όπως οι Helmut Newton, Charles Paul Wilp και Antoine Giacomoni. Στην πασαρέλα, συνεργάστηκε με εμβληματικούς σχεδιαστές όπως οι Yves Saint Laurent και Coco Chanel στο Παρίσι, αλλά και οι Mary Quant, Ossie Clark και Antony Price στο Λονδίνο.

Οι παρέες της περιλάμβαναν τους Beatles, καθώς και τα κορυφαία μοντέλα Twiggy, Pattie Boyd και Anita Pallenberg. Στα τέλη του 1966, ξεκίνησε σχέση με τον Brian Jones των Rolling Stones, τον οποίο είχε γνωρίσει μέσω του αριστοκράτη και μπον βιβέρ Tara Browne. Η Anita Pallenberg, που τότε ήταν γνωστή ως «ερωμένη του Jones», έπαιξε επίσης ρόλο στη γνωριμία τους. Η σχέση της με τον Jones ενέπνευσε τον Mick Jagger και τον Keith Richards να γράψουν το τραγούδι "Miss Amanda Jones" για το άλμπουμ Between the Buttons, όπου περιγράφεται η ρομαντική τους ιστορία.

Η Lear έγινε αναπόσπαστο κομμάτι της εναλλακτικής σκηνής του Λονδίνου, φιγούρα της νυχτερινής ζωής και τακτική παρουσία στις κουτσομπολίστικες στήλες. Το 1967, συνελήφθη από την αστυνομία με ναρκωτικά που ανήκαν στους Rolling Stones. «Με έστειλαν γυμνή στο κελί, γιατί, φυσικά, δεν καρφώνεις έναν Rolling Stone», θυμάται. Αργότερα, της επιβλήθηκε πρόστιμο για το περιστατικό.

Μετά τον θάνατο του Brian Jones το 1969, μετακόμισε στο Λονδίνο, σε ένα σπίτι στο Elvaston Place στο South Kensington, μαζί με μια παρέα χίπηδων. «Πίναμε χόρτο, κάναμε LSD, ο Jimi Hendrix ερχόταν όταν δεν είχε πού να κοιμηθεί», θυμάται.

Στη Νέα Υόρκη, η Lear έγινε τακτικό μέλος της σκηνής του θρυλικού Max’s Kansas City, διασκεδάζοντας κάθε βράδυ με τον Andy Warhol και την παρέα του. «Έφτασα σε σημείο να παραμελώ ακόμα και τις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις στο μόντελινγκ», λέει γελώντας. «Πραγματικά πιστεύεις ότι θα μπορούσα να είμαι έτοιμη και στην τρίχα στις 8 το πρωί, όπως ήθελαν;»

Το 1968 ήταν στην επίσημη έναρξη του Apple Tailoring στο Λονδίνο, μαζί με τον John Lennon και τον George Harrison.

Σχετικά με τις σχέσεις της, σχολιάζει το πόσο διαφορετικά ήταν τα πράγματα τότε: «Σήμερα, τα περισσότερα μοντέλα ονειρεύονται να βγουν με έναν ποδοσφαιριστή. Στη δική μου εποχή, αν ένας άντρας είχε μακριά μαλλιά και κρατούσε κιθάρα, ήμασταν ήδη ερωτευμένες μαζί του». Είχε σχέση με τον Brian Jones των Rolling Stones και ήταν στενή φίλη της Pattie Boyd, που παντρεύτηκε τον George Harrison. «Όλοι λένε “Ουάου, ήξερες τους Beatles;” και νιώθω σαν δεινόσαυρος στο Jurassic Park. Δηλαδή, πολλές κοπέλες τους ήξεραν. Δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο».

Τη δεκαετία του ’70 είχε την ευκαιρία να εδραιώσει την καριέρα της στο μόντελινγκ, αλλά προτίμησε τη νυχτερινή ζωή. «Η Diana Vreeland μου είπε: "Μου αρέσεις, αλλά αν θέλεις να δουλέψεις στη Νέα Υόρκη, πρέπει κάθε πρωί να είσαι φρέσκια, χτενισμένη, με περιποιημένα νύχια και έτοιμη για τους φωτογράφους". Προφανώς, δεν μπορούσα να το κάνω αυτό- εγώ ήμουν έξω και χόρευα!»

Η τυχαία γνωριμία με τον David Bowie

Στις αρχές των ’70s, ο Bryan Ferry των Roxy Music την εντόπισε σε μια φωτογράφιση και εντυπωσιάστηκε. «Με πήγε στο σπίτι του, όπου είχε μια κορνιζαρισμένη φωτογραφία της Kim Novak. Μου είπε: “Η Kim Novak είναι η ιδανική γυναίκα για μένα.” Του απάντησα: “Και για μένα! Ο μόνος λόγος που έβαψα τα μαλλιά μου ξανθά, ήταν η Kim Novak”».

Ο Ferry την ήθελε στο εξώφυλλο του άλμπουμ For Your Pleasure και εκείνη δέχτηκε, αν και τρόμαξε όταν είδε τον (πραγματικότατο) μαύρο πάνθηρα με τον οποίο έπρεπε να ποζάρει. «Δεν μου άρεσε καθόλου όπως με κοίταζε», λέει γελώντας. Ένα ηρεμιστικό και μερικές ασκήσεις αναπνοής αργότερα, το πρόβλημα λύθηκε. Το άλμπουμ έγινε glam rock classic και η φωτογραφία αυτή τράβηξε την προσοχή του David Bowie.

Η Lear θυμάται την πρώτη τους γνωριμία: «Ένα βράδυ με πήρε τηλέφωνο η φίλη μου, η Marianne Faithfull: “Είμαι εδώ με τον David Bowie. Θέλει να σε γνωρίσει.” Της είπα: “Σιγά μην θέλει! Είναι μία η ώρα το βράδυ, είμαι στο κρεβάτι.” Τον έβαλε στο τηλέφωνο, και εκείνος είπε: “Είσαι φανταστική σε αυτή τη φωτογραφία”». Ο Bowie ήταν τότε παντρεμένος με την Angie, αλλά η γυναίκα του φαίνεται να μην είχε πρόβλημα με την Amanda.

Ακολούθησε μια σχέση δύο ετών, αλλά ο Bowie είδε σε εκείνη κάτι παραπάνω από μια όμορφη γυναίκα. «Ήταν ο πρώτος που μου είπε: “Amanda, πρέπει να τραγουδήσεις.” Του απάντησα: “Μα δεν είμαι τραγουδίστρια, είμαι μοντέλο.” Εκείνος όμως επέμεινε. Πλήρωσε τα μαθήματα φωνητικής μου και με έβαλε σε συμβόλαιο με τον μάνατζέρ του. Έτσι ξεκίνησαν όλα. Στην πραγματικότητα, όλα ξεκίνησαν από αυτή τη φωτογραφία». Το πρώτο της άλμπουμ είχε τον συμβολικό τίτλο I Am a Photograph.

Υπέγραψε με τη δισκογραφική Ariola στο Μόναχο, που ειδικευόταν στην ευρωπαϊκή ντίσκο, εμφανίστηκε στη σκηνή με τον Elton John και τον Freddy Mercury και έκανε παγκόσμια περιοδεία. «Αν έχεις φωνή σαν την Donna Summer ή την Grace Jones, απλά τραγουδάς. Αλλά εγώ δεν ήμουν σίγουρη για τη φωνή μου, οπότε σκέφτηκα να περιτριγυρίζομαι από όμορφα, ημίγυμνα αγόρια», θα σχολίαζε αργότερα η Lear.

Ο επιχειρηματίας Fabrice Emaer την προσκάλεσε να τραγουδήσει στο Le Palace, το παριζιάνικο Studio 54. «Πέντε χιλιάδες άτομα είχαν κλείσει τον δρόμο απ' έξω. Μέσα σε μια νύχτα έγινα η ντίσκο σταρ του Παρισιού». 'Ενας τίτλος που δεν τη συγκινούσε ιδιαίτερα, αφού μισούσε τη ντίσκο κι, όπως έλεγε, «το κάνω για τα λεφτά».

Στο κρεβάτι με την Amanda Lear: O Berlusconi, η ιταλική τηλεόραση και η Grace Jones

Στη συνέχεια, η καριέρα της απογειώθηκε στην ιταλική τηλεόραση. Ένα βράδυ, την είδε σε μια εκπομπή ο Silvio Berlusconi- τότε ανερχόμενος μεγιστάνας των μίντια. «Μου είπε: “Θέλω να παρουσιάσεις τη μεγάλη μου σαββατιάτικη εκπομπή.” Χρειαζόταν κάποιον που να μιλάει γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά και ιταλικά. Εγώ μιλούσα πέντε γλώσσες». Παρουσίασε επιτυχημένα τηλεοπτικά σόου στην Ιταλία για σχεδόν δύο δεκαετίες, ενώ στην εκπομπή της Ars Amanda έπαιρνε συνεντεύξεις από πολιτικούς και διασημότητες… στο κρεβάτι. Τη συγκεκριμένη ιδέα θα την αντέγραφαν ξανά και ξανά (μέχρι και σήμερα υπάρχει ένα vidcast στην Αμερική με αυτό το φορμάτ).

Για τη Grace Jones, η Lear λέει: «Είναι λίγο σαν εμένα- ήταν και εκείνη μοντέλο πριν γίνει τραγουδίστρια. Έχει διατηρήσει μια ισχυρή εικόνα τόσα χρόνια, και είναι από τις λίγες που έχουν μείνει». Θεωρεί πως η ίδια και η Jones έχουν επηρεάσει τις σημερινές ποπ σταρ. «Όταν βλέπω τις κοπέλες σήμερα, είναι σαν τις κόρες μας. Κάνουν ό,τι κάναμε κι εμείς: σοκάρουν, προκαλούν, κάνουν τους γκέι να χορεύουν στα κλαμπ. Απλά, εμείς το κάναμε πριν από 50 χρόνια».

«Δεν είμαι είδωλο, είμαι επιζήσασα»

Η Amanda Lear δεν εγκατέλειψε ποτέ την πρώτη της αγάπη, τη ζωγραφική. «Αυτό μου έσωσε τη ζωή», λέει. «Όλοι οι φίλοι μου τρελαίνονται, πηγαίνουν σε ψυχιάτρους επειδή έχουν προβλήματα. Εγώ δεν χρειάζομαι ψυχολόγο, γιατί η ζωγραφική είναι η θεραπεία μου». Έχει εκθέσει τα έργα της σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης μιας παρουσίασης στο Art Basel της Ελβετίας. «Πούλησα 12 πίνακες στο Art Basel. Αν μπορούσα να πληρώνω το ενοίκιό μου μόνο από τη ζωγραφική, πιθανότατα θα σταματούσα τη show business και θα καθόμουν απλώς σπίτι μου να ζωγραφίζω».

Δεν της λείπουν οι μέρες του μόντελινγκ. «Σου λένε: "Στάσου ίσια, κλείσε το στόμα, κάνε την όμορφη, σκάσε!". Κι εγώ λατρεύω να μιλάω». Παρ' όλα αυτά, κατά καιρούς την έχουν πείσει να ποζάρει ξανά και να επιστρέψει στην πασαρέλα, όπως στο σόου του Thierry Mugler το φθινόπωρο του 1990. «Οι σχεδιαστές ακόμα με θέλουν. Μου λένε: "Είσαι ένα fashion icon." Μισώ αυτή τη λέξη. Δεν είμαι είδωλο, είμαι επιζήσασα. Μάλλον είμαι μία από τις λίγες που είναι ακόμα ζωντανές».

Σήμερα, είναι συχνή παρουσία στην πρώτη σειρά των επιδείξεων μόδας, με αγαπημένους σχεδιαστές όπως Diesel, Rabanne, Gaultier και Kim Jones για τον Dior Homme. Πρόσφατα, συνεργάστηκε και με τον Jacquemus.

Έχει στενή σχέση με τον Jean Paul Gaultier και μιλούν συχνά στο τηλέφωνο. Όμως, χρειάστηκε αρκετή πειθώ για να τη φέρει πίσω στην πασαρέλα για την αποχαιρετιστήρια επίδειξή του το 2020. «Μου είπε: "Amanda, έχεις τα καλύτερα πόδια που έχω δει ποτέ. Πρέπει να τα δείξεις!"» Μετά το σόου, οι βοηθοί της αφαίρεσαν το φόρεμά της στα παρασκήνια και καθώς ανέβαινε στο ασανσέρ για να αλλάξει, βρέθηκε ξαφνικά ολόγυμνη- μόνη με την Anna Wintour. «Ήταν τόσο ντροπιαστικό! Της είπα: "Συγγνώμη, δεν ήξερα ότι είστε εδώ." Ήταν πολύ ευγενική, είπε: "Δεν πειράζει. Απόλαυσα το σόου"».

Το 2023, συμμετείχε στη γαλλική επιτυχία του Amazon Prime Escort Boys, μια δραματική κομεντί για τους άντρες συνοδούς πολυτελείας, όπου έπαιξε μια πελάτισσα. «H ηρωίδα δεν έμεινε ευχαριστημένη και ήθελε τα χρήματά της πίσω», λέει γελώντας. «Ήταν ξεκαρδιστικό γιατί το αγόρι ήταν τελείως γυμνό. Δεν ήξερα πού να κοιτάξω! Τον ρώτησα: "Δεν ντρέπεσαι που είσαι τελείως γυμνός;" Και μου είπε: "Όχι, δεν με νοιάζει". Τότε συνειδητοποίησα ότι οι άντρες σήμερα είναι ακριβώς όπως ήμασταν εμείς οι γυναίκες για αιώνες- αντικείμενα του πόθου. Απλώς εκείνοι το απολαμβάνουν».

Συμμετείχε επίσης στο La Maison, μια πρόσφατη δραματική σειρά για τη μόδα στο Apple TV+, ενώ συνεχίζει να περιοδεύει στην Ευρώπη, πρωταγωνιστώντας σε θεατρικές παραστάσεις. «Το θέατρο είναι πραγματικά απίστευτο. Η αδρεναλίνη που νιώθεις κάθε βράδυ είναι ανεπανάληπτη».

Η φωτογραφία του 1984, όπου φαίνεται να ζωγραφίζει στο σπίτι της στη νότια Γαλλία, είναι μάλλον σκηνοθετημένη. «Αυτές ήταν οι παλιές καλές μέρες. Δεν μπορώ να παραπονεθώ. Είχα τους πιο όμορφους άντρες στον κόσμο- και είναι αλήθεια. Υπέροχους εραστές, μοντέλα, ηθοποιούς, ό,τι μπορείς να φανταστείς».

Και σήμερα, εξακολουθεί να δέχεται ερωτικές προτάσεις. «Υπάρχουν πολλοί νέοι άντρες που με παίρνουν τηλέφωνο. Ίσως είναι γεροντολάγνοι!» λέει γελώντας. «Αλλά είναι καλύτερα να είμαι μόνη μου. Οι φίλες μου λένε: "Είμαστε τόσο μόνες, είναι φρικτό!" Αυτά είναι βλακείες. Το να είσαι μόνη, είναι υπέροχο: Κάνω ό,τι θέλω, ντύνομαι όπως θέλω, τρώω ό,τι θέλω, βλέπω ό,τι θέλω στην τηλεόραση. Και το λατρεύω».

Παρότι της αρέσει που οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για την πορεία της, το μόνο που την κρατάει ζωντανή είναι το μέλλον: «Δεν είμαι άνθρωπος της νοσταλγίας. Δεν κοιτάζω πίσω, λέγοντας “Αχ, τι ωραίες εποχές!”. Aλήθεια, δεν με νοιάζει. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι τι θα γίνει αύριο; Τι θα κάνω του χρόνου; Αυτή η περιέργεια με κρατάει σε εγρήγορση».