Το ημερολόγιο γράφει «Αύγουστος». Τα σχολεία έχουν κλείσει, οι ομάδες γονέων στο Viber σιγούν και η μυρωδιά του αντηλιακού μοιάζει να υπόσχεται λύτρωση. Οι οικογενειακές διακοπές ξεκινούν. Στα social media βλέπεις φωτογραφίες με ηλιοβασιλέματα και παγωτά, χαρούμενα παιδικά πρόσωπα, παραλίες με βότσαλο ή άμμο. Αλλά αν μπορούσαμε να δούμε μέσα στο μυαλό μιας μητέρας, συχνά η εικόνα θα ήταν διαφορετική: λίστες με πράγματα που δεν πρέπει να ξεχαστούν, δεκάδες πλυντήρια και σιδερώματα πριν πακεταριστούν οι βαλίτσες, deep cleaning στο σπίτι για να το βρείτε καθαρό όταν γυρίσετε, προγραμματισμός γευμάτων, οργάνωση ύπνου, φόβος για ηλίαση, εγκαύματα ή τσιμπήματα κουνουπιών κι εκείνο το μόνιμο άγχος ότι πρέπει να είναι «όλα τέλεια».
Αυτό το αόρατο βάρος έχει όνομα: νοητικό φορτίο ή mental load στα αγγλικά. Είναι η αδιάκοπη, σχεδόν αόρατη εργασία της φροντίδας και της οργάνωσης που στις περισσότερες οικογένειες εξακολουθεί να πέφτει στις γυναίκες. Δεν είναι μόνο το να μαζέψεις τις βαλίτσες ή να φροντίσεις τα παιδιά στην παραλία. Είναι η νοητική διαχείριση όλων των μικρών και μεγάλων ανησυχιών που κρατούν μια οικογένεια λειτουργική, ακόμη και στις «ξέγνοιαστες» μέρες των διακοπών.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν το 2024, οι μητέρες αναλαμβάνουν κατά μέσο όρο το 71% της γνωστικής και συναισθηματικής εργασίας στο σπίτι, δηλαδή το κομμάτι που δεν φαίνεται: να προβλέπουν ανάγκες, να οργανώνουν το πρόγραμμα, να φροντίζουν για τη συναισθηματική ισορροπία όλων. Οι μπαμπάδες συμμετέχουν συχνά στις «ορατές» εργασίες: να σηκώσουν βαλίτσες, να οδηγήσουν μέχρι το εξοχικό, να στήσουν την ομπρέλα, να παίξουν με τα παιδιά αλλά υποτιμούν την αόρατη οργάνωση πίσω από κάθε οικογενειακή στιγμή. Άλλες έρευνες έχουν υποστηρίξει παρόμοια ευρήματα. Φυσικά, η κατάσταση είναι ακόμη πιο δύσκολη για single μητέρες, οι οποίες δεν έχουν κανέναν για να μοιραστούν το συναισθηματικό φορτίο της γονεϊκότητας.
Οι διακοπές, αντί να μειώνουν αυτό το φορτίο, συχνά το μεγεθύνουν. Μια έρευνα σχετικά με το mental load στην Ιταλία που εκδόθηκε φέτος τον Μάιο («Beyond Time») διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που ανέλαβαν την οργάνωση οικογενειακών εξορμήσεων εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα εξάντλησης κι άγχους σε σχέση με τους συντρόφους τους, ενώ παράλληλα ένιωθαν μεγαλύτερη πίεση να διατηρήσουν «καλή διάθεση» για όλη την οικογένεια. Στην πραγματικότητα, οι διακοπές μοιάζουν συχνά με μια μεταμφιεσμένη μορφή εργασίας: η μαμά γίνεται project manager, ψυχολόγος και εμψυχώτρια, μόνο που το γραφείο έχει θέα τη θάλασσα.
