ΤΟ ΒΗΜΑ logo

Καλοκαίρι με παιδιά: Αναμνήσεις, ενοχές και (λίγη) απελπισία

Καλοκαίρι με παιδιά: Αναμνήσεις, ενοχές και (λίγη) απελπισία 1
Pexels

Το καλοκαίρι, λένε, είναι για τα παιδιά. Κανείς όμως δεν ρώτησε τις μητέρες. Την ώρα που τα social media πλημμυρίζουν με φωτογραφίες από οικογενειακές παραλίες και "ανέμελες στιγμές", χιλιάδες γονείς μετράνε τις μέρες αντίστροφα για τον Σεπτέμβρη. Αυτό δεν είναι απλώς μια δύσκολη φάση. Είναι ένα συλλογικό γονεϊκό burnout που κανείς δεν τολμά να παραδεχτεί.

ΑΠΟ GRACE TEAM

Είναι Ιούλιος. Τα σχολεία έχουν κλείσει, οι οθόνες γεμίζουν με φωτογραφίες παραλιών, οικογενειακών στιγμών, καστράκια στην άμμο και κοκτέιλ για τους γονείς. Κι όμως, πίσω από το φόντο αυτής της θερινής φαντασίωσης, οι γονείς —και κυρίως οι μητέρες— βιώνουν μια λιγότερο φωτογενή πραγματικότητα: αυτή της εξάντλησης.

Σε πρόσφατη έρευνα στη Βρετανία, το 70% των γονιών παραδέχεται πως στο τέλος του καλοκαιριού νιώθουν ψυχικά και σωματικά εξαντλημένοι. Το εντυπωσιακότερο; Μόλις το 13% νιώθει ότι πραγματικά ξεκουράστηκε. Οι υπόλοιποι εύχονται να ξεκινούσε το σχολείο… χθες.

Η αόρατη εργασία του καλοκαιριού

Η φροντίδα των παιδιών δεν κάνει διακοπές, κάθε άλλο! Ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι απαιτήσεις αυξάνονται κατακόρυφα, με τις μητέρες να περνούν κατά μέσο όρο 31 λεπτά παραπάνω την ημέρα σε γονεϊκά καθήκοντα, και τους πατέρες περίπου 18 λεπτά. Οι ώρες αυτές δεν προστίθενται απλώς στην καθημερινότητα αλλά υποκαθιστούν πλήρως τον χρόνο αυτοφροντίδας, την ξεκούραση, ακόμη και τη βασική ησυχία.

Σε έρευνες που διεξήχθησαν σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία, σημειώθηκε ότι η ζήτηση για ψυχολογική υποστήριξη από γονείς αυξάνεται κατά 40% κάθε φορά που κλείνουν τα σχολεία. Οι γονείς δεν ζητούν βοήθεια επειδή δεν αγαπούν τα παιδιά τους αλλά επειδή έχουν φτάσει στα όρια της σωματικής και ψυχικής αντοχής.

Καλοκαίρι με παιδιά: Αναμνήσεις, ενοχές και (λίγη) απελπισία 2
Pexels

Τι είναι τελικά το γονεϊκό burnout;

Η Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση περιγράφει το γονεϊκό burnout ως μια κατάσταση χρόνιου στρες που οδηγεί σε πλήρη σωματική, συναισθηματική και διανοητική εξάντληση. Οι γονείς αρχίζουν να αποσύρονται συναισθηματικά από τα παιδιά, να νιώθουν ανεπαρκείς και ενοχικοί, ενώ πολλές φορές παρατηρούν στον εαυτό τους εκρήξεις θυμού, αγένεια, ακόμα και τάσεις απομόνωσης.

Ένα ρεαλιστικό και συνάμα σοκαριστικό παράδειγμα: στις ΗΠΑ, το 57% των γονιών δηλώνει ότι βιώνει συστηματικά συμπτώματα burnout (υπερκόπωσης). Αυτό δεν αφορά απλώς την κόπωση μετά από μια δύσκολη μέρα. Αφορά μια χρόνια, βαθιά φθορά που υπονομεύει τη σχέση με το παιδί, με τον σύντροφο και με τον ίδιο τους τον εαυτό.

Καλοκαίρι με παιδιά: Αναμνήσεις, ενοχές και (λίγη) απελπισία 3
Unsplash

Η οικονομική πίεση του "καλοκαιρινού κενού"

Το καλοκαίρι δεν είναι μόνο πιο κουραστικό αλλά και σαφώς πιο ακριβό. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, σχεδόν οι μισοί γονείς δαπανούν πάνω από 1.000 δολάρια ανά παιδί για την καλοκαιρινή του φροντίδα: κατασκηνώσεις, καλοκαιρινά φροντιστήρια, babysitting, δραστηριότητες. Όλα αυτά δεν είναι προαιρετικά για τους εργαζόμενους γονείς. Είναι αναγκαία για να διατηρηθεί μια στοιχειώδης ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και τα γονεϊκά καθήκοντα.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 1/12 των οικογενειών δηλώνει ότι τα παιδιά τους στερήθηκαν γεύματα τους θερινούς μήνες, λόγω οικονομικών προβλημάτων. Δεν πρόκειται για υπερβολές, αλλά για μια αυξανόμενη πραγματικότητα που πλήττει τις μεσαίες και χαμηλότερες τάξεις.

Καλοκαίρι με παιδιά: Αναμνήσεις, ενοχές και (λίγη) απελπισία 4
Unsplash

Τα παιδιά χρειάζονται χαρά. Οι γονείς χρειάζονται μια ανάσα

Το αφήγημα πως το καλοκαίρι είναι "η ωραιότερη περίοδος για την οικογένεια", παρότι καλοπροαίρετο, συχνά εγκλωβίζει τους γονείς στην ενοχή. Αν δεν το απολαμβάνεις, φταις. Αν θες να είσαι μόνη σου για μία ώρα, είσαι κακιά μάνα. Αν μετράς αντίστροφα για τον Σεπτέμβρη, είσαι αχάριστη.

Όμως οι γονείς δεν είναι υπερήρωες. Είναι άνθρωποι που δικαιούνται φροντίδα, ηρεμία, ξεκούραση και τρυφερές στιγμές μεταξύ τους ως ζευγάρι. Η κοινωνία οφείλει να εγκαταλείψει την εξιδανίκευση της εξουθένωσης. Να σταματήσει να αντιμετωπίζει τη μητρότητα ως αποστολή μαρτυρίου και να την αναγνωρίσει ως έργο σχέσης, φροντίδας και αμοιβαιότητας.

Ρεαλιστικές λύσεις: όχι άλλες λίστες για τέλειες δραστηριότητες

Όχι, δεν χρειάζεται να φτιάξεις σπιτικό παγωτό ή να θυσιάσεις τις οικονομίες σου για να πας με τα παιδιά διακοπές σε ελληνικό νησί. Δεν χρειάζεται να "κερδίσεις το καλοκαίρι". Χρειάζεται να επιβιώσεις, να συνδεθείς μαζί τους με τρόπους που δεν σου ρουφούν όλο το οξυγόνο και να εξασφαλίσεις έστω 30 λεπτά τη μέρα για εσένα.

Ρεαλιστικά, τι μπορεί να βοηθήσει;

– Ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει εναλλαγές μεταξύ δραστηριοτήτων και χρόνου για εσένα ή/και τον σύντροφό σου, χωρίς τύψεις.
– Να ζητήσετε από τον εργοδότη σας ένα πιο ευέλικτο ωράριο ή εργασία από το σπίτι κάποιες μέρες.
– Συνεννόηση με άλλους γονείς για εναλλαγή babysitting.
– Και, πάνω από όλα, να θυμάσαι πως το "αρκετά καλά" είναι πιο βιώσιμο από το "τέλεια".

Καλοκαίρι με παιδιά: Αναμνήσεις, ενοχές και (λίγη) απελπισία 5
Unsplash

Δεν είσαι μόνη

Αν μετράς τις μέρες μέχρι να ανοίξουν τα σχολεία, δεν είσαι κακή μάνα. Αν νιώθεις εξάντληση, δεν είσαι λιγότερο ικανός πατέρας. Αν χρειάζεσαι βοήθεια, δεν έχεις αποτύχει. Έχεις απλώς ανάγκες. Και οι ανάγκες των γονιών είναι εξίσου ιερές με τις ανάγκες των παιδιών.

Αυτό το καλοκαίρι, ας επαναπροσδιορίσουμε τι σημαίνει "καλές διακοπές": όχι τέλειες φωτογραφίες, αλλά στιγμές συνύπαρξης, χαλάρωσης, ειλικρίνειας. Γιατί όταν μια μάνα γελά αυθεντικά, το παιδί της δεν χρειάζεται τίποτα άλλο.

Στο νέο επεισόδιο του podcast «Έχεις Δύο Λεπτά;», η Ειρήνη Ζουρνατζή και η Έλενα Πάκου κάνουν αυτό που όλοι σκεφτόμαστε αλλά κανείς δεν παραδέχεται: μιλούν για τον τρόμο και το χάος του καλοκαιριού, όταν τα σχολεία κλείνουν και η ζωή συνεχίζει... σαν να μη συμβαίνει τίποτα. (Spoiler: συμβαίνουν τα πάντα). Η Ειρήνη και η Έλενα, με τέσσερα παιδιά συνολικά, μιλούν χωρίς φίλτρα για τις ενοχές της εργαζόμενης μητέρας, για τα παιδικά καλοκαίρια του '90 όπου το μόνο πρόγραμμα ήταν «πήγαινε να παίξεις και να μη σε ξαναδώ μέχρι να νυχτώσει» και για τη σημερινή πίεση να απασχολήσεις τα παιδιά συνεχώς κατά τις καλοκαιρινές διακοπές. Για περισσότερα, μη χάσετε το νέο επεισόδιο του podcast.

ΑΠΟΡΡΗΤΟ