Η μεγάλη έκπληξη που έλαβε χώρα στη χθεσινή εκλογική αναμέτρηση στην Ολλανδία, εκεί όπου το κεντρώο D66 πέτυχε μία τεράστια αύξηση των ποσοστών του, παίρνοντας την πρώτη θέση, οριακά μπροστά από το ακροδεξιό PPV, το οποίο υπέστη μεγάλη απώλεια δυνάμεων, δημιουργεί μία εντελώς νέα συνθήκη στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.
Με σχεδόν το σύνολο των ψήφων καταμετρημένο, το D66 κερδίζει 26 έδρες, όντας στην πρώτη θέση, ευρισκόμενο όμως αρκετά μακριά από τις 76 έδρες που απαιτούνται για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Για τον λόγο αυτό είναι σίγουρο ότι από αύριο κιόλας θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, που είναι πολύ πιθανό να έχει πρωθυπουργό τον 38χρονο, Ρομπ Γιέτεν, ηγέτη του D66.
Τα σενάρια για τη δημιουργία κυβέρνησης
Το πιο πιθανό σενάριο για την επόμενη μέρα φαίνεται είναι η δημιουργία μίας κεντρώας κυβέρνησης, η οποία πέρα από το D66, θα περιλαμβάνει το επίσης κεντρώο VVD, το οποίο κυβέρνησε τη χώρα για πάνω από μια δεκαετία, με τον Μαρκ Ρούτε στην πρωθυπουργία και σε αυτές τις εκλογές συγκέντρωσε 22 έδρες, την κεντροαριστερή συμμαχία Εργατικών και Πρασίνων, που έλαβε 20 έδρες και το κεντροδεξιό CDA που έλαβε 18. Ο συνδυασμός αυτός δίνει το «άνετο» άθροισμα των 86 εδρών.
Το «πρόβλημα» που εντοπίζεται σε αυτήν την περίπτωση είναι πως η ηγέτης του VVD, Ντιλάν Γεσιλγκόζ, έχει τονίσει ότι δεν επιθυμεί τη συνεργασία με τη συμμαχία Εργατικών και Πρασίνων, αν και η άμεση παραίτηση του επικεφαλής της, Φρανς Τίμερμανς, αμέσως μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος των εκλογών, ίσως να αμβλύνει την αντιπαλότητα μεταξύ των δύο κομμάτων, καθιστώντας την παραπάνω κυβερνητική συνεργασία πλήρως ρεαλιστική.
Το πιο δεξιό σενάριο
Μία άλλη επιλογή είναι τα τρία κόμματα να παραμείνουν ως έχουν (D66, VVD και CDA) και στη θέση της συμμαχίας Εργατικών και Πρασίνων να συμπεριληφθεί το δεξιό JA21. Το σενάριο αυτό όμως δεν αποτελεί επιθυμία του ηγέτη του D66 και πιθανού πρωθυπουργού, Ρομπ Γιέτεν. Ο Γιέτεν θεωρεί ιδιαίτερα δεξιό το JA21 και έχει διαφορετικές θέσεις μαζί του σε μια σειρά σημαντικών ζητημάτων, όπως το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το μεταναστευτικό.
Το «ακραίο» κεντροαριστερό σενάριο
Ένα τρίτο σενάριο, το οποίο στέκεται μεν μαθηματικά αλλά απαιτεί τη συνεργασία πάρα πολλών κομμάτων, κυρίως της κεντροαριστεράς, είναι το εξής: To D66, η Συμμαχία Εργατικών και Πρασίνων και το CDA να αποτελέσουν τον κορμό της κυβέρνησης, παίρνοντας παράλληλα μαζί τους πλήθος μικρότερων κομμάτων με μονοψήφιο αριθμό εδρών. Υπενθυμίζεται ότι το ολλανδικό σύστημα δεν προβλέπει κατώτατο όριο για την είσοδο κομμάτων στη βουλή, με αποτέλεσμα στο νέο κοινοβούλιο να εκπροσωπούνται, όπως όλα δείχνουν, 15 κόμματα.
Συγκεκριμένα χρειάζεται να συμμετάσχουν το SP (3 έδρες), το PvdD (3 έδρες), το Denk (3 έδρες), η Χριστιανική Ένωση (3 έδρες), το 50Plus (2 έδρες) και το Volt (1 έδρα). Όπως βέβαια αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς μία κυβέρνηση με τη συμμετοχή 9 κομμάτων δεν μοιάζει ως βιώσιμη επιλογή, ειδικά σε μία περίοδο που η Ολλανδία επιθυμεί διακαώς να βγει από την πολιτική αστάθεια.
Οι διαπραγματεύσεις
Οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα, με τον Ρομπ Γιέτεν, όπως προαναφέρθηκε, να είναι το μεγάλο φαβορί για την ανάληψη της πρωθυπουργίας.
Υπενθυμίζεται ότι το 2023, η χώρα χρειάστηκε περισσότερους από έξι μήνες για να καταλήξει σε συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης, υπονομεύοντας τη διαπραγματευτική θέση της Ολλανδίας στις Βρυξέλλες ως αποτέλεσμα της αστάθειας.
