Το πρόσφατο θανατηφόρο πλήγμα του αμερικανικού στρατού εναντίον σκάφους προερχόμενου από τη Βενεζουέλα που φέρεται ότι μετέφερε παράνομα ναρκωτικά, και το οποίο άφησε έντεκα νεκρούς, έτυχε πανηγυρικής υποδοχής από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. «Ας χρησιμεύσει αυτό ως προειδοποίηση σε όποιον σκέφτεται έστω και να φέρει ναρκωτικά στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής», έγραψε ο αμερικανός πρόεδρος σε ανάρτησή του στο Truth Social. Υποστήριξε ότι το σκάφος εκμεταλλευόταν η συμμορία Τρεν ντε Αράγουα (Tren de Aragua), η οποία έχει χαρακτηριστεί από τις ΗΠΑ ξένη τρομοκρατική οργάνωση και, σύμφωνα με τον Τραμπ, ενεργεί υπό τις οδηγίες του προέδρου της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο. Ποια είναι όμως η αλήθεια για το λατινοαμερικανικό καρτέλ και πού ξεκινά η πολιτική σκοπιμότητα;
Γνωστοί και άγνωστοι παράγοντες
Η απάντηση για το ποιόν της συμμορίας δεν είναι ξεκάθαρη. Αντίθετα, είναι περιβεβλημένη με μυστήριο, αφού λίγα είναι γνωστά για αυτήν. Βέβαιο είναι ότι η ίδρυσή της ξεκίνησε στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας στις φυλακές Τοροκόν, της βορειοδυτικής πολιτείας Αράγουα, από δύο συγκρατούμενους οι οποίοι κατάφεραν να συγκεντρώσουν τέτοια δύναμη, ικανή να μεταβάλει το σοφρωνιστικό κατάστημα σε πραγματικό… θέρετρο, αφού στο σύμπλεγμα των φυλακών σταδιακά προστέθηκε κολυμβητική πισίνα, καζίνο και νυχτερινό κέντρο.
Τον Σεπτέμβριο του 2023 μάλιστα, χρειάστηκε στρατιωτική επέμβαση ώστε να ανακτηθεί ο έλεγχος της φυλακής, η οποία λειτουργούσε συν τοις άλλοις ως τόπος κατοικίας συγγενών των κρατουμένων, κέντρο διανομής ναρκωτικών αλλά και ως συντονιστικό κέντρο των επιχειρήσεων της οργάνωσης, που πλέον δραστηριοποιείται σε Χιλή, Περού, Βραζιλία, Αργεντινή και ΗΠΑ. Εκτός της διακίνησης ναρκωτικών, τα μέλη της Τρεν ντε Αράγουα δραστηριοποιούνται σε εκβιασμούς, σωματεμπορία και απαγωγές.
Κάπου εδώ σταματούν τα όσα είναι διασταυρωμένα για την οργάνωση και τη δράση της, αφού άγνωστα παραμένουν τόσο ο τρόπος με τον οποίο στρατολογεί μέλη όσο και το πώς κατάφερε να εδραιώσει παρουσία σε τόσες πολλές χώρες. Επίσης δεν έχει στοιχειοθετηθεί επαρκώς η φημολογούμενη σχέση της με την κυβέρνηση της Βενεζουέλας.
Ελάχιστα είναι γνωστά για τον ηγέτη της, Γκερέρο Φλόρες, για τον οποίο υπάρχει διαθέσιμη μόνο μια παλαιά, ασπρόμαυρη φωτογραφία. Όσο για τη δράση της, παρότι το FBI τον Ιανουάριο του 2024 επιβεβαίωνε την έντονη παρουσία της στο έδαφος των ΗΠΑ, αυτή επουδενί δεν δικαιολογεί σύμφωνα με ειδικούς το καθεστώς τρομοκρατικής οργάνωσης που της έχει αποδοθεί από την Ουάσιγκτον.
Η επιχείρηση κατά του σκάφους που θεωρείται ότι μετέφερε ναρκωτικά πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στη νότια Καραϊβική κατ’ εντολή του Τραμπ που επιμένει ότι στο στόχαστρο μπήκαν «ναρκω-τρομοκράτες». Το σκάφος έπλεε σε διεθνή ύδατα και, σύμφωνα με τον αμερικανό πρόεδρος, μετέφερε ναρκωτικά με προορισμό τις ΗΠΑ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Κογκρέσο δεν έχει δώσει «πράσινο φως» για την διεξαγωγή τέτοιων επιχειρήσεων, ενώ νομικοί επισημαίνουν ότι δεν υφίσταται προηγούμενο ανάληψης ένοπλης στρατιωτικής δράσης στη βάση επιχείρησης κατά ναρκωτικών.
Πολλαπλές σκοπιμότητες
Αναρωτώμενος κανείς ποιες είναι οι αιτίες που θα οδηγούσαν τον αμερικανό πρόεδρο να δημιουργήσει μια τεχνητή κρίση, η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί στο παιχνίδι των εντυπώσεων στο οποίο ο Τραμπ αρέσκεται να εξασκείται. Ο «Πόλεμος Κατά των Ναρκωτικών» και η δράση κατά της κυβέρνησης της Βενεζουέλας είναι δύο ισχυρά στοιχεία που, συνδυασμένα, συγκινούν τα πιο συντηρητικά μέλη του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ιδίως τους ισπανόφωνους υποστηρικτές του Τραμπ.
Εξάλλου, η δυναμική φυγή προς τα εμπρός, με την επίδειξη σθένους σε πεδία που – θεωρητικά τουλάχιστον – μπορούν να ελεγχθούν, συνιστά πολύτιμη και ενδεχομένως δημοφιλή επιλογή, τη στιγμή που η ανθρωπιστική κρίση στην Λωρίδα της Γάζας κορυφώνεται εξαιτίας της ασφυκτικής ισραηλινής πίεσης, το Ουκρανικό μοιάζει δυσεπίλυτος γρίφος και η Κίνα διεκδικεί με εμφατικό τρόπο το μερίδιό της στο διεθνές σύστημα.
«Δεν με νοιάζει αν το λέτε έγκλημα πολέμου» σημείωσε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, με το γνώριμο προβοκατόρικο ύφος του, αναφερόμενος στο πλήγμα κατά της συμμορίας και ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων από νομικούς και βουλευτές (μεταξύ τους ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Ραντ Πολ) που θέτουν ερωτήματα για τη νομιμότητα αλλά και την επιτυχία της επιχείρησης. «Ελπίζω η κυβέρνηση των ΗΠΑ να έχει πληροφορίες που να δικαιολογούν την επέμβαση και να μην πυροβολούμε προτού ρωτήσουμε», τόνισε μιλώντας στους New York Times ο Ράιν Μπεργκ, ερευνητής του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών (CSIS) στην Ουάσινγκτον.
