Είναι μια κυνική παραδοχή της πραγματικότητας πως το 5ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ άρχισε δύο ημέρες πριν από την έναρξή του. Ήταν τέτοια η επίδραση αμέσως μετά το «χρειαζόμαστε ένα τέτοιο νέο κίνημα» δια στόματος Αλέξη Τσίπρα που έκτοτε άρχισε να διαφαίνεται μια αντιστροφή συσχετισμών. Ιδιαιτέρως δε αφότου ο πρώην πρωθυπουργός παρευρέθηκε στο Περιστέρι για την έναρξη των εργασιών κι απέσπασε ένα ενθουσιώδες χειροκρότημα.
Πλέον στον δρόμο για τη λήξη της ανώτατης κομματικής διαδικασίας τα εκ των προτέρων κυρίαρχα μπλοκ (προεδρικό, αντιπολίτευση) σαν να βρήκαν μικρά σημεία επαφής. Εν μέρει και θεωρητικής ταύτισης σε μια άτυπη μορφή «λανθάνουσας συμμαχίας» κάτω από τη σκιά μιας αόρατης φιγούρας. Κι ας «δεν γίνεται ΣΥΡΙΖΑ χωρίς Τσίπρα και Τσίπρας χωρίς ΣΥΡΙΖΑ», όπως ακούστηκε εντός του γηπέδου προς επίρρωσιν σε ανύποπτη στιγμή της συνεδρίασης.
Χθες Σάββατο η ημέρα προμηνυόταν πολύ μεγάλη. Σε χρόνο ήταν σίγουρα, καθώς το προεδρείο καληνύχτισε μετά από δώδεκα ώρες. Είχαν μεσολαβήσει δεκάδες ομιλίες και αλλεπάλληλες ζυμώσεις πριν από τις σημερινές ψηφοφορίες επί του κειμένου θέσεων και του ανανεωμένου καταστατικού. Αλλά και η διαμαρτυρία των εργαζόμενων σε Αυγή και Κόκκινο που απαιτούσαν την καταβολή των χρημάτων που τους οφείλονται.
Ούτε πάντως τύμπανα πολέμου ήχησαν, ούτε μαχαίρια εξήλθαν από τα θηκάρια. Όλος κι όλος ένας σύνεδρος έθεσε θέμα αλλαγής προέδρου και μεμιάς ο επόμενος υποβάθμισε την αξίωσή του, γιατί «κι εγώ Πολάκη ψήφισα, αλλά δεν θα κάνουμε εκλογές ανά πέντε μέρες».
Από το πρωί της Παρασκευής είχε αρχίσει κιόλας να διαρρέει η επικράτηση ενός κλίματος αλληλοκατανόησης και μικρών υποχωρήσεων μεταξύ ηγεσίας και αντιπολίτευσης – το αναγνώριζαν αρκετοί – που εν τέλει άρχισε να επιβεβαιώνεται στην πορεία. Προέκυψε δηλαδή ένας συγκερασμός ιδεών και προτάσεων έναντι μιας αλληλεξουδετέρωσης. Ασχέτως αν άλλα περιφερειακά στελέχη κινήθηκαν αυτόνομα.
Θα τα βρουν για τις τράπεζες;
Φερ’ ειπείν προκάλεσε συζήτηση το γεγονός πως ο Νίκος Παππάς αξιολόγησε ως «επίπονη και θετική» την προσπάθεια σύνθεσης για τη θέση που αφορά τη συμμετοχή του δημοσίου στην Εθνική τράπεζα, θεωρώντας ότι «το μείζον είναι ο έλεγχος» σε συνδυασμό με «το ξεδίπλωμα μιας στρατηγικής». Κι όχι καθαυτό το πλειοψηφικό πακέτο. Χαρακτηρίζοντας μάλιστα την τελική πρόταση «πάρα πολύ ριζοσπαστική», κάλεσε -με το βλέμμα προς την πλευρά του Παύλου Πολάκη, «να πάμε ομόφωνα σε αυτή τη διατύπωση που πρέπει να μας καλύπτει όλους».
Ο βουλευτής Χανίων έχει αταλάντευτη οπτική για τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος και δεν τη «νερώνει». Όπως επέμεινε δια του Γιώργου Παναγιωτόπουλου στη διατήρηση της υπάρχουσας διαδικασίας ανάδειξης προέδρου. Όχι δηλαδή στην επιβολή χρονικών δικλείδων για τα μέλη που θα έχουν δικαίωμα ψήφου. Παραμένει αυτό ένα σημείο τριβής των δύο πλευρών, αφού κι ο Ν. Παππάς είναι κατά, αλλά εκτιμάται ότι θα λυθεί αναίμακτα.
Η πλάτη Πολάκη και η σοσιαλισμός Παππά
Ως πράξη με σαφές υπόβαθρο περιγράφηκε από την άλλη η απουσία κριτικής στην ηγεσία, τη στιγμή που εξαπέλυσε τα βέλη του σε Στέφανο Κασσελάκη («ο γνωστός απατεώνας»), Νέα Αριστερά («μας πούλησαν δυο φορές πολύ χοντρά») και Πλεύση Ελευθερίας («αυτή θέλει να μιλήσει στον πλανήτη, στο σύμπαν όλο»). Παράλληλα υπερασπίστηκε τη δημιουργία «ενός αριστερού μπλοκ δημοκρατικών δυνάμεων» που θα οδηγήσει σε μια νέα «κυβερνώσα Αριστερά», και είναι διατεθειμένος μάλιστα «να βάλω πλάτη», με ή χωρίς τον Αλέξη Τσίπρα. Αρκεί «να προκύψει από εδώ μέσα» και με πυλώνα τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αντιστοίχως ο Ν. Παππάς τάχθηκε κατά των διασπάσεων περιγράφοντάς τες ως «εγκληματικές επιλογές». Όπως επίσης είπε όχι «σε κόμματα μέσα στο κόμμα» συναινώντας στην κατάργηση των τάσεων. Σε αντιδιαστολή προέτρεψε «να θυμίσουμε ποια είναι η συγκολλητική ουσία και η ιστορική μας διαδρομή» έτσι ώστε σταδιακά να «χτίσουμε αυτή τη συμμαχία» με «προσωπικότητες και ομαδοποιήσεις που γειτνιάζουμε». Διότι «πολλά ακούμε, ακόμα και για νέα κόμματα», αλλά στο τέλος της ημέρας «δεν μπορεί να γίνει ενότητα χωρίς το κόμμα μας».
Ή απέναντί του. Ιδίως από την ώρα που «όραμά μας είναι ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία. Δεν είναι ούτε ο συμμετοχικός ούτε ο δημοκρατικός καπιταλισμός».
Η αντιπολίτευση Σπίρτζη και η τροπολογία
Φυσικά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επρόκειτο να διαβεί αβρόχοις ποσί αυτήν την απαιτητική τετραήμερη διαδικασία «επιβίωσης», με την Αριστερά «να ταλαιπωρείται ανέκαθεν από το σύνδρομο του Κάιν», δηλαδή της «αδελφοκτονίας», όπως παρατηρούσε στο «Βήμα» στέλεχος με πολύ μακρά διαδρομή στον χώρο, προβλέποντας από νωρίς το πρωί τις κόντρες που θα έρθουν.
Μέτωπα άνοιξαν κυρίως με τον Χρήστο Σπίρτζη, ο οποίος από την ομιλία του φανέρωσε τη διάθεση να συγκρουστεί ανοικτά και χωρίς στρογγυλοποιήσεις. Κάνοντας λόγο για «συνέδριο διεκπεραίωσης» και «συνέδριο συρρίκνωσης των προσδοκιών και της ελπίδας μας» επιχείρησε να αποδομήσει το κείμενο των θέσεων και να φέρει σε δύσκολη θέση τα κεντρικά της Κουμουνδούρου, από τα οποία έχει πάρα πολλά παράπονα. Θα ήθελε μάλιστα παραιτήσεις από την Πολιτική Γραμματεία, ή την ΚΟ, καθώς «ιδιοτελείς σκοπιμότητες τυραννούν το κόμμα».
Όλα αυτά προτού λάβει την απάντηση του Στέργιου Καλπάκη, ο οποίος ονομάτισε και ευχαρίστησε κάθε μέλος της ΠΓ για το γεγονός πως «διώξαμε τον Κασσελάκη». Η αναφορά των οκτώ προσώπων προκάλεσε το έντονο χειροκρότημα του σώματος σε μια συσπειρωτική στον πυρήνα της ομιλία που είχε να κάνει με το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ.
Με την επιμονή του πάντως ο Χρ. Σπίρτζης κατόρθωσε να στείλει προς ψήφιση την Κυριακή την τροπολογία που κατέθεσε για το ασυμβίβαστο των μελών των οργάνων με τις επαγγελματικές θέσεις στο κόμμα. Ο Σωκράτης Φάμελλος παρενέβη και διαφώνησε, αλλά το σώμα αποφάσισε διαφορετικά.
Είπε σ’ εκείνο το σημείο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ότι «δεν θα αναιρεθεί από απόφαση ότι δεν είναι Συνέδριο και θα ακολουθήσουν οι εκλογές των οργάνων». Από τις οποίες ο Χρ. Σπίρτζης άφησε να εννοηθεί ότι θα απέχει, αν δεν καλυφθούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Εξαρτάται δηλαδή. Διέψευσε πάντως ότι αποχωρεί από τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς «αν είναι, θα το πω εγώ, όχι οι διαρροές».
Η διαφοροποίηση Τεμπονέρα και οι αποστάσεις
Τη λογική του αποαποκλεισμού από τις θέσεις ευθύνης «ως ελάχιστη ένδειξη συνέπειας» υιοθέτησε με βεβαιότητα ο Διονύσης Τεμπονέρας. Ο Πατρινός εργατολόγος έκρινε ότι «αυτή είναι η μόνη στάση που επιβάλλει η συνείδησή μου» από την ώρα που κάποιος πρέπει ν’ αναλάβει ευθύνες για την περιδίνηση των προηγούμενων δύο ετών. Όπως εξήγησε, άλλωστε, «η Αριστερά δεν παράγει περσόνες, τιμωρούς και ήρωες». Συνέπεια των όσων είπε κι έπραξε ήταν η αντίδραση του Π. Πολάκη που θέλησε να υπερασπιστεί τον εαυτό του για την αρχική στήριξη που παρείχε στον Στ. Κασσελάκη, ιεραρχώντας τις συνέπειες που υπέστη μετά την αλλαγή στάσης.
Μετάθεση ανάδειξης ΚΕ και ΠΓ πρότεινε και η βουλεύτρια Κατερίνα Νοτοπούλου, θεωρώντας ότι θα πρέπει να προηγηθούν θεματικές ανά την επικράτεια. «Δεν είμαστε εδώ για να παρακολουθούμε ήττες αλλά για να δίνουμε νικηφόρους αγώνες. Δεν είμαστε εδώ για να συντηρούμε κομματικούς μηχανισμούς αλλά να δυναμώνει η φωνή της κοινωνίας. Δεν είμαστε εδώ για να συντηρήσουμε την αδράνεια, είναι ανάγκη το ασυμβίβαστο μεταξύ πολιτικών στελεχών και επαγγελματικων στελεχών», ισχυρίστηκε, απορώντας αν «θα ξαναμπούμε στη λογική όταν αναδεικνύονται σοβαρά θέματα να αναζητώνται εσωκομματικοί εχθροί».
Αιχμηρή ήταν και η τοποθέτηση του εκπροσώπου Τύπου, βουλευτή Γιώργου Καραμέρου, ο οποίος δεν δίστασε να συμφωνήσει με τον όρο «νέος πατριωτισμός». Ο βουλευτής Ανατολικής Αττικής έχει κατά νου πως είναι αναγκαίο «ένα νέο κόμμα χωρίς σκιές, χωρίς αποσιωπήσεις, ένα κόμμα ως κορμός ή ως το πιο γερό υγιές κλαδί», δεδομένου πως «εδώ δεν ήρθαμε για να γίνουμε θεματοφύλακες της παρακμής» όπως κατέληξε χαρακτηριστικά, προτού κατέβει από το βήμα του συνεδρίου.
«Ο ΣΥΡΙΖΑ «έκλεισε τον κύκλο του»
Όχι πως του Θύμιου Γεωργόπουλου η ομιλία ήταν λιγότερο καυστική. «Να κοιτάξουμε αφτιασίδωτοι τον πολιτικό μας καθρέπτη για το πού πάμε» είπε ο πρώην οικονομικός διευθυντής θεωρώντας πως ο υπάρχον ΣΥΡΙΖΑ «έκλεισε τον κύκλο του». Άρα είναι υποχρεωτικό «να αποδεχθούμε την πραγματικότητα» για να γίνει το «τολμηρό βήμα προς τα μπρος» μέσα από συγκεκριμένες τομές. Όπως η αντικατάσταση προσώπων που δεν μπορούν «να αυτοπροβάλλονται ως η ασφαλής λύση». Ο ίδιος «παραμένω μάχιμος, δεν αποχωρώ, δεν χαρίζω, δεν διασπώ τον χώρο που υπηρετώ». Αντιθέτως «θα παραμείνω για να παλέψω για τη γέννηση του νέου κόμματος της Αριστεράς».
Ενστάσεις εκφράστηκαν επίσης για τη λειτουργία του Οργανωτικού, κυρίως από τον Τρύφωνα Αλεξιάδη, ενώ ο Σταύρος Αραχωβίτης ζήτησε καλύτερη επικοινωνιακή πολιτική για την προβολή των θέσεων.
«Νέο κοινωνικό συμβόλαιο»
Επίσης ο βουλευτής Κώστας Μπάρκας έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως «δεν μας χρειάζεται ένας νέου τύπου κρατισμός της δεκαετίας του ’80 και του ’90», ζητώντας έναν ΣΥΡΙΖΑ που «αν θέλει να υπάρχει» οφείλει «να υπερασπιστεί την όποια αξιοπιστία διαθέτει», μένοντας μακριά από «προτάσεις ασύνδετες κι ασπόνδυλες». Ούτε επίσης «η ΚΟ μπορεί να υπερασπίζεται θέσεις και απόψεις οργάνων που έχουν χάσει την κομματική αξιοπιστία τους».
Από την πλευρά του τέλος ο Γιάννης Μπουλέκος, μέλος της ΚΕ, κατέστησε «πιο επιτακτική από ποτέ» την ανάγκη σύνθεσης «ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου ως ένας πραγματικός οδικός χάρτης ανασυγκρότησης της κοινωνικής πλειοψηφίας». Απαίτησε επίσης λογοδοσία, διαφορετικά «δεν υπάρχει πολιτική ηθική», και κατέληξε ότι «η επανίδρυση του κόμματος μας δεν είναι μόνο ζήτημα πολιτικής ταυτότητας, αλλά στρατηγική ευθύνη απέναντι σε μια κοινωνία που αναζητά φωνή και προοπτική».
Τι απομένει τώρα
Η τέταρτη και τελευταία ημέρα θα κλείσει με τις τελευταίες τοποθετήσεις των συνέδρων, μεταξύ των οποίων του Γιάννη Ραγκούση και του Γιάννη Μπαλάφα, την ομιλία του προέδρου Σωκράτη Φάμελλου και τις ηλεκτρονικές ψηφοφορίες επί όλων των ανοικτών ζητημάτων. Κλίμα και αποτελέσματα θα καθορίσουν αναπόφευκτα την επόμενη ημέρα. Κυρίως όμως θα καταδείξουν πόσο ρευστό είναι το σκηνικό κι αν όντως παραμένουν λεπτές ή όχι οι εσωκομματικές ισορροπίες πριν από την εκλογή της νέας Κεντρικής Επιτροπής (30/6).
