Σε «τρύπια» σπίτια διαμένουν οι περισσότεροι κάτοικοι της πρωτεύουσας. Μολονότι τα ενοίκια στην Αθήνα έχουν πάρει την ανιούσα, εντούτοις τα σπίτια στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι παλιά και παραμένουν χωρίς μόνωση. Το δίλημμα των Βορειοευρωπαίων, «Heat or Eat» (σ.σ. «Θέρμανση ή Τροφή» σε ελεύθερη μετάφραση), απασχολεί πλέον και τους κατοίκους του κέντρου, ειδικά τους χειμερινούς μήνες.
Στοιχεία Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) δείχνουν ότι οι κατοικίες αποτελούν έναν από τους πλέον σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας στη χώρα, καθώς αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος του κτιριακού αποθέματος (79,1%). Το 83,82% των κτιρίων που έχουν κατασκευαστεί πριν το 1980 έχουν πολύ μικρή ενεργειακή αποδοτικότητα (κτίρια χαμηλής ενεργειακής κλάσης – Η), με τα πιο ενεργοβόρα κτίρια κατοικιών να είναι οι μονοκατοικίες. Αναφορικά με την ενεργειακή κατηγορία των κτιρίων κατοικιών, παρατηρείται ότι το 74,65% αυτών κατατάσσεται στην Ε-Η (πολύ χαμηλή ενεργειακή κλάση), το 21.95% στην Γ-Δ (χαμηλή ενεργειακή κλάση) και μόλις το 3.76% στην Α-Β1 (καλή).
Παρότι τα νοικοκυριά στην Ελλάδα παρουσιάζουν χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση συγκριτικά με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (6η θέση στην ΕΕ), όταν αυτή συγκρίνεται με τις κλιματικές συνθήκες των υπόλοιπων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα πέφτει στη 17η θέση της αντίστοιχης κατάταξης.
Επτά στα 10 σπίτια στην Αθήνα χωρίς μόνωση
Ειδικά στο κέντρο της Αθήνας, όπου τα περισσότερα κτίρια είναι παλαιάς κατασκευής, το 75% δεν έχει μόνωση. Ο ένας στους δύο κατοίκους (48,53%) χρησιμοποιεί ως κύρια πηγή καυσίμου το πετρέλαιο και μόλις το 29,44% φυσικό αέριο.
Η επικρατούσα κατάσταση, η οποία «πιέζει» ασφυκτικά τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών, ώθησε δεκάδες Δήμους της χώρας να «βγουν μπροστά» ιδρύοντας ενεργειακές κοινότητες, όπως αυτή της Αθήνας (Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών «ΦΑΕΘΩΝ»), η δημιουργία της οποίας αποφασίστηκε τον Ιούνιο του 2024 – τρεις μήνες μετά τη σύσταση της «Αθηναϊκής Ενεργειακής Συμμαχίας», αρχικά από 8 Δήμους, με πρωτοβουλία του Δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα. Μέσα σε έναν μήνα οι συμμετέχοντες Δήμοι ανήλθαν σε 16, και σήμερα φθάνουν τους 45. Σκοπός της Συμμαχίας, η άσκηση πίεσης προς την Πολιτεία προκειμένου οι Δήμοι να έχουν πρόσβαση στην Ενέργεια για να καλύπτουν δημοτικές ανάγκες, κυρίως όμως να μειώσουν τα κόστη των πολιτών και δη των ευάλωτων νοικοκυριών. Σύμφωνα με πληροφορίες, την τελευταία εβδομάδα, άλλοι 15 Δήμοι εκδήλωσαν ενδιαφέρον να συμμετάσχουν στην «Αθηναϊκή Ενεργειακή Συμμαχία».
Δημόσιο αγαθό η Ενέργεια
«Η ενέργεια είναι δημόσιο αγαθό και όχι εμπόρευμα. Ενώνουμε δυνάμεις με δεκάδες Δήμους για να διασφαλίσουμε καθαρή και φθηνή ενέργεια για όλους, δίνοντας προτεραιότητα στους πολίτες που το έχουν περισσότερο ανάγκη», δήλωσε ο κ. Δούκας, μετά τη συνάντηση που είχε προ ημερών με εκπροσώπους 45 Δήμων της χώρας, οι οποίοι υπέγραψαν ψήφισμα με το οποίο ζητούν, μεταξύ άλλων, θεσμοθέτηση και άμεση εφαρμογή ρυθμίσεων που θα εξασφαλίζουν πρόσβαση στον ηλεκτρικό χώρο για έργα ενεργειακών κοινοτήτων ΟΤΑ.
Εκπροσωπούμε το 40% του πληθυσμού
«Δεν κάνουμε πίσω. Κάθε μέρα που περνάει θα αυξάνουμε την πίεση προς την κεντρική κυβέρνηση. Οι Δήμοι και οι πολίτες πρέπει να έχουν ισότιμη συμμετοχή στην αγορά ενέργειας. Σήμερα, εκπρόσωποι άνω του 40% του πληθυσμού της χώρας διεκδικούν να πάρουν την ενέργεια στα χέρια τους για να σταματήσει η αισχροκέρδεια», είπε ο Δήμαρχος Αθηναίων.
Η Ενέργεια ούτε δωρεάν είναι ούτε κατανέμεται δίκαια
Σκληρές ήταν και οι δηλώσεις του α’ Αντιπροέδρου της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ), Δημάρχου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Γρηγόρη Κωνσταντέλλου. «Μας υπόσχονται “φθηνή” ή “δωρεάν” ενέργεια για τους ευάλωτους, όμως στην πράξη ούτε δωρεάν είναι ούτε κατανέμεται δίκαια», είπε, τονίζοντας ότι με «όχημα» την «Ενεργειακή Συμμαχία» και την ΚΕΔΕ, οι Δήμοι θα διεκδικήσουν την ουσιαστική συμμετοχή τους στα ενεργειακά έργα, τη δυνατότητα συμψηφισμού ενέργειας για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και την αναγνώριση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως στρατηγικού εταίρου στο ενεργειακό μέλλον της χώρας.
Όπως διευκρίνισε στο ΒΗΜΑ, ο πρόεδρος της ΔΑΕΜ ΑΕ του Δήμου Αθηναίων, Βαγγέλης Μαρινάκης, σε επόμενη φάση, Δήμοι που έχουν αναπτύξει ενεργειακή κοινότητα θα μπορούν, στο πλαίσιο της Συμμαχίας, να δημιουργήσουν τις δομές για να συνεκμεταλλεύονται έργα προς όφελος των Δήμων και των δημοτών τους.
Ποιοι Δήμοι υπέγραψαν το ψήφισμα
Σαράντα πέντε Δήμοι της χώρας έχουν υπογράψει, μέχρι τώρα, το ψήφισμα με το οποίο ζητούν ουσιαστικά να επιτρέπεται στους ΟΤΑ να ιδρύουν ενεργειακές κοινότητες.
Το ψήφισμα υπέγραψαν οι Δήμοι Αγαθονησίου, Αγιάς, Αγράφων, Αγρινίου, Αθηναίων, Αιγάλεω, Αργιθέας, Ασπροπύργου, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Βόλου, Ιωαννιτών, Ελασσόνας, Ζαγοράς – Μουρεσίου, Ζωγράφου, Θέρμου, Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Καλλιθέας, Καρδίτσας, Καρπενησίου, Κατερίνης, Κοζάνης, Κομοτηνής, Κυθήρων, Λεβαδέων, Μακρακώμης, Μαραθώνος, Μεγαρέων, Μετεώρων, Μοσχάτου – Ταύρου, Μουζακίου, Νεμέας, Νέας Ιωνίας, Νέας Σμύρνης, Νισύρου, Ξηρομέρου, Παλαμά, Παπάγου – Χολαργού, Πύλης, Ρεθύμνης, Σαλαμίνας, Σικυωνίων, Τρικκαίων, Φιλοθέης – Ψυχικού, Φυλής, καθώς και η ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας. Επιπλέον Δήμοι έχουν εκφράσει ενεργό ενδιαφέρον για την υποστήριξη της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας.
Συνεργασία Ευρυτανίας – Φθιώτιδας
Τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι προκειμένου να καταφέρουν να ιδρύσουν ενεργειακή κοινότητα, περιέγραψε στο ΒΗΜΑ ο Δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης, ο οποίος είναι ανάμεσα στους 45 που υπέγραψαν το παραπάνω ψήφισμα. Μαζί με τους συναδέλφους του Δημάρχους Καρπενησίου και Μακρακώμης, πήραν το «πράσινο φως» για την ίδρυση Ενεργειακής Κοινότητας.
Προλάβαμε στο… τσακ
«Οι ιδιωτικές εταιρείες παροχής ενέργειας έχουν πάρει τα δικαιώματα, δηλαδή έχουν δεσμεύσει τα Κιλοβάτ, και ουσιαστικά δεν αφήνουν τους Δήμους να πουλήσουν το ρεύμα που θα παράξουν, μέσα από μία Ενεργειακή Κοινότητα, προς όφελος των δημοτών τους. Εμείς, ως Δήμος Αγράφων, μαζί με τους Δήμους Καρπενησίου και Μακρακώμης προλάβαμε στο “τσακ” να προχωρήσουμε στην ίδρυση Ενεργειακής Κοινότητας. Όταν έλθει η χρηματοδότηση, προχωράμε», ανέφερε ο κ. Καρδαμπίκης, σημειώνοντας ότι οι τρεις Δήμοι έχουν υποβάλει αίτημα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων προκειμένου να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση για την κατασκευή Φωτοβολταϊκού Πάρκου. Το έργο θα ξεκινήσει από το Καρπενήσι. «Ο Δήμος Αγράφων θα έχει το 20% στην Ενεργειακή Κοινότητα και από 40% οι Δήμοι Καρπενησίου και Μακρακώμης. Με το 20% που έχουμε, θα “γλιτώνουμε” 250.000 ευρώ σε ετήσια βάση, από τα αντλιοστάσια», διευκρίνισε.
Ο Δήμαρχος Αγράφων εξέφρασε και το παράπονό του: «Το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο της Λίμνης Κρεμαστών έγινε πριν από 60 χρόνια. Δώσαμε ρεύμα σε όλη την Ελλάδα και δεν είχαμε ούτε ένα ανταποδοτικό όφελος. Σήμερα, ως Δήμος, δίνω 250.000 ευρώ το χρόνο για να έχουν ρεύμα οι κάτοικοι των Αγράφων, οι οποίοι συνεχίζουν να ζουν μέσα στους χωματόδρομους, σε μία από τις πιο δυσπρόσιτες περιοχές που βρίσκεται στο κέντρο της Ελλάδος…».
