Η παύση του Γιώργου Λούκου από το Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου γράφει τον επίλογο μιας εποχής. Μιας δεκαετούς περιόδου η οποία άρχισε στα χρόνια της ευμάρειας και γέννησε μεγάλες προσδοκίες για να τελειώσει άδοξα στην δίνη μιας σφοδρής κρίσης που πληγώνει βαθεία (και) τον Πολιτισμό. Η συζήτηση για την επόμενη μέρα έχει ήδη αρχίσει. Και ορθώς: οι εμβληματικοί πολιτιστικοί οργανισμοί οφείλουν να έχουν συνέχεια πέρα από τα πρόσωπα. Εκεί που το δίπολο – διαμορφωμένο, το τελευταίο διάστημα, από μερίδα του ΜΜΕ – μεταξύ «εισαγγελέων» και «οπαδών» υποχωρεί,ο δρόμος του διαλόγου ανοίγει…
Το Καλοκαίρι που μας πέρασε το Φεστιβάλ Αθηνών συμπλήρωσε 60 χρόνια ζωής. Πρωτοξεκίνησε το 1955, σε μια πόλη που πάλευε ακόμη να επουλώσει τις πληγές δυο Πολέμων ως μια «γιορτή των τεχνών του υψηλού», με άξονα το Ηρώδειο. Ο Ντίνος Γιαννόπουλος, διεθνής σκηνοθέτης – συνεργάτης της Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης που εκλήθη ν΄αναλάβει την θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή λειτούργησε με απόλυτη ελευθερία. Η πρώτη διοργάνωση διήρκεσε 40 μέρες, στηρίχτηκε εν πολλοίς στους εγχώριους οργανισμούς (Εθνική Λυρική Σκηνή, Εθνικό Θέατρο, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών), κατόρθωσε να προσελκύσει παγκοσμίως διάσημους Έλληνες καλλιτέχνες (ανάμεσά τους η σπουδαία κοντράλτο Έλενα Νικολαϊδη που συμμετείχε στην εναρκτήρια συναυλία) ενώ χάρη σε μια ιδιωτική χορηγία κατάφερε να φέρει στην Αθήνα την περίφημη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης υπό τον Δημήτρη Μητρόπουλο, ο οποίος εμφανίστηκε στην Ελλάδα ύστερα από 17 ολόκληρα χρόνια απουσίας προκαλώντας ενθουσιασμό και συγκίνηση σε κοινό και Τύπο…
Εξαρχής, ο πήχυς τοποθετήθηκε ψηλά κι επέτρεψε το άνοιγμα γόνιμων συζητήσεων περί «επαρχίας» και «δυτικής μητρόπολης» που διαρκούν ως σήμερα αφού κατά περιόδους επανέρχονται, με μικρότερη ή μεγαλύτερη ένταση. Έκτοτε, το Φεστιβάλ γνώρισε φάσεις κοσμοπολιτισμού, απομόνωσης αλλά και αμηχανίας προσπαθώντας να βρει το βήμα και να σμιλέψει την φυσιογνωμία του. Τα κατάφερε; Έξι δεκαετίες μετά, σε μια κοινωνία βρίσκεται επίσης αντιμέτωπη με τις βαθείες πληγές της κρίσης, το ερώτημα «Τι Φεστιβάλ επιτέλους θέλουμε;» μοιάζει πιο καίριο από την ονοματολογία.
Τα δεδομένα αξίζει να καταγραφούν: η ευρέως αποδεδειγμένη σήμερα αναπτυξιακή διάσταση του Πολιτισμού, η ανάγκη σύνδεσής του με τον υψηλού επιπέδου Τουρισμό, η απήχηση των εμβληματικών χώρων του Φεστιβάλ (του Ηρωδείου και κυρίως της Επιδαύρου) στα ηχηρότερα ονόματα του παγκόσμιου καλλιτεχνικού στερεώματος αλλά και σε διεθνείς χορηγούς με σημαντικές οικονομικές δυνατότητες είναι αξιοσημείωτες παράμετροι. Η αναμφισβήτητη «κληρονομιά» της Πειραιώς 260 που εγκαινίασε ο Γιώργος Λούκος – ένα εγχείρημα με σημαντική πολιτιστική αλλά και κοινωνική διάσταση – αποτελεί από μόνη της θέμα συζήτησης, ακόμη και σε ανεξάρτητο πλαίσιο.
Και κάτι τελευταίο: η «ενός ανδρός αρχή» που κατά κανόνα αποτελεί το Φεστιβάλ – σε αντιδιαστολή με άλλους μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς όπου ο πρόεδρος του Δ.Σ και ο καλλιτεχνικός διευθυντής δεν ταυτίζονται – ίσως είναι επίσης ένα θέμα προς συζήτηση, ειδικά μετά τις τελευταίες εξελίξεις. Ας μην ξεχνάμε πως η εκκρεμούσα υπόθεση του Γιώργου Λούκου με την Δικαιοσύνη έχει να κάνει με την θέση του ως προέδρου του Δ.Σ όχι ως καλλιτεχνικού διευθυντή για την οποία τιμάται κατά γενική ομολογία. Ας ξεκινήσει, λοιπόν, ο διάλογος. Μεταξύ Μεσσιανισμού και ανθρωποφαγίας η νηφαλιότητα διεκδικεί τον χώρο της…
