Εκλογές; Ωρα για λαϊκισμό. Πόσω μάλλον όταν αυτές οι κάλπες στήνονται στη σκιά της ιστορικής προσέγγισης ΗΠΑ -Ιράν, ενός ασύστολου φλερτ ανάμεσα στον πιο μεγάλο σύμμαχο και στον πιο μισητό εχθρό του Ισραήλ. Η προοπτική μιας συμφωνίας της κυβέρνησης του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα με τους μουλάδες τρομοκρατεί τους «σκληρούς» στο Ισραήλ, και άλλους παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ στην ταραγμένη Μέση Ανατολή, σουνίτες στη Σαουδική Αραβία, στην Αίγυπτο και στην Τουρκία.
Αλλά σε προεκλογική περίοδο το διακύβευμα είναι μεγαλύτερο για τον «ιέρακα» πρωθυπουργό του εβραϊκού κράτους. Ετσι ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου έσπευσε –χωρίς επίσημη κυβερνητική πρόσκληση –στις ΗΠΑ και μίλησε, στις 3 Μαρτίου, ενώπιον του Κογκρέσου, με μοναδικό στόχο να κατακεραυνώσει το πυρηνικό Ιράν. Καταχειροκροτήθηκε, και όχι μόνο από τους Ρεπουμπλικανούς. Αλλά η ψύχρα στις σχέσεις με τον Λευκό Οίκο δεν κρύβεται. Ο Ομπάμα αρνήθηκε να τον συναντήσει, επικαλούμενος το γεγονός ότι το Ισραήλ βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο. Ενας λόγος παραπάνω για να παίξει ο Νετανιάχου το χαρτί του φόβου και του τρόμου. Με το ταξίδι στην Αμερική, μάλλον συσπείρωσε τη βάση της εθνικιστικής Δεξιάς στο Ισραήλ, παρά έπεισε αμερικανούς βουλευτές από την Οκλαχόμα για την ιρανική απειλή. Μετά την ομιλία, έκανε γκελ στις δημοσκοπήσεις. Αλλά η κούρσα είναι πολύ αμφίρροπη. Τρεις ημέρες πριν από τις εκλογές της προσεχούς Τρίτης, τα γκάλοπ δείχνουν ότι θα κριθεί στο νήμα.
Στο τρίγωνο του Διαβόλου
Το Ισραήλ είναι η μία κορυφή σε ένα «τρίγωνο του Διαβόλου». Οι άλλες δύο γωνίες, ΗΠΑ και Ιράν, έχουν αρχίσει να συγκλίνουν για πρώτη φορά μετά την εποχή του Σάχη. Η σημερινή συγκυρία ευνοεί, πραγματικά, την προσέγγιση. Το Ιράν θέλει τα λεφτά, οι ΗΠΑ ψάχνουν για νέα γεωστρατηγικά στηρίγματα. Με τη χώρα χτυπημένη από χρόνια διεθνούς εμπάργκο, οι Αγιατολάχ κάνουν σημαντικές παραχωρήσεις στις διαπραγματεύσεις για τα πυρηνικά τους. Αν καταργηθούν οι περιορισμοί, οι εξαγωγές πετρελαίου θα αυξήσουν ως και κατά 65% τα κρατικά έσοδα, δίνοντας το φιλί της ζωής σε μια οικονομία που παραπαίει.
Τι έχει να κερδίσει η Ουάσιγκτον; Στα τέλη της προεδρίας του ο Ομπάμα χρειάζεται ένα επίτευγμα στην εξωτερική πολιτική. Τι καλύτερο από μια συμφωνία για την παγκόσμια ασφάλεια από τα πυρηνικά; Πιο σημαντικό: το σιιτικό Ιράν είναι ανάχωμα στην απειλή από τους βάρβαρους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στο Ιράκ. Ασκεί επιρροή στο καθεστώς του Ασαντ στη Συρία, στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Από εχθρός, θα μπορούσε να γίνει παράγοντας σταθερότητας, επ’ ωφελεία των αμερικανικών συμφερόντων σε αυτή την άγρια περιοχή. Να ο μεγαλύτερος εφιάλτης του Νετανιάχου και όσων φοβούνται ότι το Ισραήλ θα χάσει την προνομιακή, ειδική σχέση με τις ΗΠΑ. Ωστόσο από τις δικαιολογημένες ανησυχίες ως την τρομολαγνία ο δρόμος είναι μακρύς και στρωμένος με προεκλογικό λαϊκισμό. Ο Νετανιάχου μιλάει για σχέδιο των μουλάδων «να ολοκληρώσουν με τα πυρηνικά το έργο του Χίτλερ». Σαν να έχουν έτοιμη τη βόμβα και να θέλουν να τη ρίξουν αύριο το πρωί στο Τελ Αβίβ.
Ενας πρώην διευθυντής της Μοσάντ, των θρυλικών μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ, δεν άντεξε. Ο Μέιρ Νταγκάν έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει ανοιχτά τον πρωθυπουργό ότι με την παραπληροφόρηση και την καταστροφολογία υπονομεύει την ασφάλεια του κράτους. Επειτα από όλα αυτά, ακόμη και αν επικρατήσει την Τρίτη στις εκλογές, ο Μπίμπι θα βρεθεί επικεφαλής ενός στενού συνασπισμού υπερεθνικιστών και υπερορθοδόξων, όμηρος της πιο σκληρής πτέρυγας της Δεξιάς. Δηλαδή ηγέτης μιας κυβέρνησης ανεπιθύμητης στα μάτια του έξω κόσμου, με σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες στο εσωτερικό.
Κεντροαριστερή πρόταση
Σε αυτή τη μάχη, ο κεντροαριστερός συνασπισμός του 54χρονου αρχηγού των Εργατικών Ισαάκ Χέρτσογκ έχει μερικά σοβαρά ατού: τη δυσφορία των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων για το υψηλό κόστος της ζωής, την ιλιγγιώδη άνοδο των τιμών των σπιτιών, το χάσμα της ανισότητας που βαθαίνει, την υποχώρηση της ανάπτυξης. Ο Χέρτσογκ υπόσχεται επανάληψη των διαπραγματεύσεων με την Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά είναι ασαφής στο θέμα του εποικισμού. Αφήνει να εννοηθεί ότι απλώς θα τον επιβραδύνει.
Δύο ειδικοί μιλούν στο «Βήμα»
«Το Παλαιστινιακό και η λέξη ειρήνη σχεδόν εξαφανίστηκαν σε αυτή την εκστρατεία»
Φτώχεια, λίγα και πανάκριβα σπίτια, κακές δημόσιες υπηρεσίες, διαφθορά. Αυτά είναι τα θέματα που απασχολούν τους ψηφοφόρους στον δρόμο για τις κάλπες λένε δύο ισραηλινοί ειδικοί, με τους οποίους μίλησε «Το Βήμα». Παλαιστινιακό; Ιράν; «Σχεδόν δεν αναφέρονται στον κατάλογο με τις ανησυχίες της κοινής γνώμης. Πρώτα έρχονται, σταθερά, τα κοινωνικο-οικονομικά ζητήματα: η αχαλίνωτη ανισότητα στο εισόδημα, το δυσβάστακτα υψηλό κόστος ζωής και ιδιαιτέρως της στέγασης, η επιδείνωση του συστήματος της δημόσιας Υγείας, της Παιδείας» λέει ο Σλόμο Μπρομ, από το Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφαλείας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.
«Ο κόσμος ανησυχεί για το κόστος της ζωής που έχει εκτιναχθεί στα ύψη, σε σημείο που άνθρωποι της μεσαίας τάξης αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα» τονίζει ο Μεναχέμ Κλάιν, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπαρ-Ιλάν στο Ισραήλ. «Δεύτερο μεγάλο πρόβλημα είναι η στέγαση. Πολλοί λένε ότι δεν αντέχουν άλλο τη διαφθορά και την κακοδιοίκηση του κράτους» προσθέτει.
«Το Παλαιστινιακό σχεδόν εξαφανίστηκε σε αυτή την εκστρατεία» λέει ο Κλάιν. Στο ένα και μοναδικό τηλεοπτικό ντιμπέιτ, οι οκτώ ηγέτες των κομμάτων από όλο το πολιτικό φάσμα μίλησαν, και μάλωσαν, θορυβωδώς επί 90 λεπτά για διάφορα ζητήματα. Η λέξη «ειρήνη» ακούστηκε μόνο πέντε φορές, τις τρεις από τα χείλη του μοναδικού άραβα υποψηφίου.
ΟΙ ΜΟΝΟΜΑΧΟΙ
«Μπίµπι σίτερ» και φόβος
Με όπλο τον φόβο για το Ιράν, τους Παλαιστινίους και όποιον άλλον επιβουλεύεται το Ισραήλ, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου παίζει το πιο σκληρό χαρτί της καριέρας του για να επανεκλεγεί επικεφαλής της πιο δεξιάς κυβέρνησης στην ιστορία του εβραϊκού κράτους. Ο 65χρονος πρωθυπουργός γύρισε προεκλογικό σποτ που τον δείχνει σαν μπέιμπι σίτερ («Μπίμπι σίτερ» λέει χαριτολογώντας ο ίδιος) για να στείλει το μήνυμα ότι είναι ο μόνος που μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια των παιδιών του Ισραήλ.
Κεντροαριστερή πρόταση
Σε αυτή τη μάχη, ο κεντροαριστερός συνασπισμός του 54χρονου αρχηγού των Εργατικών Ισαάκ Χέρτσογκ έχει μερικά σοβαρά ατού: τη δυσφορία των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων για το υψηλό κόστος της ζωής, την ιλιγγιώδη άνοδο των τιμών των σπιτιών, το χάσμα της ανισότητας που βαθαίνει, την υποχώρηση της ανάπτυξης. Ο Χέρτσογκ υπόσχεται επανάληψη των διαπραγματεύσεων με την Παλαιστινιακή Αρχή, αλλά είναι ασαφής στο θέμα του εποικισμού. Αφήνει να εννοηθεί ότι απλώς θα τον επιβραδύνει.
Δύο ειδικοί μιλούν στο «Βήμα»
«Το Παλαιστινιακό και η λέξη ειρήνη σχεδόν εξαφανίστηκαν σε αυτή την εκστρατεία»
Φτώχεια, λίγα και πανάκριβα σπίτια, κακές δημόσιες υπηρεσίες, διαφθορά. Αυτά είναι τα θέματα που απασχολούν τους ψηφοφόρους στον δρόμο για τις κάλπες λένε δύο ισραηλινοί ειδικοί, με τους οποίους μίλησε «Το Βήμα». Παλαιστινιακό; Ιράν; «Σχεδόν δεν αναφέρονται στον κατάλογο με τις ανησυχίες της κοινής γνώμης. Πρώτα έρχονται, σταθερά, τα κοινωνικο-οικονομικά ζητήματα: η αχαλίνωτη ανισότητα στο εισόδημα, το δυσβάστακτα υψηλό κόστος ζωής και ιδιαιτέρως της στέγασης, η επιδείνωση του συστήματος της δημόσιας Υγείας, της Παιδείας» λέει ο Σλόμο Μπρομ, από το Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφαλείας στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ.
«Ο κόσμος ανησυχεί για το κόστος της ζωής που έχει εκτιναχθεί στα ύψη, σε σημείο που άνθρωποι της μεσαίας τάξης αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα» τονίζει ο Μεναχέμ Κλάιν, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπαρ-Ιλάν στο Ισραήλ. «Δεύτερο μεγάλο πρόβλημα είναι η στέγαση. Πολλοί λένε ότι δεν αντέχουν άλλο τη διαφθορά και την κακοδιοίκηση του κράτους» προσθέτει.
Το πολιτικό αδιέξοδο και η γραφειοκρατία αναφέρονται ως παράγοντες που συμβάλλουν στην έλλειψη κατοικιών, η οποία έχει οδηγήσει σε αύξηση των τιμών πώλησης και ενοικίασης σπιτιών κατά 55% από το 2008. Το στεγαστικό είναι πολιτικά φορτισμένο θέμα από το 2011, όταν νεαροί Ισραηλινοί πραγματοποίησαν μια καθιστική διαμαρτυρία στο Τελ Αβίβ που οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Ο Χέρτσογκ έχει δεσμευτεί να διαθέσει 300.000 διαμερίσματα με στεγαστικά επιδόματα. Υποστηρίζει επίσης ότι θα μειώσει το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης και βασικών αγαθών.
«Το Παλαιστινιακό σχεδόν εξαφανίστηκε σε αυτή την εκστρατεία» λέει ο Κλάιν. Στο ένα και μοναδικό τηλεοπτικό ντιμπέιτ, οι οκτώ ηγέτες των κομμάτων από όλο το πολιτικό φάσμα μίλησαν, και μάλωσαν, θορυβωδώς επί 90 λεπτά για διάφορα ζητήματα. Η λέξη «ειρήνη» ακούστηκε μόνο πέντε φορές, τις τρεις από τα χείλη του μοναδικού άραβα υποψηφίου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
