Αδιανόητες οι εκλογές στην Ελλάδα για αγορές – επενδυτές

Στη δίνη των αγορών βρίσκεται και πάλι η Ελλάδα, με τα σενάρια για έξοδο από το ευρώ (Grexit) να επανέρχονται στο προσκήνιο. Από την περασμένη Δευτέρα που ο Αντώνης Σαμαράς ανακοίνωσε την επίσπευση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας το Χρηματιστήριο υποχώρησε κατά 22%, οι απώλειες από την πτώση των μετοχών ξεπέρασαν τα 11 δισ. ευρώ, το δεκαετές ομόλογο εκτοξεύθηκε στα επίπεδα του 10% και το spread στις 1.000 μονάδες (αναλυτικό ρεπορτάζ, σελ. Β2-4), συνθήκες που ξύπνησαν μνήμες από το 2012.

Ανησυχίες και υπερβολές

Παράγοντες της αγοράς, αν και χαρακτηρίζουν «υπερβολικά» τα σενάρια για έξοδο από το ευρώ, εν τούτοις κατανοούν τη στάση των αγορών. «Με την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα υπάρχει τεράστια απογοήτευση από την πλευρά των επενδυτών που εμπιστεύθηκαν την Ελλάδα» αναφέρουν και συμπληρώνουν ότι «αδυνατούν να κατανοήσουν πώς η χώρα που ήταν από τους πιο ελκυστικούς προορισμούς τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, που είχε επιστρέψει στην αγορά ομολόγων νωρίτερα από τις προβλέψεις και συζητούσε για καθαρή έξοδο από το Μνημόνιο, έφθασε στη σημερινή κατάσταση. Οσοι την υποστήριξαν τοποθετώντας εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ έχουν υποστεί τεράστιες ζημιές. Και αυτό είναι ένα μεγάλο πλήγμα στην αξιοπιστία της χώρας» επισημαίνουν.

Δίχως άλλο η εξέλιξη αυτή αντανακλά την αποτυχία του πολιτικού συστήματος να χειριστεί την κρίση. «Είναι αδιανόητο για τους επενδυτές η χώρα να οδηγείται σε εκλογές με ανοιχτό το χρηματοδοτικό της ζήτημα» αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Και αυτό είναι το θέμα που δημιουργεί νευρικότητα στις αγορές. Βεβαίως ο καθένας το χρησιμοποιεί κατά το δοκούν. Διότι εκτός από την Ελλάδα παίζονται και άλλα παιχνίδια.

«Οσοι ποντάρουν στην ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ έχουν κάθε λόγο να αποδυναμώσουν το ενιαίο νόμισμα, ενώ οι ευρωσκεπτικιστές και η Βρετανία παίζουν τα δικά τους παιχνίδια με την ΕΕ» αναφέρουν τραπεζικές πηγές. Οσον αφορά όμως τα καθ’ ημάς, το θέμα της χρηματοδότησης της χώρας είναι αυτό που δημιουργεί ανησυχίες. Τα βασικά ερωτήματα είναι ως πότε φθάνουν τα λεφτά του Δημοσίου και αν η αβεβαιότητα από τις πολιτικές εξελίξεις μπορεί να προκαλέσει το «μοιραίο» ατύχημα.

Κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών αναφέρουν ότι τα λεφτά τελειώνουν τον Μάρτιο. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο Γκίκας Χαρδούβελης ενημέρωσε το Eurogroup ότι μετά το τέλος Φεβρουαρίου «θα υπάρξει ταμειακό πρόβλημα» αν δεν εκταμιευθούν οι δόσεις ύψους 5,2 δισ. ευρώ από ΕΕ και ΔΝΤ. Οπως αναφέρουν, πριν από τη συνεδρίαση της περασμένης Δευτέρας είχε διαμορφωθεί κλίμα εξάμηνης παράτασης. Ο κ. Χαρδούβελης, λένε, είχε ένα τετ-α-τετ πριν από τη συνεδρίαση με τον επίτροπο Οικονομικών της ΕΕ Πιερ Μοσκοβισί, στον οποίο ανέφερε ότι «αν φύγουμε από το δίμηνο, θα υπάρξει ταμειακό πρόβλημα και γι’ αυτό πρέπει να υπάρξει συμφωνία ως το τέλος Φεβρουαρίου για την εκταμίευση της δόσης».

Επιπλέον ο κ. Μοσκοβισί ενημερώθηκε από τον κ. Χαρδούβελη και τηλεφωνικά από τον Πρωθυπουργό για την απόφαση της κυβέρνησης «να επισπεύσει την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας ώστε να αντιμετωπιστεί το κλίμα αβεβαιότητας». Ο υπουργός ανέφερε στη συνέχεια στους ομολόγους του στο Eurogroup το πρόβλημα των διαθεσίμων, κάτι που σε συνδυασμό με τη θετική στάση Μοσκοβισί συνέβαλε, λένε στο υπουργείο Οικονομικών, στο να γίνει δεκτή μια παράταση δύο αντί έξι μηνών από το Eurogroup.

Σύμφωνα με άλλους υπολογισμούς που προέρχονται από αναλυτές και ορισμένα στελέχη της τρόικας, το κράτος θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να φτάσει ακόμη και ως τον μήνα Ιούλιο, όταν λήγουν υποχρεώσεις προς την ΕΚΤ και το ΔΝΤ συνολικού ύψους 3,9 δισ. ευρώ. Στην περίπτωση αυτή το κράτος θα προχωρούσε σε μερική παύση πληρωμών στο εσωτερικό (όπως συνέβη το διάστημα Απριλίου – Δεκεμβρίου 2012), σε καθυστέρηση πληρωμών προς προμηθευτές νοσοκομείων, σε παράταση του χρόνου αναμονής για την απόδοση των συντάξεων, ενώ θα συνεχίζει να δανείζεται μέσω εντόκων γραμματίων από τις τράπεζες και μέσω repos από τα διαθέσιμα των ΔΕΚΟ, όπου υπολογίζεται ότι υπάρχει ένα περιθώριο της τάξεως των 3-4 δισ. ευρώ.

Ωστόσο το πρόβλημα με τους υπολογισμούς αυτούς είναι οι παραδοχές που λαμβάνονται υπόψη, δηλαδή το πώς εξελίσσονται τα έσοδα του κράτους, οι καταθέσεις και πάνω απ’ όλα αν η χώρα θα βρίσκεται σε πρόγραμμα ή όχι. Σε περίπτωση παρατεταμένης πολιτικής αβεβαιότητας, αναφέρουν τραπεζικές πηγές, η οικονομική δραστηριότητα θα περιοριστεί και ως εκ τούτου τα έσοδα του κράτους θα μειωθούν. Εξάλλου θα αυξηθούν οι καθυστερήσεις στην πληρωμή ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ και δόσεων προς τις τράπεζες, ιδιαίτερα αν προεκλογικά καλλιεργηθούν προσδοκίες για «κούρεμα» χρεών και μείωση φόρων. Πράγμα που θα έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο τη μείωση των εσόδων του κράτους αλλά και τη δημιουργία προβλημάτων στις τράπεζες, οι οποίες δεν θα είναι σε θέση να χρηματοδοτούν το Δημόσιο.

Επιπλέον η ανησυχία εκτιμάται ότι θα φέρει μείωση καταθέσεων. Δηλαδή, λιγότερη ρευστότητα και άρα μικρότερη δυνατότητα των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν το Δημόσιο αγοράζοντας έντοκα γραμμάτια. Διότι, με τα σημερινά δεδομένα, στις δημοπρασίες συμμετέχουν αποκλειστικά μόνο ελληνικές τράπεζες. Βεβαίως το πρόβλημα θα μπορούσε να ξεπεραστεί αν η ΕΚΤ αυξήσει το πλαφόν των 15 δισ. ευρώ που ισχύει σήμερα και το οποίο έχει σχεδόν καλυφθεί. Αυτό όμως είναι θέμα απόφασης των Ευρωπαίων.

Τα σενάρια
Το ενδεχόμενο της πολιτικής αστάθειας και ο κίνδυνος του bank run

Η αβεβαιότητα πιθανόν να επιδεινωθεί αν η χώρα οδηγηθεί σε εκλογές και ο ΣΥΡΙΖΑ αναδειχθεί νικητής. Στην περίπτωση αυτή μια νέα, άπειρη κυβέρνηση θα κληθεί να διαπραγματευθεί σε λιγότερο από έναν μήνα μια νέα συμφωνία ή να ζητήσει επέκταση του υφιστάμενου Μνημονίου. Και τα δύο ενδεχόμενα θεωρούνται εξαιρετικά δύσκολα και ενέχουν τον κίνδυνο να βρεθεί η χωρά εκτός προγράμματος. Στην περίπτωση αυτή η ΕΚΤ αυτομάτως παύει να δέχεται ελληνικά ομόλογα και άλλα assets για ενέχυρα και η χρηματοδότηση των τραπεζών γίνεται μέσω του έκτακτου μηχανισμού ELA εντείνοντας τις πιέσεις στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα.