” Το παραμύθι της ψυχής μας “
Μια παράσταση ακόμη και για παιδιά. Ετσι χαρακτηρίζουν η ηθοποιός Ξένια Καλογεροπούλου, από τη θέση της συγγραφέως στην προκειμένη περίπτωση, και ο σκηνοθέτης Θωμάς Μοσχόπουλος το πρόσφατο αποτέλεσμα μιας ακόμη συνεργασίας τους: ο λόγος για την παράσταση με τίτλο «Το σκλαβί», η πρώτη παρουσίαση της οποίας θα γίνει το προσεχές Σάββατο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Σύμης. Το έργο βασίζεται στο ομώνυμο συμιακό παραμύθι γεγονός που «δικαιολογεί» και την πρώτη παρουσίασή του στο ακριτικό νησί έτσι όπως αυτό περιλαμβάνεται στη συλλογή «Παραμύθια του λαού μας» που επιμελήθηκε ο Γιώργος Ιωάννου, καθώς και στον τόμο «Το Φιδόδεντρο» που έχει επιμεληθεί ο Κώστας Καφαντάρης. Μετά την πρεμιέρα του Σαββάτου, η οποία θα δοθεί υπό μορφήν αναλογίου, το έργο θα παρουσιαστεί από τον προσεχή Οκτώβριο και για όλη τη χειμερινή σεζόν κάθε Κυριακή πρωί και Τρίτη βράδυ στην Αθήνα και στη σκηνή του θεάτρου «Πόρτα» στη λεωφόρο Μεσογείων. Τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης υπογράφει η Ελλη Παπαγεωργακοπούλου, τη μουσική ο Νίκος Κυπουργός και τους φωτισμούς ο Λευτέρης Παυλόπουλος. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους του έργου εμφανίζονται οι ηθοποιοί Κώστας Μπερικόπουλος, Ράνια Σχίζα, Ανθή Ανδρεοπούλου, Παναγιώτης Μπενέκος, Σωκράτης Πατσίκας και πολλοί ακόμη.
«Η αλήθεια είναι ότι “Το σκλαβί” αρχίσαμε να το γράφουμε μαζί με τον Θωμά Μοσχόπουλο» λέει αρχικά η Ξένια Καλογεροπούλου περιγράφοντας την «περιπέτεια» αλλά και την ιδιαιτερότητα της συγγραφής του εν λόγω έργου. «Γρήγορα όμως φάνηκε ότι αυτή τη φορά, αντίθετα προς τα άλλα δύο έργα που είχαμε συνυπογράψει παλαιότερα, χρειαζόταν μια μοναχική δουλειά, την οποία ανέλαβα εγώ. Οταν λοιπόν μου είπε ο Θωμάς ότι το σωστό θα ήταν να το υπογράψω μόνη μου, συμφώνησα. Αν δεν το είχα κάνει, θα ένιωθα αδικημένη. Τώρα όμως που βλέπω το όνομά μου μόνο του επάνω από τον τίτλο, σκέφτομαι ότι εκείνος θα ήταν ο αδικημένος αν δεν επεσήμαινα ότι στο “Σκλαβί” υπάρχουν λέξεις, φράσεις, ιδέες και εικόνες που είναι εξ ολοκλήρου δικές του» συνεχίζει η ίδια. «Κάποια στιγμή νιώσαμε ότι, αν η διαδικασία της συγγραφής παρέμενε σε επίπεδο διαλόγου, θα στερούσε το έργο από τους χυμούς και τον λυρισμό που έχει κάτι όταν είναι τόσο βαθιά προσωπικό όσο αυτό» δίνει τη δική του διάσταση ο Θωμάς Μοσχόπουλος. «”Το σκλαβί” είναι η αντανάκλαση της ψυχής της Ξένιας. Και αυτό είναι έντονα αφοπλιστικό, τρομακτικό κάποιες φορές θα έλεγα…».
Η εξέλιξη του έργου είναι μυθιστορηματική ενώ ο χώρος και ο χρόνος αδιευκρίνιστοι. Τοποθετείται σε μια εποχή όπου «οι άλλες χώρες ήταν ακόμη μακρινές, που τα βιβλία τα ‘γραφαν με το χέρι και που οι μέρες δεν περνούσαν τόσο γρήγορα». Δύο παιδιά γεννιούνται από τον ίδιο πατέρα, ο οποίος παράλληλα είναι και ο βασιλιάς του κράτους. Ο ένας είναι νόμιμος διάδοχος, ο γιος της βασίλισσας, ο άλλος το παιδί μιας σκλάβας. Δύο παιδιά που μεγαλώνουν μαζί αγαπημένα και ωστόσο τα χωρίζει έντονη κοινωνική διαφορά. Κάποια στιγμή αγαπούν την ίδια γυναίκα και γίνονται αντίζηλοι, χωρίς ωστόσο ποτέ να συγκρουστούν. Από το σημείο αυτό αρχίζει όλη η ιστορία, η οποία, όπως εξηγούν οι δύο βασικοί συντελεστές του έργου, «θίγει πολλά ζητήματα και λειτουργεί σε πολλά επίπεδα».
«Στην προκειμένη περίπτωση θέλαμε κάτι που να έχει σχέση με την παράδοση αλλά να μην είναι γραφικό, φολκλόρ. Να είναι κάτι βαθιά ελληνικό, εν τούτοις μέσα από μια αίσθηση μνήμης» εξηγεί η Ξένια Καλογεροπούλου και ο Θωμάς Μοσχόπουλος συμπληρώνει: «Αυτό το στοιχείο της μνήμης λοιπόν αναγκαστικά στρέφεται προς τα πίσω, σε πράγματα δικά μας, που ωστόσο ξεπερνούν το κενό πλαίσιο του τυπικά εθνικού. Από την άλλη πλευρά, όμως, ακριβώς μέσα σε αυτά τα όρια υπάρχουν πράγματα που παραμένουν αναλλοίωτα και τα αναγνωρίζει κανείς στην ιδιοσυγκρασία του. Αυτά τα πράγματα αντανακλώνται πολύ καλά σε ένα τέτοιο παραμύθι και κατ’ επέκταση στο έργο».
Ενα αινιγματικό παραμύθι
Πρόκειται, όπως ισχυρίζονται και οι δύο συντελεστές, για την πιο «ιδιότυπη» ως σήμερα δουλειά τους. Πού έγκειται το στοιχείο της ιδιαιτερότητας; «Τα λαϊκά παραμύθια αφηγούνται γεγονότα» απαντά αρχικά η Ξένια Καλογεροπούλου. «Δεν μας λένε πολλά για τους ήρωές τους και για όσα κρύβονται πίσω από τις πράξεις τους. Για να μεταφέρεις όμως ένα παραμύθι στη σκηνή είναι απαραίτητο να διαγνώσεις και εκείνα που δεν λέγονται. “Το σκλαβί” είναι ένα κατ’ εξοχήν αινιγματικό παραμύθι και ίσως γι’ αυτό ακριβώς να είναι και τόσο γοητευτικό. Χρειάστηκε να σταθώ πολύ καιρό, καμιά φορά και μήνες, σε μια φράση, ακόμη και σε μια λέξη, για να καταλάβω ή για να φανταστώ εκείνα που κρύβει ή μάλλον εκείνα που θα μπορούσε να κρύβει. Προχωρώντας κατάλαβα ότι έπρεπε να φαντάζομαι όλο και περισσότερα πράγματα αλλά να τα εκφράζω με πολλή φειδώ και όσο γίνεται πιο υπαινικτικά έτσι που η ιστορία να διατηρεί σε πρώτο επίπεδο τη βασική απλότητά της» συνεχίζει παρακάτω και καταλήγει: «Πάντοτε έλεγα ότι για να φτιάξεις ένα έργο για παιδιά βασική προϋπόθεση είναι να έχεις ένα επίπεδο απλό και ένα άλλο πιο σύνθετο. Αυτό το “μοντέλο” λοιπόν εδώ είναι πολύ πιο ξεκάθαρο».
Επιστροφή στη σκηνή
Χώρες μακρινές, βασιλόπουλα, ατμόσφαιρα ονείρου και παραμυθιού. Μια «ανώδυνη» ευκαιρία επιστροφής στη χαμένη αθωότητα για τους ενήλικους θεατές; «Δεν πρόκειται για ένα “εύκολο” παραμυθάκι» ξεκαθαρίζει η Ξένια Καλογεροπούλου. «Βασιλιάδες υπάρχουν στην αρχαία τραγωδία, στα έργα του Σαίξπηρ, στα δημοτικά τραγούδια. Μέσα από τέτοιες επιλογές δίνεται το μέγεθος που γοητεύει περισσότερο κόσμο. Ξεπερνούν τα όρια του τι κάνει στο σπίτι ένα καθημερινό ζευγάρι ή οι γονείς μιας οικογένειας. Η συγκεκριμένη παράσταση, για να ακριβολογήσω, απευθύνεται σε θεατές που μοιάζουν με εμάς τους ίδιους: σε ενηλίκους που θα έρθουν να δουν το έργο και θα “καθαρίσουν” την ψυχή τους μέσα από ένα ταξίδι στη ζωή και εδώ είναι το “ατού” του σε σχέση με τα υπόλοιπα “ενήλικα” θεάματα αλλά και σε παιδιά που θα μυηθούν στον κόσμο που θα ζήσουν αργότερα…».
Την απόλυτη αφοσίωσή της στο «Σκλαβί» για το παρόν διάστημα επισημαίνει παρακάτω η Ξένια Καλογεροπούλου. Με δεδομένο κάτι τέτοιο, λοιπόν, πότε τοποθετεί την επιστροφή της στη σκηνή; «Κατ’ αρχάς δεν νιώθω ότι έφυγα ποτέ από τη σκηνή» απαντά η ίδια αμέσως. «Ειδικά εφέτος είχα προτάσεις και για εμφανίσεις στην τηλεόραση και για συμμετοχή σε ταινία, κυριολεκτικά όμως δεν χωρούσε τίποτε άλλο ούτε στον χρόνο μου ούτε στο μυαλό μου. “Το σκλαβί” μού έδωσε μας έδωσε με τον Θωμά κάτι πολύ σημαντικό που μερικές φορές φοβόμαστε μήπως και δεν το ξαναβρούμε…».
