Μου αρέσει να ταξιδεύω. Με βαπόρι! Συνήθως ένα βιβλίο, ένα περιοδικό, μια εφημερίδα κρατούν καλή συντροφιά. Τελευταία σε ένα ταξίδι, επιστρέφοντας από την πρωτεύουσα με τις αποσκευές μου γεμάτες βιβλία, μαγειρικής βεβαίως, άνοιξα ένα και δεν το ξανάκλεισα μέχρι που πιάσαμε λιμάνι πέντε ώρες αργότερα. Το απόλαυσα μέχρι την τελευταία του σημείωση.
Οταν κάθισα να γράψω δυο λόγια για τη διπλή απόλαυση του ταξιδιού, παρά τα 7 μποφόρ που έπνεαν στο Αιγαίο και τη γενικότερη αναστάτωση των αμάθητων κυρίως αλλοδαπών, αλλά και στεριανών ελλήνων ταξιδευτών, συνειδητοποίησα ότι είχα τη χαρά να πλέω μεσοπέλαγα, εν μέσω μιας θάλασσας από κόκκινες πιπεριές Φλωρίνης. Κατάσπαρτο το πέλαγος βραχονησίδες απάτητες, πλην καλώς χαρτογραφημένες: μπουλαμάδες, λουκοσάνες, κατσαμάκι, γουλαχλού, μπουρμάκα, τανομένο σιρβάν κ.ά. Η καθεμία και ένα μπουκέτο σειρήνες γευστικής πρόκλησης. Άγνωστές μου και πιθανόν άγνωστες και στο ευρύ κοινό, πλην όμως γεννήματα και στοιχεία ενός πολιτισμού που του αρέσει να ταξιδεύει, να αποσυντίθεται και να μπλέκεται πάλι σε ουρανίσκους και σε πιάτα.
Και επειδή άλλο μάκαλο κι άλλο μακαλό, και επειδή τη Φλώρινα τη γνωρίζουμε μόνο από τις πιπεριές και τα κρασιά της περιοχής, η συγγραφέας κυρία Ιωάννα Πιτόσκα ανέλαβε το τεράστιο έργο να μας γνωρίσει τις άγνωστες και πλούσιες πτυχές μιας κουζίνας αυτόνομης, και όμως απόλυτα βαλκανικής και άρα κοσμοπολίτικης. Πέτυχε όχι μόνο να μας ξεναγήσει σε μια γαστρονομική πατρίδα, αλλά και να δώσει στοιχεία πατριδογνωσίας, εντάσσοντάς τα σε ένα πλαίσιο που δεν αγνοεί τις συνθήκες της περιοχής και τη δημιουργική όσμωση πολιτισμών που συνορεύουν και αλληλοσυμπληρώνονται.
Η συγγραφέας έχει εκδώσει ένα ακόμη «μικρό βιβλίο», καθώς η ίδια λέει, τον προάγγελο δηλαδή του βιβλίου που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Προπομπός με τίτλο «Βαλκανική κουζίνα» και υπότιτλο «Γεύσεις και συνταγές της Φλώρινας» (σελίδες 251, τιμή 26,50 ευρώ).
Ο Γιάννης Μπουτάρης με ένα 17σέλιδο κείμενό του, μεστό πληροφοριών που αφορούν τον ελληνικό αμπελώνα και τον οινικό πολιτισμό, είναι ένα καλό δόλωμα για τους φίλους του κρασιού. Παραδόξως τον πρόλογο υπογράφει ένας πολιτικός, πλην όμως ένας πολιτικός της κατσαρόλας, ο Στέφανος Μάνος.
Η έκδοση είναι άρτια επιμελημένη, με βολικό ευρετήριο συνταγών, χρησιμότατο, αφού μιλάμε για περίπου 280 συνταγές μαγειρικής και περί τις 60 ζαχαροπλαστικής. Περιλαμβάνει αναφορές στα οινομαγειρεία του Αμύνταιου και της ευρύτερης περιοχής, με λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία. Ενα επτασέλιδο γλωσσάρι αποδεικνύεται χρησιμότατο, μια και το βιβλίο είναι ένα γλωσσικό διαμάντι γευστικών και μαγειρικών όρων ελληνικής, βουλγαρικής, τουρκικής, σλαβομακεδονικής, ποντιακής, βλάχικης, αραβικής, αλβανικής, τσιγγάνικης και τοπικής προέλευσης.
Στη στέρεα γη της Μακεδονίας είναι όμορφο να ταξιδεύεις, και ας είναι με 7 μποφόρ φουρτούνα. Ετσι κι αλλιώς, αυτό ήταν πάντα έτσι, και αυτή ίσως είναι η ομορφιά της περιοχής.
Εφτασα στον προορισμό μου με μια εσωτερική ανάγκη να φυτέψω πιπεριές, να τις περάσω σε κλωστή, να τις κρεμάσω για αποξήρανση, να κάνω το δικό μου μπούκοβο…
Αυτό είναι το ζητούμενο σε ένα βιβλίο, ακόμη και αν πρόκειται για ένα βιβλίο συνταγών μαγειρικής: να σε αναστατώνει, να σε βγάζει από τον δρόμο σου. Ακόμη καλύτερα, να σε σηκώνει από τον καναπέ, να σε στέλνει στην κουζίνα, στον κήπο, στην αγορά.
