Νωρίς το πρωί, και το κέντρο του Χιούστον, της μεγαλύτερης σε πληθυσμό πόλης του Τέξας, σφύζει από ζωή. Οι εντυπωσιακοί ουρανοξύστες – έδρες μεγάλων ενεργειακών κολοσσών – αντανακλούν το πρώτο φως, προαναγγέλλοντας μια ακόμη ημέρα γεμάτη συναντήσεις, νέες συμφωνίες, επιχειρηματικές ιδέες και επενδύσεις. Πλήθος καλοντυμένων ανθρώπων πλημμυρίζει τους δρόμους.
Με έναν καφέ, ένα ντόνατ ή ένα breakfast taco ανά χείρας κατευθύνονται προς τα γραφεία τους. Βρισκόμαστε στην «πρωτεύουσα της ενέργειας» αλλά και σε ένα από τα πιο νευραλγικά οικονομικά κέντρα του πλανήτη, με δραστηριότητες που εκτείνονται από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μέχρι την αεροδιαστημική βιομηχανία και τις υπηρεσίες υγείας – μεταξύ άλλων είναι έδρα του Texas Medical Center, του μεγαλύτερου ιατρικού συμπλέγματος στον κόσμο. Λίγα χιλιόµετρα πιο πέρα, το λιµάνι, από τα πρώτα σε όγκο φορτίου στις ΗΠΑ, συμπληρώνει την εικόνα μιας δυναμικής μητρόπολης που λειτουργεί ως πύλη για το διεθνές εμπόριο και τη βιομηχανία logistics και που συνεχώς επαναπροσδιορίζει τον ρόλο της στον παγκόσμιο χάρτη.
Την ίδια στιγμή, χάρη στα μουσεία του και τις πλούσιες και ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις του, το Χιούστον προβάλλει και ως σημαντικός κόμβος πολιτισμού όχι μόνο για το Τέξας, αλλά σε εθνικό, ακόμη και σε διεθνές επίπεδο.
«Πρωτεύουσα» της τέχνης
Η πόλη είναι αχανής. Τόσο απλωμένη που αν δεν έχεις αυτοκίνητο δεν μπορείς να δεις ούτε καν τα βασικά αξιοθέατα, τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα σε διάφορες γειτονιές. Γιατί το Χιούστον είναι πολύ περισσότερα από το εντυπωσιακό κέντρο με τους ουρανοξύστες. Μεταξύ άλλων, φιλοξενεί επτά επίσημες πολιτιστικές περιοχές (cultural districts) με πολυάριθμα μουσεία, θεατρικές σκηνές και οργανισμούς συμφωνικής μουσικής, όπερας, κλασικού και μοντέρνου χορού. Η Arts District Houston, η Fifth Ward Cultural Arts District, η Greater East End Cultural District, η Houston Museum District, η Midtown Houston Cultural Arts and Entertainment District, η Houston Theater District και η Third Ward Cultural District καλύπτουν ευρύ φάσμα καλλιτεχνικών και πολιτιστικών εκφράσεων και συνθέτουν τον πολύμορφο καλλιτεχνικό ιστό της πόλης, εξυπηρετώντας διάφορες κοινότητες και στυλ τέχνης.
Να λοιπόν που το Τέξας δεν είναι μόνο τα πετρέλαια, οι αγελαδάρηδες και τα κοπάδια τους. Το επιβεβαιώνεις με την επίσκεψή σου στο Museum of Fine Arts, Houston (MFAH), στην καρδιά της Museum District, μέσα σε ένα πάρκο. Φιλοξενεί περίπου 80.000 έργα τέχνης από τέσσερις ηπείρους και καλύπτει 5.000 χρόνια Ιστορίας. Λίγα βήματα πιο πέρα βρίσκεται το Houston Museum of Natural Science, τα εκθέματα του οποίου ξεκινούν από την εποχή των δεινοσαύρων (η πτέρυγα Morian Hall of Paleontology φιλοξενεί μία από τις μεγαλύτερες παλαιοντολογικές συλλογές των ΗΠΑ) και φτάνουν στις διαστημικές τεχνολογίες.
Το Contemporary Arts Museum Houston (CAMH) αναδεικνύει έναν avant-garde κόσμο, όπου οι πειραματισμοί και οι ριζοσπαστικές δημιουργίες αμφισβητούν τα παραδοσιακά όρια της τέχνης. Το Blaffer Art Museum στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον και το Houston Center for Contemporary Craft φέρνουν πρόσφατες δημιουργίες και καινούργιες φωνές στο προσκήνιο, ενώ το Meow Wolf Houston προσφέρει την ευκαιρία για μια ψυχεδελική βουτιά στην τέχνη: είναι σχεδιασμένο για όλες τις ηλικίες, με διαδραστικά στοιχεία και καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις, προσφέροντας μια πολυεπίπεδη εμπειρία που συνδυάζει τέχνη, θέατρο, μουσική και μυστηριακά στοιχεία.
Οσο για τη Συλλογή Menil (The Menil Collection), πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα μουσεία μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βρίσκεται στην καταπράσινη γειτονιά του Μοντρόουζ. Ιδρύθηκε από το ζεύγος Τζον και Ντομινίκ ντε Μενίλ, δύο γαλλικής καταγωγής συλλέκτες και φιλάνθρωπους που εγκαταστάθηκαν στο Χιούστον μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η συλλογή του περιλαμβάνει πάνω από 17.000 έργα τέχνης: από προϊστορικά αντικείμενα και βυζαντινές εικόνες, μέχρι έργα των μεγάλων του μοντερνισμού και της αμερικανικής avant-garde. Το κτίριο που τη στεγάζει σχεδίασε ο διάσημος ιταλός αρχιτέκτονας Ρέντσο Πιάνο, ολοκληρώθηκε το 1987 και θεωρείται από τα πρώτα σημαντικά έργα του στις ΗΠΑ.
Η Menil Collection είναι επισκέψιμη δωρεάν, κατά την πεποίθηση της Ντομινίκ ντε Μενίλ ότι η τέχνη πρέπει να είναι δημόσιο αγαθό. Γύρω από το μουσείο απλώνεται η γειτονιά Μενίλ (Menil Campus), με πάρκα και κήπους που είναι ανοιχτοί στο κοινό, με τη Cy Twombly Gallery (μια μόνιμη έκθεση αφιερωμένη στο έργο του αμερικανού ζωγράφου και γλύπτη Σάι Τουόμπλι), το Menil Drawing Institute (αφιερωμένο αποκλειστικά στη μελέτη, τη διατήρηση και την αποθήκευση σχεδίων μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης) και με το διάσημο Παρεκκλήσι Ρόθκο!
Μια διαφορετική εκκλησία
Δεν είναι εκκλησία με τη συμβατική έννοια, δεν είναι μουσείο, δεν είναι ούτε εκθεσιακός χώρος. Είναι ένας πνευματικός τόπος, ένα ησυχαστήριο. Δημιουργήθηκε και αυτό με πρωτοβουλία των Μενίλ. Το φιλότεχνο ζεύγος οραματίστηκε μια «εκκλησία» ανοιχτή σε όλες τις θρησκείες και φιλοσοφίες, όπου καθένας, ανεξαρτήτως πίστης, θα μπορούσε να βρει ηρεμία και έμπνευση. Για να υλοποιήσει το όραμά του, στράφηκε σε έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 20ού αιώνα, τον Μαρκ Ρόθκο. Και εκείνος ετοίμασε 14 μνημειακούς πίνακες, έργα σκοτεινά, με βαθύ μοβ και γκρι, που περιβάλλουν τον επισκέπτη.
Σε αντίθεση με τις φωτεινές επιφάνειες που κυρίως τον καθιέρωσαν, οι πίνακες του παρεκκλησίου αποπνέουν μια βαριά, στοχαστική διάθεση. Ηταν το τελευταίο μεγάλο έργο που ανέλαβε ο Ρόθκο πριν από τον θάνατό του το 1970. Το κτίσμα ολοκληρώθηκε το 1971. Είναι λιτό, σχεδόν αυστηρό, όπως και οι πίνακες που φιλοξενεί. Εξωτερικά είναι ένα απέριττο, χαμηλό, οκταγωνικό κτίριο. Το Παρεκκλήσι Ρόθκο δεν ανήκει σε καμία θρησκεία. Είναι ένας διαθρησκευτικός, οικουμενικός χώρος, όπου έχουν γίνει τελετές από χριστιανούς, Εβραίους, μουσουλμάνους, βουδιστές, έχουν φιλοξενηθεί ομιλίες του Δαλάι Λάμα, μνημόσυνα για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αλλά και δημόσιοι διάλογοι για την κοινωνική δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Κουζίνα με φαντασία
Το Χιούστον είναι μια πόλη που γιορτάζει την πολυπολιτισμικότητα και αυτό φαίνεται και στη γαστρονομία της. Εδώ μπορείς να γευτείς την πιο αυθεντική Tex-Mex κουζίνα, με τάκος και φαχίτας που μοσχοβολούν κύμινο και καυτερή σάλτσα, αλλά και πιάτα εμπνευσμένα από τη μεξικανική παράδοση που φθάνει βαθιά στον χρόνο.
Στην ίδια πόλη, λίγα τετράγωνα πιο πέρα, θα βρεις βιετναμέζικα φο, ινδικά κάρι, ελληνο-μεσογειακά μεζεδοπωλεία και ιαπωνικά εστιατόρια που σερβίρουν το πιο φρέσκο σούσι. Το Χιούστον εκτιμάται ότι φιλοξενεί περισσότερα από 10.000 εστιατόρια, που εκπροσωπούν περισσότερες από 70 εθνικές κουζίνες, μια γευστική Βαβέλ που αντικατοπτρίζει το μωσαϊκό των κοινοτήτων του. Η γαστρονομική σκηνή της πόλης, εκτός από ποικιλόμορφη, είναι και δημιουργική.
Νέοι σεφ παντρεύουν τοπικά προϊόντα µε παραδόσεις από όλον τον κόσµο, δημιουργώντας υβριδικά πιάτα όπως τα «viet-cajun crawfish», όπου οι καραβίδες της Λουιζιάνας μαγειρεύονται με βιετναμέζικα μπαχαρικά. Κι αν το Τέξας είναι συνώνυμο με το μπάρμπεκιου, στο Χιούστον η παράδοση αυτή αποκτά τις δικές της παραλλαγές. Καπνιστά κρέατα αργοψημένα πάνω σε ξύλο συνδυάζονται με ασιατικές σάλτσες ή με καυτερές μεξικανικές πιπεριές, αποδεικνύοντας πως ακόμη και οι πιο αυστηρές τοπικές γαστρονομικές παραδόσεις δεν μένουν ανεπηρέαστες από το παιχνιδιάρικο πνεύμα της πόλης.
Από γειτονιά σε γειτονιά
Περπατώντας στις γειτονιές του Χιούστον, δηλαδή πηγαίνοντας με το αυτοκίνητο από γειτονιά σε γειτονιά (οι αποστάσεις, θυμίζουμε, είναι πολύ μεγάλες) και περιδιαβαίνοντάς τη, επιβεβαιώνεις πως κάθε περιοχή έχει τη δική της ταυτότητα, γεγονός που κάνει τη μητρόπολη με το πολυσύνθετο DNA ακόμη πιο ενδιαφέρουσα. Από το Μοντρόουζ της τέχνης ως τα The Heights και Rice Village με την μποέμικη ατμόσφαιρα, η ποικιλία των επιλογών και των εικόνων είναι τεράστια. Προχωρώντας όλο και κάτι νέο ανακαλύπτεις, κάτι που σε σπρώχνει να περπατήσεις πιο πέρα και πιο πέρα.
Στο Space Center Houston, το επίσημο κέντρο επισκεπτών της NASA Johnson Space Center, που βρίσκεται 40 λεπτά με το αυτοκίνητο από το κέντρο της πόλης, μπορείς να δεις διαστημόπλοια, στολές αστροναυτών και να περιηγηθείς σε αυθεντικές εγκαταστάσεις της διαστημικής υπηρεσίας. Ο Houston Zoo, ο ζωολογικός κήπος της πόλης στο Hermann Park, είναι αγαπημένος προορισμός των οικογενειών, ειδικά κατά τα Σαββατοκύριακα, αλλά παράγει και σημαντικό επιστημονικό έργο. Το Buffalo Bayou Park είναι ένα εκτεταμένο πάρκο με μονοπάτια για ποδήλατο και περπάτημα. Εκεί βρίσκονται και το Buffalo Bayou Park Cistern, ένα υπόγειο υδραγωγείο που έχει μετατραπεί σε χώρο τέχνης.
Τέλος, το Gerald D. Hines Waterwall Park είναι ένα εντυπωσιακό γλυπτό-καταρράκτης ύψους 20 μ. Λειτουργεί στην περιοχή Uptown Houston από το 1985, δίπλα στον ουρανοξύστη Williams Tower (πρώην Transco Tower). Πρόκειται για έργο των Johnson/Burgee Architects σε συνεργασία με τον εμβληματικό κτηματομεσίτη Τζέραλντ Χάινς. Φθάσαμε κι εμείς εκεί στο τέλος της μέρας. Το νερό κυλούσε τόσο δυνατά που ο ήχος του σκέπαζε κάθε θόρυβο της πόλης, δημιουργώντας μια αίσθηση απομόνωσης μέσα στο αστικό περιβάλλον. Καθίσαμε στο γρασίδι, όπως κάνουν συνήθως οι επισκέπτες, απολαμβάνοντας τη δροσιά που χαρίζει το πέπλο του καταρράκτη και κλείνοντας με ιδανικό τρόπο μια υπέροχη αλλά και πολύ κουραστική ημέρα. Γύρω μας, σιγά-σιγά άρχισε να πέφτει η νύχτα.
Φωτογραφίες: Κοσμάς Βίδος
