Δεν είναι αλήθεια ότι δυσπιστούν όλοι απέναντι στην ικανότητα του κράτους να απονέμει δίκαιο. Ο κλονισμός δεν είναι πάνδημος. Ο «Φραπές» έχει εμπιστοσύνη. «Αν την είχα σκοτώσει», φέρεται να είπε σε κάποια από τις συνομιλίες του, «τώρα θα ήμουν έξω».
Το θύμα στο φουρκισμένο φαντασιακό τού «Φραπέ» ήταν η Παρασκευή Τυχεροπούλου, υπάλληλος του ΟΠΕΚΕΠΕ που κρίθηκε από την υπηρεσία της «ανάξια συμπεριφοράς» και τιμωρήθηκε γι’ αυτό με στέρηση μισθού δέκα ημερών που στην πορεία – οπωσδήποτε για να διορθωθεί η αδικία – έγιναν είκοσι. Το αδίκημα της Τυχεροπούλου που δεν πρόλαβε να τιμωρήσει το έγκλημα του «Φραπέ» ήταν πως «μίλησε».
Τουλάχιστον, ανέλαβε να απονείμει δίκαιο η Υπηρεσία. Η Τυχεροπούλου κρίθηκε ένοχη για «παράβαση της υποχρέωσης εχεμύθειας». Η υπάλληλος «μίλησε», η Υπηρεσία «καθάρισε». Στο μεταξύ ορίστηκε ειδική επιστημονική συνεργάτιδα στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Αλλά η Υπηρεσία δεν αφήνει εύκολα ούτε τους πιο επίορκους από τους υπαλλήλους της. Το αίτημα της Εισαγγελίας να μεταταχθεί πλήρως στους κόλπους της η Τυχεροπούλου προκειμένου να προσφέρει τις υπηρεσίες της και ως ανακριτική υπάλληλος εκκρεμεί. Καλά να μιλάει. Αλλά να ρωτάει κιόλας χωρίς καμία Υπηρεσία και κανένας «Φραπές» να την απειλεί με την τιμωρία που της αξίζει; Αδικία.
Οσο το αίτημα της μετάταξης εκκρεμεί, το δίκαιο προστατεύεται. Και όσο η αναζήτηση των ευθυνών χάνεται στα βάθη του χρόνου, το δίκαιο θωρακίζεται όσο ποτέ άλλοτε. Η Εξεταστική Επιτροπή που θα ερευνήσει το σκάνδαλο των αγροτικών επιδοτήσεων από το 1998 ετοιμάζεται για κάτι που θα μπορούσε χωρίς αμφιβολία να χαρακτηριστεί «η μεγαλύτερη έρευνα από συστάσεως ελληνικού κράτους». Την εμπιστοσύνη στην ικανότητα του κράτους να απονέμει δίκαιο εξέφρασε στην περίπτωση αυτή υψηλόβαθμος κυβερνητικός παράγοντας σε τηλεοπτικό διάλογο με τον εαυτό του. «Ποιος έχει, σύμφωνα με το Σύνταγμα, την αρμοδιότητα να κρίνει αν πρέπει να ελεγχθούν οι υπουργοί;» ρωτάει. «Η Βουλή» απαντά ο ίδιος. «Τι λέει η Βουλή;». «Ο,τι η πλειοψηφία της». «Ποιος είναι η πλειοψηφία της;». «Η Νέα Δημοκρατία». «Τι αποφάσισε η Νέα Δημοκρατία;». «Οτι δεν χρειάζεται να ελεγχθούν. Τελεία».
Αυτή είναι η κατάσταση των πραγμάτων. Ενας θρίαμβος του δικαίου μέσω της διάχυσής του σε πολίτες, οργανισμούς και οργανώσεις. Το δίκαιο σε αυτή τη χώρα απονέμεται με εκτελέσεις από «Φραπέδες», πειθαρχικές διώξεις από Υπηρεσίες και δικαστικές αποφάσεις από κόμματα – τελεία, που θα έλεγε και ο παράγοντας.
Στην άλλη πλευρά του φεγγαριού ωστόσο, την πιο θεσμική, γεννάται ένα ερώτημα: Γίνεται να εξοντωθούν οι «χρόνιες παθογένειες» όταν αναπαράγονται με τέτοια ταχύτητα; Ακόμα χειρότερα, γίνεται ο εξολοθρευτής τους να είναι συγχρόνως ο καλλιεργητής τους; Μάλλον δεν γίνεται. Αυτό είναι το θέμα και το βασικό έλλειμμα του αφηγήματος που εκτός από το δίκαιο διαχέει και τις ευθύνες. Η κυβέρνηση λέει σήμερα πως είναι η λύση. Την ίδια ώρα όμως εξακολουθεί να είναι το πρόβλημα. Από τη μια πλευρά, ομολογεί το λάθος – «Δεν ήταν η καλύτερη στιγμή για τη Βουλή» είχε πει ο Πρωθυπουργός για την Εξεταστική Επιτροπή του δυστυχήματος των Τεμπών. Από την άλλη, το παροξύνει – «Και στο τέλος αποφασίζει η Νέα Δημοκρατία» λέει για το Σύνταγμα της χώρας ο υπουργός του.
Ο κλονισμός της πίστης στους θεσμούς δεν είναι πάνδημος. Αλλά με «Φραπέδες», «Χασάπηδες» και Υπηρεσίες δύσκολα αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη εκείνων που την έχουν χάσει. Η Εξεταστική Επιτροπή – και στο μέτρο που θα ολοκληρώσει τις εργασίες της ως ακόμα μία «χρόνια παθογένεια» – μετατρέπεται έτσι σε ένα πεδίο δοκιμασίας για μια κυβέρνηση που συνδέεται όλο και περισσότερο με το κακό παρελθόν των άλλων. Τι μένει, αλήθεια, για να βυθιστεί εντελώς σε αυτό;
