Οι ρυθμοί που ακολουθεί η κυβέρνηση και παλινωδίες της δεν επιτρέπουν την άμεση επάνοδό μας στην κατηγορία αξιολόγησης Α, στην οποία έχουν ήδη επιστρέψει άλλες οικονομίες που βρέθηκαν στη δίνη της κρίσης. Το πιστωτικό προφίλ της χώρας επιβαρύνεται από το υψηλό και ανθεκτικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ενώ οι αναπτυξιακές προοπτικές περιορίζονται από τις χαμηλές επενδύσεις, τη φυγή ανθρώπινου κεφαλαίου και τη δημογραφική κατάρρευση.
Η μεταρρυθμιστική αδράνεια, η διαφθορά και η πολυπλοκότητα των διαδικασιών δυσχεραίνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και καθυστερούν την οικονομική και κοινωνική σύγκλιση με τις ανεπτυγμένες χώρες. Η γραφειοκρατία μεγεθύνει ανισότητες, καθώς οι πολλαπλές ψηφιακές πλατφόρμες συνεπάγονται δυσανάλογα κόστη για τις μικρές επιχειρήσεις νοθεύοντας τον υγιή ανταγωνισμό.
Παρά τα δισεκατομμύρια που διαχειρίστηκε, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν αξιοποίησε την ευκαιρία να ανατάξει την οικονομία και να τη θέσει σε έναν ασφαλή και ενάρετο κύκλο. Η ανάπτυξη παρέμεινε εξωτερικά χρηματοδοτούμενη και περιορισμένη, ενώ ο παραγωγικός ιστός αδύναμος. Το μεγαλύτερο μέρος των ξένων επενδύσεων κατευθύνθηκε σε real estate και τουρισμό, χωρίς ουσιαστική τεχνολογική αναβάθμιση. Ετσι, το παραγωγικό μοντέλο εξακολουθεί να είναι αναχρονιστικό, με έμφαση στην κατανάλωση και τις αγορές χαμηλής προστιθέμενης αξίας, ενώ το επενδυτικό κενό παραμένει διαρθρωτικό και επίμονο.
Η οικονομία δείχνει ήδη σημάδια επιβράδυνσης, ενώ ο πληθωρισμός παραμένει σε βασικά προϊόντα και υπηρεσίες. Για να υπάρξει αλλαγή, χρειάζεται εμπροσθοβαρές σχέδιο διαρθρωτικών βελτιώσεων, που θα εστιάζει στο μακροχρόνιο δυναμικό ανάπτυξης. Μόνο έτσι μπορούμε να συγκλίνουμε με τις ανεπτυγμένες οικονομίες και να μην υστερήσουμε έναντι των αναπτυσσόμενων, που προχωρούν ταχύτερα σε μεταρρυθμίσεις.
Η χώρα χρειάζεται νέα πνοή, που μπορεί να δώσει μια κυβέρνηση με σχέδιο και βούληση να κατευθύνει την οικονομία σε επενδύσεις έντασης κεφαλαίου, τεχνολογίας και υποδομών, με παράλληλη ενίσχυση των εξαγωγών. Ο πρωτογενής τομέας, επίσης χρειάζεται συστηματική ενίσχυση και υποστήριξη. Απαραίτητες είναι οι δομικές μεταρρυθμίσεις στο Δημόσιο, η ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης και η ενίσχυση του πλαισίου απέναντι στις αθέμιτες πρακτικές.
Μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική οφείλει να έχει σαφείς προτεραιότητες σε κλαδικό, περιφερειακό και οριζόντιο επίπεδο, με συγκεκριμένους στόχους και αποδεκτές αποκλίσεις σε βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η Ελλάδα πρέπει να παρεμβαίνει εγκαίρως στην ΕΕ, ώστε οι κανονισμοί να αντανακλούν τις αναπτυξιακές ανάγκες της. Ολα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία – εθνικοί πόροι, ευρωπαϊκά ταμεία – πρέπει να κατευθύνονται με ενιαίο τρόπο στις προτεραιότητες της χώρας.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει προτείνει την ενίσχυση του Υπουργείου Ανάπτυξης ώστε να λειτουργεί ως «στρατηγείο» ανάπτυξης, συγκεντρώνοντας την εποπτεία όλων των χρηματοδοτικών εργαλείων. Παράλληλα, το ΠαΣοΚ πρότεινε τη σύσταση Ενιαίου Φορέα Στρατηγικών Επενδύσεων (Invest in Greece), με αρμοδιότητα την αξιολόγηση, εκταμίευση και έλεγχο μεγάλων επενδύσεων, εγχώριων και ξένων. Επιπλέον, δίνουμε ειδική σημασία στη δημιουργία Ομίλου Αναπτυξιακής Τράπεζας με ενιαία διοίκηση – που θα περιλαμβάνει την αναβαθμισμένη ΕΑΤ και το Ταμείο Εθνικού Πλούτου, το οποίο θα ενσωματώσει και το «Υπερταμείο» –, θα ενισχύσει τη χρηματοδοτική σταθερότητα.
Χρειάζεται όραμα, σχέδιο και πολιτική βούληση. Το ΠαΣοΚ διαθέτει και τα τρία. Η οικονομική σταθερότητα και η αναπτυξιακή δυναμική περνούν μέσα από την πολιτική αλλαγή.
*Ο κ. Κώστας Τσουκαλάς είναι δικηγόρος, εκπρόσωπος Τύπου του ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ.
