Η επόμενη προκάτ φράση μετά τον «καλό χειμώνα» είναι «επιστροφή στην πραγματικότητα». Οπου πραγματικότητα το δύσκολο, το συχνά απάλευτο, ή έστω μια σταθερή ρουτίνα.
Λες και οι διακοπές, το εύκολο, το για λίγο ξέγνοιαστο, δεν είναι πραγματικότητα, είναι ψέμα. Δεν είναι όμως· είναι μία επίσης πολύ δυνατή πραγματικότητα, μια αλήθεια, μια – θα τολμήσω να πω – ομολογία ύπαρξης.
Οι μικρές στιγμές που φτάνεις στο σημείο να δηλώσεις ευτυχισμένος μπορεί να μην απλώνονται στον χρόνο, να είναι αστραπές σε ένα σκληρό και αφιλόξενο σκοτάδι, αλλά υπάρχουν, συμβαίνουν, και κάθε φορά που τελειώνουν γεννάνε την ελπίδα της επανάληψής τους. Δεν είναι καθόλου λίγο, μία ελπίδα που δεν το βάζει κάτω, δεν είναι καθόλου λίγο να πιστεύεις πως είμαστε φτιαγμένοι και για άλλα πράγματα, ανεξάρτητα από τη διάρκειά τους.
Οι διακοπές δεν είναι ανακωχές από μάχες, είναι κομμάτι τους. Ακριβώς όπως όλοι μας είμαστε το άθροισμα των καλών και των κακών μας στιγμών, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμά τους, από το αν κάποιες στιγμές έχουν την ενέργεια να σου αλλάξουν τη ζωή και κάποιες άλλες όχι.
Αν υπάρχει μία πραγματικότητα που επιστρέφουμε αυτή είναι η επίγνωση της αδυναμίας μας να αλλάξουμε τα πράγματα. Να γίνουν κάπως πιο υποφερτά. Στη νεότητά μας είχαμε να αντιμετωπίσουμε και όλους εκείνους τους «λογικούς» που μας ειρωνεύονταν «κοίτα τους ανόητους, νομίζουν πως μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο». Δεν δικαιώθηκαν βέβαια, όσο κι αν οι ίδιοι αισθάνονται έτσι. Δεν δικαιώνεται σε τίποτα όποιος παίρνει ως δεδομένο έναν χαλασμένο κόσμο και πηγαίνει με τα νερά του. Ο ορθολογικός τους βίος είναι αβίωτος και απορώ πώς τον αντέχουν. Το να ονειρεύεσαι είναι στάση σώματος. Μία ελαφρά κλίση προς τα μπρος και σίγουρα τα μάτια ψηλά. Είπαμε, δεν πρόκειται να πάμε και στα αστέρια, αλλά τουλάχιστον να μην τα χάσουμε από τα μάτια μας.
Αυτή η κλίση, με τα χρόνια, αρχίζει να αλλάζει. Ισως φταίει η κούραση, ίσως η απογοήτευση, ίσως είναι καθαρά φυσική αντίδραση ενός σώματος που γερνάει πια και οι θέσεις που μπορεί να πάρει είναι συγκεκριμένες. Τουλάχιστον, έχουμε αναμνήσεις πως κάποτε πιστέψαμε ότι φτάσαμε κοντά. Και σκέφτεσαι πως αφού έγινε μία φορά μπορεί να ξαναγίνει. Εντελώς διαφορετικά βέβαια, δεν γίνεται να επιστρέψεις κάπου που αισθανόσουν ευτυχισμένος – θα αποτύχει –, μόνο μπροστά έχει να πας.
Φαντάζομαι πως όπως ακριβώς κάθε στιγμή που περνάει κάποιος γεννιέται και κάποιος πεθαίνει, έτσι συμβαίνει και με τα όνειρα. Κάθε στιγμή κάποιο σβήνει σαν λέξη γραμμένη στην άμμο από τη θάλασσα που ανεβαίνει και κάποιο άλλο γεννιέται στη θέση του που νομίζει πως είναι γραμμένο στον βράχο.
Ενα τετράχρονο μαθαίνει να επιπλέει στο νερό, για πρώτη φορά, κάνει τρεις απλωτές και βουλιάζει. Στέκεται ξανά, αρχίζει πάλι. Την ίδια ώρα Πούτιν και Τραμπ στην κρύα Αλάσκα αποφασίζουν σε μισή ωρίτσα αλλαγή συνόρων για χώρα εντός της γεωγραφικής Ευρώπης. Γιατί μπορούν. Είναι τυχεροί που πέτυχαν την Ευρώπη σε διακοπές…
